Afd. Documentaire Informatie Zoeksystemen en -systematiek Gastcollege Opleiding Fysiotherapie Hogeschool Leiden 6 december 2002

Afd. Documentaire Informatie Frans de Meijer Manager afd. Documentaire Informatie Literatuuronderzoeker deMeijer@paramedisch.org

Afd. Documentaire Informatie                           Uw vakreferent: Sylvia P. van den Heuvel Senior vakreferent fysiotherapie Fysiotherapeut / literatuuronderzoeker vandenHeuvel@paramedisch.org

De Afdeling Documentaire Informatie Vakreferenten voor elke paramedische discipline: Diëtetiek Ergotherapie Fysiotherapie Logopedie MBRT (medisch beeldvormende en radiotherapeutische technieken) Mondhygiëne Oefentherapie Cesar Oefentherapie-Mensendieck Optometrie Orthoptie Podotherapie

Documentatiecentrum NPi Amsterdamseweg 16, 3812 RS Amersfoort Tel: (033) 421 61 20, Fax: (033) 421 61 90 E-mail: doc@paramedisch.org

Programma GASTCOLLEGE HOGESCHOOL LEIDEN ZOEKEN I Praktijkvoorbeelden THEORIE Opsporen van informatie Informatiebronnen via het Internet en/of de mediatheek Systematisch zoeken voorbereiding met praktijkvoorbeeld ZOEKEN II “Live” zoekacties n.a.v. vragen

Zoeken naar literatuur PRAKTIJKVOORBEELDEN

DocOnline http://www.paramedisch.org http://www.doconline.nl

Zoeken naar literatuur OPSPOREN VAN INFORMATIE

Opsporen van informatie Typen informatie Literatuur Protocollen, standaarden Meetinstrumenten Lopend onderzoek Adressen “Kennis”

Opsporen van informatie Waar is die informatie te halen? Internet Mediatheek / bibliotheek Hogescholen en universiteiten Instellingen en (grote) praktijken Wetenschappelijke (steun)bibliotheken Kennis- en expertisecentra Collega’s

Opsporen van informatie Typen bronnen Primaire bronnen Publicatie waarin op grond van oorspronkelijk onderzoek nieuwe informatie wordt gepresenteerd Boek, tijdschrift(artikel), software, rapport Secundaire bronnen Publicatie waarvan de inhoud is afgeleid van primaire publicaties Publicatie die een overzicht geeft van primaire publicaties Bibliografie, index (bijv. MEDLINE), referaat(tijdschrift)

Zoeken naar literatuur INFORMATIEBRONNEN

Primaire Informatiebronnen WEBSITES bijvoorbeeld: KNGF - www.kngf.nl NPi - www.paramedisch.org APTA – www.apta.org CSP – www.csp.org.uk

Primaire Informatiebronnen (ELEKTRONISCHE) TIJDSCHRIFTEN Zie het overzichtsbestand van MedBioWorld http://www.medbioworld.com/cgi-bin/displaycontents.cgi?table=med&type=Journals&filecode=(M)%20Physical%20Medicine Zie het overzichtsbestand van de virtuele mediatheek (HvU) http://virtmed.fg.hvu.nl/domeinen/fysiotherapie/tijdschriften/kop-algemeen.html

Secundaire Informatiebronnen Literatuur NPi Internet MEDLINE V V CINAHL V DocOnline V V EMBASE/RPM Cochrane Library V (V) REHADAT D/CDN V V PEDro V V LisF V

Secundaire Informatiebronnen Protocollen Databank Protocollen NPi NGC Guidelines NHG-Standaarden ICF Guideline Library (NZGG) CSP Core Standards CBO-Richtlijnen KNGF Richtlijnen Bureau Richtlijnen NVAB

Secundaire Informatiebronnen Meetinstrumenten Databank Meetinstrumenten NPi (in opbouw) QOLID (Quality of Life Instruments Database) CSP Effective Practice Outcome Measures Database

Secundaire Informatiebronnen Lopend Onderzoek Databank Nederlands Paramedisch Onderzoek (NPO) Nederlands Onderzoek Databank (NOD) REHADAT (D/CDN)

Secundaire Informatiebronnen Productinformatie REHADAT (D/CDN) HandyWijzer

Secundaire Informatiebronnen Overheid en wetgeving OPmaat HandyWijzer

Zoeken naar literatuur NOG ENKELE TIPS VOORAF …

Booleaanse operatoren AND OR NOT ADJ NEAR WITH George Boole (1815-1864)

Booleaanse operatoren AND cva AND rct Zoekt naar documenten die zowel cva als rct bevatten.

Booleaanse operatoren kinderen OR adolescenten Zoekt naar documenten die óf kinderen en/of adolescenten bevatten.

Booleaanse operatoren NOT (AND NOT) fysiotherapie NOT scriptie Zoekt naar documenten die fysiotherapie bevatten, maar niet scriptie.

Booleaanse operatoren ADJ “…” centraal ADJ zenuwstelsel “centraal zenuwstelsel” Zoekt naar documenten die centraal zenuwstelsel bevatten (achter elkaar, mét spatie!)

Booleaanse operatoren NEAR stroke NEAR revalidation Zoekt naar documenten die zowel stroke als revalidation in dezelfde zin bevatten. (dus ook: revalidation after a stroke)

Booleaanse operatoren WITH leiden WITH hogeschool Zoekt naar documenten die zowel leiden als hogeschool bevatten in hetzelfde veld (bijv. uitgever).

Trunceren en maskeren Trunceren Physiother* zoekt naar: Maskeren Physiotherapy Physiotherapeutic(s) Physiotherapeutisch(e) etc. Maskeren m?ckenzie zoekt naar: McKenzie MacKenzie

Zoeken naar literatuur SYSTEMATISCH LITERATUUR ZOEKEN (THEORIE)

Systematisch literatuur zoeken Stappenplan I. Formuleer een probleemstelling II. Formuleer daaruit een zoekvraag en bepaal in- en exclusiecriteria III. Bepaal het doel van de zoektocht IV. Bepaal het(de) gewenste documenttype(n) V. Selecteer de te doorzoeken bronnen VI. Vertaal de zoekvraag naar zoektermen, die bij de gekozen bronnen horen VII. Stel een zoekstrategie op

Systematisch literatuur zoeken II. Formuleer een zoekvraag Stel deelonderwerpen van de probleemstelling vast Bedenk suggesties voor zoektermen synoniemen Engelstalige termen verwante ruimere of nauwere termen namen van auteurs titelwoorden uit reeds bekende titels Formuleer in- en exclusiecriteria t.a.v.: leeftijd geslacht tijdsperiode taal en bij effectonderzoek ook: – aandoening – interventie – soort onderzoek (PICO)

Systematisch literatuur zoeken III. Bepaal het doel Het doel van de zoektocht is bepalend voor de omvang van de zoektocht de manier van zoeken en het type publicatie dat gezocht wordt praktijkprobleem proefschrift / onderzoek publicatie / lezing / referaat onderwijs / cursus scriptie / studie-activiteit beleid(sontwikkeling)

Systematisch literatuur zoeken IV. Bepaal het documenttype Het documenttype is o.a. bepalend voor de bron waarin gezocht wordt overzichtartikel (review) richtlijn / protocol abstract / samenvatting / referaat tijdschriftartikel (R)CT / meta-analyse meetinstrument website (patiënten)folder etc.

Systematisch literatuur zoeken V. Selecteer de bronnen SPECIFIEK Bibliotheekcatalogi Website van KNGF Websites van buitenlandse beroeps-verenigingen (gratis) tijdschriften (op het Internet) Current contents ALGEMEEN MEDLINE CINAHL EMBASE DocOnline PEDro The Cochrane Library NPO (NOD)

Systematisch literatuur zoeken VI. Bepaal de zoektermen Vertaal de zoekvraag naar de juiste zoektermen van de betreffende bron INDEXTERMEN MEDLINE medical subject headings (MesH) The Cochrane Library CINAHL descriptoren (DE) TREFWOORDEN DocOnline INDEXWOORDEN EMBASE/RPM REHADAT

Systematisch literatuur zoeken VI. Trefwoorden & indextermen Alfabetische lijst van zoektermen Geen onderlinge relaties Indextermen (thesaurustermen) Onderlinge relaties Verwijzingen Scope notes

Systematisch literatuur zoeken VI. Indextermen Verwijzingen bij indextermen Scope note (SN): korte beschrijving Use (USE): verwijzing naar correcte term Used for (UF): incorrecte term van waaruit verwezen is Broader term (BT) Narrower term (NT) Related term (RT)

Systematisch literatuur zoeken VI. Indextermen (voorbeeld) Clinical Trials SN: Pre-planned studies of the safety, efficacy, or optimum dosage schedule (if appropriate) of one or more diagnostic, therapeutic, or prophylactic drugs, … [etc.] UF: Drug Evaluation (1974-1979) BT: Epidemiologic Study Characteristics; Evaluation Studies NT: Clinical Trials Phase I; Clinical Trials Phase II; Clinical Trials Phase III; Clinical Trials Phase IV; Controlled Clinical Trials; Multicenter Studies RT: Drug Approval; Meta-Analysis; Drug Evaluation; Investigational Drugs

Systematisch literatuur zoeken VII. Stel een zoekstrategie op (1) Bepaal of je sensitief (ruim) of specifiek (begrensd) wilt zoeken Zoek eerst met gecontroleerde termen, daarna met vrije (eigen bedachte) termen combineer de zoektermen met logische (Booleaanse) en positionele operatoren maak de zoekstring niet te lang beperk op taal via het taalveld (bijv. MEDLINE: english in la) beperk op documenttype via publicatieveld: (bijv. DocOnline: RCT in form)

Systematisch literatuur zoeken VII. Stel een zoekstrategie op (2) Zoek een bekend document op auteursnaam, jaar en een woord uit de titel Gebruik eventueel vaste zoekfilters (clinical trials, prognosis, diagnosis, etiology, practice guidelines, clinical audit, systematic reviews) Schakel bij het zoeken naar literatuur voor wetenschappelijk onderzoek een deskundige in!

Zoeken naar literatuur VRAGEN? www.paramedisch.org … ook voor brandende vragen!

DocOnline http://www.paramedisch.org http://www.doconline.nl