Hebben dorpen toekomst? Prof.dr. Gert-Jan Hospers Groningen, 9 februari 2012

Ons land heeft krimpangst Krimp is niet te keren Leeg, leger, leegst Leegloop krimpregio’s is rouwproces 2

Invalshoek en overzicht Is onze krimpangst terecht? Overzicht van presentatie krimpdebat in vogelvlucht problemen van krimpdorpen dorpen in een global village pionieren voor de toekomst Motto van presentatie (Hiddema, 1992) angst verwijdt de pupil doch vernauwt de blik

Krimp: stenen èn mensen Harde krimp Zachte krimp 4

De ene krimp is de andere niet Inwoners, huishoudens, beroepsbevolking

Krimp en de reacties daarop Krimp: 80% op platteland trek naar de stad (Landflucht) Hoe God verdween uit Jorwerd De vier reacties op krimp bagatteliseren ± bestrijden ± begeleiden ++ benutten +

Problematiek van krimpdorpen Problemen harde kant belastinginkomsten waarde van vastgoed technische infrastructuur Problemen zachte kant basale voorzieningen zorg en onderwijs sociale cohesie

Thissen: twee typen dorpen Autonome dorpen geboren in dorp winkelen in dorp veel sociale cohesie vroeger was het beter burgerinitiatieven ‘We hebben gelukkig nog een bakker op het dorp en die moet ook blijven’ Woondorpen in dorp komen wonen winkelen buiten dorp weinig sociale cohesie bewoners bewegen mee acceptatie i.p.v. actie ‘We zijn hier gekomen vanwege de rust, het landschap is zo mooi’ 8

De wereld is altijd dichtbij Het dorp als hardgekookt ei bewoners: dorpisme bestuurders: kerktorenpolitiek Maar: stad-land als omelet mobiliteit: we wonen, werken en winkelen steeds minder op één plek indicatie: koop- en pendelstromen Bovendien: de global village 91% van Nederlanders op het web biografie in plaats van geografie

Regio van het dagelijks leven Omgang met voorzieningen handhaven verspreiden combineren concentreren mobiliseren Concentreren of verspreiden? van beschikbaar naar bereikbaar

Leefbaarheid en voorzieningen Leefbaarheid ≠ voorzieningen dorpsbewoners maken leefbaarheid minimumpakket: 112, wifi, ontmoetingsplek Verschillen tussen groepen bewoners niet-mobiele bevolking: ouderen, jongeren, minder validen en minder draagkrachtigen Mobiliteit is cruciale voorwaarde vervoer: bedrijfsleven, overheid of bewoners?

Bewoners, overheid of allebei? 12

Toekomst: drie typen dorpen Pronkdorpen toerisme: cultuur en natuur (vgl. G7) maar: het geheim van de sportvisser Woondorpen bilocatie en het ‘nieuwe werken’ boemerangmigranten en nieuwkomers Pionierdorpen innovatie in onderwijs, zorg en energie duurzaamheid en kwaliteit van leven

Conclusie en discussie Krimpangst niet op z’n plaats krimp: vooral leefbaarheid in global village begeleiding en benutting het meest zinvol Let op: angst vernauwt de blik pas op met dorpisme en symptoombestrijding haak aan bij de ‘regio van het dagelijks leven’ ben ik bereid om zelf een bijdrage te leveren? Dorpen hebben wel degelijk toekomst!

Verder lezen over dit thema? 15