Duurzame ontwikkeling en hoger onderwijs De aanpak van Hogeschool Zeeland 10 oktober 2003 Anja de Groene Lector duurzaamheid

Duurzame ontwikkeling Veranderingsproces Veranderingsproces Zoektocht, geen precies omschreven doel Zoektocht, geen precies omschreven doel Reizigers versus trekkersmodel Reizigers versus trekkersmodel Not one way of …. Not one way of …. Learning by doing Learning by doing

Duurzame ontwikkeling en hoger onderwijs Jongeren als change agents Jongeren als change agents Visie op onderwijs Visie op onderwijs Instrumenteel of educatief/emancipatoir? Instrumenteel of educatief/emancipatoir? What to teach and how to teach What to teach and how to teach What What How How * leernetwerken * ervaringsleren * multidisciplinair Bewustwording en betrokkenheid Bewustwording en betrokkenheid

1. Bewust zijn en besef hebben van maatschappelijke belangen (people, planet, profit) 2.In staat om vanuit het eigen vakgebied bij te dragen aan duurzame ontwikkeling: een goede professional zijn 3. Consequenties voor de toekomst van handelen en ingrepen in het heden/verleden kunnen overzien (toekomstdenken) 4. Kunnen samenwerken met vertegenwoordigers vanuit andere disciplines, zodat reikwijdte en beperkingen van de eigen discipline onderkend worden (multidisciplinair werken) Duurzaamheidcompetenties studenten

5. Naar een systeem als geheel kunnen kijken en een probleem vanuit dat gezichtspunt oplossen (integraal denken) 6. Om kunnen gaan met verandering en onzekerheden 7. Kritisch, creatief en innoverend tot oplossingen kunnen komen 8. Samen kunnen werken met mensen van andere culturen, inzicht hebben in de eigen cultuur en andere culturen (mondiaal denken)

Bijdrage lectoraat aan onderwijs en duurzame ontwikkeling Jaar 4 Afstuderen duurzaamheidproject Jaar 3 Minor duurzame innovatie (keuze minor voor alle opleidingen) Jaar 2 Lesmodule duurzame energie (verdieping voor alle technische opleidingen, verplicht) Jaar 1 Basismodule duurzaamheid (introductie voor alle opleidingen, verplicht) Project 3DZ Duurzaam schip

Daarnaast besteedt elke opleiding in curriculum op een of andere wijze aandacht aan duurzame ontwikkeling Bijdrage lectoraat aan onderwijs en duurzame ontwikkeling

Discussiepunte n Integratie en/of specialisatie Integratie en/of specialisatie Scholing docenten Scholing docenten Multidisciplinaire aanpak Multidisciplinaire aanpak