De tweede helft van de 17e eeuw Het zit de Republiek tegen!
Centralisatiepoging van Willem II Willem II liet in de zomer van 1650 een aantal regenten gevangen zetten. Hij was niet tevreden met bezuinigingen op het leger Hij wilde meer macht en vooral de verdraagzaamheid van de regenten t.a.v. de katholieken zat hem dwars
Strijd tegen de regenten In 1650 pleegde hij een staatsgreep Hij zette zijn tegenstanders gevangen Een veldtocht tegen Amsterdam mislukte, maar zijn grootste tegenstanders daar moesten wel aftreden Was Willem op weg naar het koningschap??? Najaar 1650 overleed hij aan de pokken
De Ware Vrijheid De regenten waren nu wel klaar met de Oranjes Raadspensionaris Johan de Witt verwees in zijn Deductie (1654) het stad- houderschap naar de prullenmand Eerste Stadhouderloze Tijdperk (1650-1672)
Machtswisseling in Engeland Na de burgeroorlog kwam in Engeland Cromwell aan de macht (1649) Hij kondigde de Acte van Navigatie af in 1651: zeer nadelig voor de handel van de Republiek! Een paar jaar na zijn dood haalden de Engelsen de zoon van hun onthoofde koning binnen: Karel II (1660)
Machtswisseling in Frankrijk In 1643 werd Lodewijk XIV koning van Frankrijk, hij was 4 jaar oud. Al opgroeiend vormde hij zijn levensdoel: - grenzen Frankrijk uitbreiden tot Maas en Rijn - hij was de verpersoonlijking van Frankrijk - alleen hij bepaalde wat er moest gebeuren - de Franse economie moest beschermd worden door hoge invoertarieven Lodewijk XIV was het schoolvoorbeeld van absolutisme
So you think you can dance!
De Republiek en Engeland Engeland bleef de grootste handelsconcurrent. Twee handelsoorlogen werden uitgevochten tussen 1652 en 1667 De eerste leverde voor de Republiek niets op De Staten van Holland beloofden Cromwell dat ze geen Oranje meer tot stadhouder zouden benoemen (1654)
De Republiek op het hoogtepunt? In 1660 werd Karel II Stuart koning van Engeland Tijdens de Tweede Engelse Oorlog (1665-1667) bleek de vloot van de Republiek sterker Hoogtepunt was de tocht naar Chatham in 1667
Einde Tweede Engelse Oorlog Na de tweede oorlog werd de Vrede van Breda gesloten (1667) De Acte van Navigatie werd versoepeld Nieuw Amsterdam werd geruild tegen Suriname
Karel II en Lodewijk XIV Karel voerde een dure hofhouding en werd gesponsord door Lodewijk XIV Ze sloten samen in 1670 een geheim verdrag tegen de Republiek Lodewijk haalde de bisschoppen van Keulen en Munster ook bij het verdrag Daar wist Johan de Witt niets van!
Rampjaar 1672 Lodewijk en de beide bisschoppen vielen de republiek binnen. Doel: verovering De Engelsen zouden het westelijke deel mogen hebben Maar de vloot wist een Engelse invasie tegen te houden
Reddeloos, redeloos, radeloos Willem III werd in allerijl tot stadhouder benoemd Johan de Witt en zijn broer Cornelis werden slachtoffer van de volkswoede..of van de schutterij Alleen de Waterlinie voorkwam verovering
De Waterlinie werkt!
Willem III Met veel moeite drong Willem III de Franse troepen terug Als stadhouder kreeg hij meer controle dan zijn voorgangers Als bevelhebber bleef hij oorlog voeren tegen Lodewijk XIV, de coalitieoorlogen. In 1677 trouwde hij met prinses Mary, de Engelse troonopvolgster.
1688 In 1685 werd Willems katholieke schoonvader Jacobus II koning van Engeland De geloofskwestie leidde tot ruzie met het parlement In 1688 kreeg Jacobus een zoon! Nu kwamen ze nooit meer van de Stuarts af Tenzij er ingegrepen werd!
Glorious revolution In 1688 zette Willem III zijn schoonvader af Hij en Mary werden nu koning en koningin van Engeland In de Bill of Rights werden de bevoegdheden van koning en parlement vastgelegd. Willem bleef koning tot zijn dood in 1702
Achteruitgang van de Republiek De Republiek had weinig aan dit succes De Acte van Navigatie bleef in tact Ook het Franse mercantilisme zat de Republiek dwars De oorlogen van Willem III stuwden de belastingen en de staatsschuld omhoog Terwijl door de economische krimp de belastingopbrengst daalde