Binnen- en buitenlandse politiek van Japan: De revolutie van augustus 2009 Prof. Dr. D. Vanoverbeke Copyright © Dale Carnegie & Associates, Inc.

 Wat is politiek?  Wat weten jullie van de Japanse politiek?

De crisis van de Japanse politiek  Verantwoording  Onverschilligheid  Grondwet  Vergrijzing  Rol in de wereld

Evaluatie en afspraken  Leerstof: Handboek: “Op zoek naar het nieuwe Japan” Inhoud van de lessen en lezingen Grote lijnen van congres november: EU- Japan  Examen: Opdrachten:10% Asem-simulatie: 20% Mondelinge proef: 70%

Waarom nu aandacht voor de Japanse politiek?  Economische supermacht (maar kampt met een crisis en concurrentie van China)  Militair niet onbelangrijk (beslissing van 5 juni 2006 om een waar ministerie van defentie op te richten en samenwerking met Australie)  Historische antecedenten (onverwerkt verleden en de angst van de buurlanden voor een nieuw imperialisme)  Gespannen verhouding met China  Noord-Korea en debat over kernwapens

I. Binnenlands beleid: traditioneel  LDP (Liberaal Democratische Partij)  ‘55 systeem’  Facties  Iron Triangle  (belangrijkste actoren)  Premier

Het nieuwe Japan van Junichiro Koizumi  Koizumi wordt premier in 2001 (zware recessie)  Economisch Privatisering Liberalisering concurrentie  Politiek Facties verliezen macht bezoek aan Yasukuni-schrijn onderwijshervorming mediageniek 'The Japan that can say no'

Koizumi-Aso voor een ‘normaal’ (=daadkrachtiger) Japan  Ongenoegen van volk door schandalen en recessie: hervormingen van administratie (ministeries) en van economie (post)  Ongenoegen met zwakke leiders: trauma van de golfoorlog: chequebookdiplomacy: hervorming van bevoegdheden van de premier en van grondwet  Te veel macht in Tokio: van top-down naar bottom-up Hervormingen van lokaal beleid

II. Het buitenlands beleid

Traditioneel  Grondwet: artikel 9  Veiligheidsverdrag met de VS (1960)  Buitenlands beleid gelinkt met dat van VS Permanente zetel in veiligheidsraad VN daardoor moeilijk

nieuw buitenlands beleid:  Niet langer 'quiet diplomacy' of 'checkbook diplomacy' Japan in Irak Spanning met buren stijgt hoewel recnte verbeteringen  Spanning met China en Korea Sterke wens om artikel 9 GW te wijzigen Nieuwe rol van Japan: Regionaal (multilateraal) en Internatonaal (bilateraal)

III. De Japan – Azië Verhouding

ASEAN ASEAN +3 APEC

 Aziatische Financiële Crisis van 1997  gemeenschappelijke problemen  Marginalisatie van APEC  Gezien als een vehikel voor de belangen van de VS  Versterking van de Oost Aziatische identiteit   VS & Internationale instellingen voldoen niet meer  De opmars van China en de gevolgen voor de regionale evenwicht

Cruciale bilaterale betrekkingen JapanChina Verenigde Staten

De Betrekkingen tussen Japan en de VS.

Politiek (veiligheid)  De Grondwet : Chapter II. Renunciation of War Article 9. Aspiring sincerely to an international peace based on justice and order, the Japanese people forever renounce war as a sovereign right of the nation and the threat or use of force as means of settling international disputes. In order to accomplish the aim of the preceding paragraph, land, sea, and air forces, as well as other war potential, will never be maintained. The right of belligerency of the state will not be recognized.  Veiligheidsverdragen tussen de VS & Japan  i. 1951: Het verdrag van San Francisco EN het 1ste veiligheidsverdrag ii. 1960: Treaty of Mutual Cooperation and Security between the US & Japan 日本国とアメリカ合衆国との間の相互協力及び安全保障条約  De onzekerheden en gevaren: 1. Inmenging // 2. “entanglement” // 3. verwaarlozing (geloofwaardigheid) Collectieve Security Collective Defence gefnuikte Normalisatie Regionale stabiliteit en veiligheid Interne stabiliteit en territoriale integriteit KoizumiNakasoneSuzukiOhiraYoshida – Kishi Integrated Security Indivisble security Bondgenootschap Burden sharing Veiligheidsgarantie

Economie  1950-mid 80’s: “Supporting Japan”  Koreaanse Oorlog  1st Irak Oorlog  Toegang tot de Amerikaanse markt  Transfers van middelen en Technologie  Mid 80’s : “Japan Bashing”  Bush Senior & Clinton I  Groei van Japanse investeringen en overschotten  Het Plaza Akoord & de “Volontary Export Limitations ”  : “Japan Passing”  Clinton II  Economische stagnatie in Japan  Exponentiële groei van China (strategische partner)  2001 – : “Reacquainting Japan”  G.W. Bush  Vernieuwde veiligheidsverhouding: War on Terrorism + “constrainment” van China (strategische concurent)  Economische heropleving in Japan vanaf 2003

Conclusie:  Structurele as van het Japanse buitenlandsbeleid  Progressieve normalisering van het Japanse defensie beleid dat gepaard gaat met een diepere samenwerking met Washington  Grootste vrees in het huidige Japan: entanglement  VS blijft cruciaal omdat: - Grootste bron van veiligheid en stabiliteit - Export markt (hoewel minder dominant dan vroeger) - Bron van Kapitaal (Vooral gezien Japan zich traag openstelt voor FDI) - Bron van Technologie (maar eerder als concurrenten) - Bestemming voor Japanse FDI (blijft n°1 hoewel er zich een diversificatie afspeelt)

De Betrekkingen tussen Japan en de Volksrepubliek China

Economie 1. Handelsrelaties  Ze zijn wederzijds hun n°1 handelspartners  De handel tussen de twee landen kende een exponentiële groei gesteund door de grote Japanse Keiretsu die hun productie grotendeels naar China overhevelde en zo hun concurrentiele positie versterkten  Dit leidde tot de uitbreiding van de Regional Production Networks van de Japanse MNC  De Chinese –Japanse handel is een structureel onderdeel geworden van de productie cycli van beide landen 1. Financiële banden (Twee vormen: FDI en ODA)  Bijna uitsluitend eenrichtingsverkeer van Japan  China  MAAR het symbolisch belang neemt toe “War reparation” of niet ? Is het nog nodig ? Mag het Japanse strategische doeleinde dienen ? Privé Actoren De Staat Economische belangen Politieke belangen Groeiende Spanningen door deze verschuivingen ODA FDI

Conclusie: 1. Complex interdependance a.Verschillende contactpunten tussen de interne orde van de twee State 2. Complementariteit & Samenwerking VS Rivaliteit & Concurrentie a.Economische betrekkingen  versterken vormen van samenwerking MAAR veranderende productie patronen kunnen deze structurele tendensen verzwakken a.Politieke betrekkingen  Aanhoudend en structureel politiek overleg in alle domeinen is van essentieel belang om de groeiende afhankelijkheid in goede banen te leidden

V. De Bronnen van Potentiële Conflicten in Oost Azië Territoriale geschillen in Oost Azië 1. Kurilen (iEtorofu, Kunashiri, Shikotan, en de Habomai groep) 2. Takeshima / Dokdo / Liancourt Rots 3. Senkaku / Diaoyutai eilanden 4. Het statut van Okinotori 5. Southern Sakhalin 6. Taiwan 7. Aksai Chin & Arunachal Pradesh 8. Het Baitou gebergte 9. Spratly eilanden 10. Scarborough Shoal 11. Zeegrenzen in de Tonkin Golf 12. Doi Lang 13. Paracel eilanden 14. Palmas eilanden 15. Ligitan & Sipidan 16. De Macclesfield banken 17. Limbang 18. Pedra Branca 19. Sabah (southern Borneo) 20. Prachin Buri 21. Palau Batek / Fatu Sinai Marine resources  Vissersrechten  Grondstoffen  Energie (Gas & Olie)  Controle over Transportlijnen  Wetenschappelijke projecten  “Projectie capaciteiten”

Proactief Japan: Human Security  Post-Cold War concept dat niet traditionele bedreigingen en politieke middelen naar voren wenste te schuiven  Gebaseerd op het concept van Human development (1990 UNDP report)  De nadruk ligt bij het individu en niet de Staat Drie interpretaties: Basis Noden (Basis mensenrechten) Economische ontwikkeling & Sociale Welvaart Vrede binnen de internationale Samenleving handhaven Kosmopolitische Burger Int. Activisme Politieke Burger Normatieve aanpak Consument “Developmentalistische” visie

Human Security & Spanningen + Nuttig beleidsmiddel om het Japanse buitenlands beleid in niet traditionele domeinen (diegene waar Tokio sterk staat) uit te bouwen + Legitimeert en structureert de Japanse visie van “comprehensive security” + Nieuwe “wind” & logica die de Koude oorlog structuren kon vervangen - Zeer vaag en dus “instrumentaliseerbare” inhoud - Verzwakking van de klassiek scheidingen tussen de verscheidene politieke velden (kans voor contaminatie neemt toe)  - Resulteert in een “securitization” van het discours en van verschillende internationale kwesties (o.a. sinds 9/11) - Legitimeert het verlaten van het naoorlogs pacifisme

Besluit: welke zijn de belangrijkste problemen voor de toekomst?  De rol van de VS in Azië  Hoe China zijn groeiende macht gaat gebruiken  Hoe China zal omspringen met een groeiende democratisering en internationalisering  Hoe Japan zal omgaan met een groeiende Chinese concurrentie  Hoe men in Azië historische geschillen gaat oplossen en verwerken