Een verschillende blik op de werkelijkheid Vormen van maatschappelijke betrokkenheid en hun gevolgen Mark Elchardus, Wendy Smits & Bram Spruyt Departement of Sociology Research group TOR Free University Brussels | pag. 1

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Doelstelling Vormen van maatschappelijke betrokkenheid Samenhang met houdingen en opvattingen Drie vragen: Structuur in de verschillende vormen van betrokkenheid Zo ja? Wat zijn de structurerende factoren Verband tussen vorm van betrokkenheid en houdingen en opvattingen Titel van de presentatie | pag. 2

Causale ordening van de samenhangen Socialisatie- of selectie-effect Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Kanttekeningen Causale ordening van de samenhangen Socialisatie- of selectie-effect Manier van meten van participatie Verschil tussen participatie & niet-participatie Verschil tussen verschillende vormen van maatschappelijke betrokkenheid en Tussen verschillende combinaties van verschillende vormen van betrokkenheid Titel van de presentatie | pag. 3

Verschillende manieren van contact met de samenleving Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Vormen van maatschappelijke betrokkenheid Verschillende manieren van contact met de samenleving Werken Televisie kijken Deelnemen aan het verenigingsleven Primaire relaties met vrienden, kennissen & familie Computer en internet Amateurkunstbeoefening Sporten Cultuurparticipatie, filmbezoek en sportwedstrijden Titel van de presentatie | pag. 4

Data en methoden Data Methods SCV surveys 2005, 2006, 2007 en 2008 Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Data en methoden Data SCV surveys 2005, 2006, 2007 en 2008 N=5.899 Methods Clusteranalyse Logistische regressie Lineaire regressie Titel van de presentatie | pag. 5

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Clusteranalyse Titel van de presentatie | pag. 6

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Clusteranalyse Thuisblijvers: 20% TV kijken, lage arbeidsmarktparticipatie, lage buitenshuise participatie Omnivoren: 19% Intensief en veelzijdig contact Hobbyisten: 18% Geen sportactiviteiten in clubverband, culturele & creatieve activiteiten Sportievelingen: 16% Meer sport, minder cultuur Werkers:15% Werk, internet, TV kijken Verenigingsmensen: 11% Veel TV kijken, hoog lidmaatschap van verenigingen Titel van de presentatie | pag. 7

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Wat structureert de clusterstructuur? Thuisblijvers Lager opgeleid, oudere (gelovigen), lager gezinsinkomen, vrouwen Verenigingsmensen Oudere katholieke mensen, lager gezinsinkomen Omnivoren Goed verdienende, hoger opgeleide jongvolwassenen Sportievelingen Jongvolwassenen, hoogopgeleid, hoger gezinsinkomen, mannen Werkers Lager opgeleid, hoger gezinsinkomen Hobbyisten Hoger opgeleid, gemiddeld gezinsinkomen, vrouwen Titel van de presentatie | pag. 8

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Wat structureert de clusterstructuur? Drie leeftijdsgroepen Jongvolwassenen, middelbare leeftijd en senioren Elk onderverdeeld in twee onderwijsniveau’s Opleidingspeil tussen de clusters per leeftijdsgroep wordt groter naarmate de leeftijd jonger is Onderwijsniveau is belangrijker geworden in het kanaliseren van mensen naar verschillende clusters van betrokkenheid Titel van de presentatie | pag. 9

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Sterke structurering naar leeftijd en onderwijs Titel van de presentatie | pag. 10

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Samenhangen met (formele) participatie Wie veel participeert is democratisch beter ingeburgerd en sociaal meer betrokken Het verenigingsleven verhoogt ook het persoonlijke welzijn Titel van de presentatie | pag. 11

Samenhangen met (formele) participatie Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Samenhangen met (formele) participatie Sociaal vertrouwen Tevredenheid met diverse levensaspecten

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Maatschappelijk vertrouwen Lading Gaan stemmen heeft geen zin, de partijen doen toch wat ze willen -.554 De politiek partijen zijn alleen maar geïnteresseerd in uw stem… -.594 Vertrouwen in de Vlaamse administratie .660 Vertrouwen in de gemeentelijke administratie .560 Vertrouwen in Vlaamse regering .782 Vertrouwen in Vlaams parlement .781 Vertrouwen in Belgische of federale regering .703 Denkt u dat de meeste mensen zouden proberen misbruik van u te maken als zij daartoe de kans krijgen … .522 Denkt u dat je niet voorzichtig genoeg kan zijn in de omgang met mensen .510 Denkt u dat de mensen meestal aan zichzelf denken… .447 Titel van de presentatie | pag. 13 13

Maatschappelijk vertrouwen: brutoverschillen Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Maatschappelijk vertrouwen: brutoverschillen

Sociaal vertrouwen: stapsgewijze regressie Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Sociaal vertrouwen: stapsgewijze regressie Model 1 Model 2 Model 3 Model 4 Model 5 Toegevoegde veranderlijken / Leeftijd, Geslacht Opleiding Inkomen Religie Clusters (Ref. Thuisblijvers) Omnivoren .320*** .346*** .224*** .193*** .183*** Hobbyisten .202*** .226*** .145*** .124*** .114*** Sportievelingen .126*** .146*** .087*** .055* .051* Werkers .031ns .023ns -.004ns -.006ns Verenigingsmensen .120*** .118*** .095*** .093*** .082*** R² .084 .088 .133 .141 .158

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Tevredenheid met levensaspecten Lading Tevredenheid met: de woning waarin u woont .680 Tevredenheid met: de buurt waarin u woont .624 Tevredenheid met: uw inkomen .423 Tevredenheid met: uw levensstandaard .679 Tevredenheid met: manier besteden van vrije tijd .610 Tevredenheid met: uw gezondheidstoestand .515 Tevredenheid met: tijd om te doen wat gedaan moet worden .536 Titel van de presentatie | pag. 16 16

Tevredenheid: brutoverschillen Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Tevredenheid: brutoverschillen

Tevredenheid: stapsgewijze regressie Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Tevredenheid: stapsgewijze regressie Model 1 Model 2 Model 3 Model 4 Model 5 Toegevoegde veranderlijken / Leeftijd, Geslacht Opleiding Inkomen Religie Clusters (Ref. Thuisblijvers) Omnivoren .136*** .249*** .210*** .141*** .133*** Hobbyisten .062** .150*** .125*** .078** .071** Sportievelingen .095*** .204*** .189*** .121*** .113*** Werkers .038ns .139*** .130*** .072** .066** Verenigingsmensen .123*** .114*** .108*** .102*** .091*** R² .016 .045 .050 .085 .094

Een typologie van maatschappelijke betrokkenheid Besluit 10 betrokkenheidskenmerken → 6 verbondenheidstypes Verbondenheidstypes sterk gestructureerd door Leeftijd en Opleiding Verbondenheidstypes sterker verbonden met maatschappelijk vertrouwen dan met persoonlijke tevredenheid Titel van de presentatie | pag. 19 19