Over zwangerschap, gebruik, misbruik en verslaving Zwanger vol verlangen Over zwangerschap, gebruik, misbruik en verslaving Sjef Czyzewski Voorzitter raad van bestuur Antes 5 juli 2012

verslaving

Verslaving Niet verklaard door de acute eenmalige effecten van een middel Het gevolg van (onomkeerbare) adaptatie van de hersenen als gevolg van herhaalde blootstelling aan een middel Deze adaptatie betreft moleculaire en cellulaire veranderingen waardoor de werking van neurale circuits verandert met gedragsafwijkingen als gevolg (Nestler 2001) Craving als centraal probleem bij verslaving Het risico op verslaving is genetisch bepaald

Co-morbiditeit is de norm (gegevens uit intern onderzoek Bouman GGZ) Heroïne (vaak polydrug- gebruik) Alcohol Stimulantia Cannabis Medicijn Partydrug Gokken Psychosen X Bipolaire stoornis Stemmingsstoornis Angststoornis ADHD PTSS Aanpassingsstoornis (levensfase) Verstandelijke handicap Somatisatie stoornis -

Definitie verslaving Verslavingsziekte is een complex en progressief psychiatrisch syndroom leidend tot verlies van autonomie op gebied van emotie, denken en handelen. Afhankelijk van de gebruikte middelen heeft het tevens een voortschrijdende aantasting van de algemene gezondheidstoestand tot gevolg.

Autonomie Impact op: waarneming geheugen concentratie verantwoordelijkheid het nemen van gezonde beslissingen Verslaving neemt controle over van hersenen

Verslaving Zwangerschap

Genotmiddelen & zwangerschap vaak ook: Ongezonde leefstijl Ongezonde levensomstandigheden & stress Combinaties van middelen: Roken en alcohol Polidruggebruik Infectieziekten Omgeving: gebruikende partner Erfelijkheid Bijkomende psychische ziekten

Alcohol & zwangerschap Gevolgen Verminderde vruchtbaarheid Seksuele functiestoornissen < 1 glas per dag 1 – 2 glazen per dag > 6 glazen per dag Foetale sterfte Miskraam Vroeggeboorte Onderbreking ademhalingsbewegingen Longontwikkeling Psychomotorische ontwikkeling Foetaal alcoholsyndroom

Foetaal alcohol syndroom

Foetaal alcohol syndroom Morfologisch Kleine schedelomvang Wijd uiteenstaande ogen Hangende oogleden Plooi ooghoek Laagstaande oren Brede platte neusrug Afgeplat gelaat Smalle bovenlip Cupid’s bow afwezig Kleine kin Hoog verhemelte Vingerafwijkingen Afwezige nagels Neurologisch Verstandelijke handicap Spiercoordinatie ↓ Zuigbeweging Overgevoelig voor prikkels

tabak & zwangerschap Verminderde fertiliteit vrouw Erectiestoornissen man Groei achterstand (klein tov termijn) Miskraam Partus Hogere perinatale sterfte Laag geboorte gewicht ( < 2500 g) Afwijkingen: hazelip, gespleten gehemelte klompvoet Lange termijn Grotere kans op aandoeningen luchtwegen en darmstelsel Verminderde weerstand Leerproblemen, ADHD hart- en vaatziekten Let wel van de rokende vrouwen: rookt 54% nog bij het eerste bezoek aan de verloskundige 11% wil niet stoppen met roken

Opiaten & zwangerschap Grootste risico is onthoudingssyndroom in utero Post partum Laag geboorte gewicht Ademhalingsmoeilijkheden Schril/piepend huilen Laag bloedsuiker Hersenbloeding Onthoudingsverschijnselen diarree koorts motorische onrust slaapstoornissen

Cocaïne & zwangerschap verminderde fertiliteit man (verhoogd libido) passeert placenta vruchtdood miskraam (25%  kans) placenta loslating vroeggeboorte hersen-/darm infarcering in utero Post partum: laag geboortegewicht misvormingen: schedelomtrek hart urinewegen verhoogde mortaliteit onttrekkingsverschijnselen: 2e dag! slecht drinken; diarree; uitdroging verhoogde prikkelbaarheid slaapstoornissen geen borstvoeding bij gebruik

Cocaïne: lange termijn Tests of mental development at 6.5, 12, and 24 months showed average scores of cocaine-exposed and unexposed children from comparable backgrounds were below the normative score of 100 for children in the general population. At age 2, cocaine-exposed children did significantly poorer in mental development than children in the comparison group.

Conclusies Alle gebruik van roesmiddelen is potentieel schadelijk Schadelijke effecten tijdens gehele zwangerschap, maar vooral in 1e trimester Tabak en alcohol zijn de grootste boosdoeners Actief beleid ten aanzien van gebruik Pas op met plotseling stoppen van gebruik tijdens de zwangerschap Kinderen van een verslaafde moeder hebben vrijwel allemaal extra hulp/steun nodig (vaak levenslang)

Verslaving Zwangerschap De Rotterdamse aanpak

De Rotterdamse aanpak Samenwerking Bureau Jeugdzorg, Erasmus MC, Raad voor de Kinderbescherming en Bouman GGZ Meldpunt Zwanger & Verslaafd bij Bouman GGZ Aanmelding via huisarts, verloskundige, maatschappelijk werk en omgeving Actieve opsporing Noodzaak van een vroege aanpak

Meldpunt zwanger & verslaafd Werkwijze Mogelijkheid abortus (indien mogelijk vroeg stadium) Standaard aanvraag voorlopige ondertoezichtstelling voor ongeboren baby De moeder moet ‘drooggelegd’ Urinetest op locatie Lukt het niet? Dan BOPZ ter bescherming van de foetus Gedeelde kijk op schade psychische gezondheid bij moeder en risico bij kind Omkering: in plaats van uitgangspunt ‘kind blijft bij moeder tenzij..’ Naar ‘kind uitplaatsen tenzij…’ Openstaand probleem: recidives/voorkomen van

Conclusies/stellingen Verslaving Zwangerschap Conclusies/stellingen

Conclusies/stellingen In plaats van het onvervreemdbaar recht op het krijgen van kinderen de prioriteit geven aan het (ongeboren) kind: een veilige gezonde zwangerschap en een gezonde omgeving om te ontwikkelen Zoeken naar mogelijkheden voor eerder ingrijpen (eerste drie maanden) Verslaving en moederschap gaan niet samen Bij verslaving/ernstige psychiatrische ziekten een zwangerschap vrijwillig of zonodig gedwongen voorkomen Doorbreken transgenerationele overdracht Nodig/vereist gedeelde visie, nieuwe normen