Startles Humanitair Oorlogsrecht 1

Programma Inleiding Ontstaan humanitair oorlogsrecht Wat is humanitair oorlogsrecht? Zeven regels Rode Kruis 2

Inleiding Vragen naar: - Zouden er regels gelden tijdens een oorlog? - Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet? - Gelden mensenrechten tijdens een oorlog? - Kun je een voorbeeld noemen van een mensenrecht? Mensenrechten zijn op iedere situatie van toepassing (oorlog en vrede) en zijn regels op basis waarvan individuen en groepen individuen bepaald gedrag en voordelen van een staat kunnen verwachten. Het gaat dus om de verhouding tussen de staat en het individu. Iedereen geniet mensenrechten, louter en alleen om het feit van het mens zijn. Mensenrechten zijn te vinden in verschillende mondiale en regionale verdragen, zoals het Internationaal Verdrag voor Burgerlijke en Politieke Rechten (het BUPO verdrag) en het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (het EVRM). Net als mensenrechten streeft het humanitair oorlogsrecht naar bescherming van leven, gezondheid en de waardigheid van individuen. Het humanitair oorlogsrecht doet dit echter vanuit een ander gezichtspunt en gebruikt een andere formulering. Humanitair oorlogsrecht is alleen van toepassing tijdens gewapende conflicten en dient dan als lex specialis; gespecialiseerde wet. Er is geen mogelijkheid om van deze regels af te wijken, omdat ze al speciaal zijn opgesteld voor situatie van gewapend conflict. Mensenrechten zijn onophoudelijk van toepassing, dus ook tijdens gewapende conflicten. Echter, tijdens oorlog kunnen sommige mensenrechten buiten toepassing worden gelaten, zij het onder strikte voorwaarden. Beide rechtsgebieden zijn een aanvulling op elkaar. ] 3

Ontstaan humanitair oorlogsrecht Wanneer is het HOR voor het eerst opgeschreven? In vele culturen en religies bestonden dus al regels voor oorlogvoering, maar die stonden nergens geschreven. In 1859 veranderde dit. Henry Dunant, een Zwitserse zakenman, kwam in 1859 tijdens één van zijn reizen terecht in de Italiaanse stad Solferino, net na een afschuwelijke veldslag tussen het Franse en Oostenrijkse leger. Hij was diep geschokt door de duizenden gewonde soldaten die achtergelaten waren zonder medische verzorging. Samen met vrouwen uit een nabijgelegen dorp organiseerde hij hulp. Later schreef hij zijn ervaringen en ideeën op in een boek getiteld “Een herinnering aan Solferino”. Hierin deed hij twee belangrijke voorstellen: - hij stelde voor om in ieder land een vereniging van vrijwilligers op te richten die in geval van oorlog zouden zorgen voor zieken en gewonden – van beide partijen - bovendien stelde hij voor dat landen onderling afspraken zouden maken over neutrale en onpartijdige hulpverlening aan zieken en gewonden. Beide voorstellen vonden navolging: - De internationale afspraken kwamen er, in de vorm van verdragen. In 1864 kwam het eerste verdrag van Genève tot stand, de basis voor het HOR. Later zijn hier nog vele verdragen aan toegevoegd en is het HOR uitgegroeid tot een belangrijk deel van het internationale recht. - Daarnaast worden er in een aantal landen verenigingen van vrijwilligers opgericht, de eerste Rode Kruis-verenigingen. Het Nederlandse Rode Kruis werd opgericht in 1867. Inmiddels houdt het Rode Kruis zich bezig met hulp aan alle mensen die het nodig hebben, niet alleen gewonde en zieke soldaten. 4

Wat is humanitair oorlogsrecht? De regels die gelden tijdens een gewapend conflict. Video (International humanitarian law: a universal code ) Link video:http://www.youtube.com/watch?v=jwqRo4Xkix8 Wat is het HOR? Het Humanitair Oorlogsrecht is het recht dat geldt TIJDENS het gewapend conflict. Daarmee wordt dus niet dat deel van het internationaal recht bedoelt dat bepaalt of een oorlog wel of niet terecht is begonnen. Het HOR gaat uit van situatie dat er een gewapend conflict is en dat geeft regels die dan van toepassing zijn. Dit kan zowel een internationaal gewapend conflict zijn (tussen 2 of meer staten) als een niet-internationaal conflict (tussen een staat en een gewapende groepering, of tussen gewapende groeperingen onderling). Het gaat bijvoorbeeld dus niet om de vraag of de invasie van de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk in Irak terecht was, of niet. Het gaat om de feitelijke constatering dat er dusdanige gevechtshandelingen aan de gang zijn dat gezegd kan worden dat er een gewapend conflict is. Andere namen die worden gehanteerd voor hetzelfde rechtsgebied zijn: Oorlogsrecht Recht van de gewapende conflicten Stel de volgende vragen: - Wat vond je het meest indrukwekkend in de video? - Wat is volgens deze video humanitair oorlogsrecht? - Waarom is humanitair oorlogsrecht belangrijk? [respect] 5

Zeven regels 1. Wie niet of niet meer meevecht moet altijd worden beschermd en menswaardig worden behandeld, tot welke partij hij of zij ook behoort. 6

Zeven regels 2. Een vijandige soldaat die zich overgeeft of ontwapend is mag niet worden gedood of verwond. 7

Zeven regels 3. De oorlogvoerende partijen moeten de gewonden en zieken samenbrengen, verzorgen en beschermen. Ook artsen en verpleegkundigen, ziekenhuizen en ambulances moeten worden beschermd tegen aanvallen. Het Rode Kruis en de Rode Halve Maan worden gebruikt als teken van die bescherming. 8

Zeven regels 4. Soldaten en burgers die gevangen zijn genomen moeten menswaardig worden behandeld. Tegen hen mag geen geweld worden gebruikt en ze mogen niet worden gemarteld. Zij hebben het recht om te schrijven met hun familie en om hulp te ontvangen. 9

Zeven regels 5. Iedereen die voor de rechter moet verschijnen heeft recht op een eerlijk proces. Niemand mag worden veroordeeld voor iets dat hij niet heeft gedaan. Niemand mag worden gemarteld of wreed worden behandeld. 10

Zeven regels 6. De burgerbevolking moet zoveel mogelijk worden gespaard. Daarom moeten de strijdende partijen een goed onderscheid maken tussen burgers en soldaten. Burgers en hun bezittingen mogen niet worden aangevallen. Aanvallen mogen alleen gericht zijn op militaire doelen. 11

Zeven regels 7. Wapens en manieren van oorlogvoering die onnodig lijden veroorzaken zijn verboden. Voor de oorlogvoerende partijen is de keuze van wapens en methoden om oorlog te voeren daarom niet onbeperkt. Clustermunitie 12

Rode Kruis Internationaal Werkt in oorlogsgebieden Grondbeginsel neutraliteit Nederland Voorlichting > respect De rol van het Rode Kruis: Wat is nu de relatie tussen het HOR en het Rode Kruis? Henry Dunant is de grondlegger van beide, en in de Verdragen van Genève zijn ook specifieke taken voor het Rode Kruis vastgelegd. Het Rode Kruis ziet zich dan ook van oudsher als de promotor en bewaker van het Humanitair Oorlogsrecht. Dit doet het door hulp en bescherming te bieden aan slachtoffers van conflicten (daar komen we straks op terug) en door er bij staten op aan te dringen om zich te houden aan hun verplichtingen onder het Humanitair Oorlogsrecht . 13