Meertaligheid in basis- en voortgezet onderwijs 40 jaar UBBO NHL hogeschool Studiedag 25 november 2011 Alex Riemersma – lector Fries en Meertaligheid in Onderwijs en Opvoeding

Kwisvragen taalverscheidenheid Er zijn 6.000 talen op de wereld. Op welke plaats – naar grootte – staat het Nederlands? De EU kent 23 officiële werktalen. Op welke plaats – naar grootte – staat het Nederlands? 1) 42 – Filmpje; 23 miljoen Nederlandssprekenden (inclusief 6 miljoen Vlamingen en half miljoen Surinamers) 2) nummer 8: Duits, Engels, Frans, Spaans, Italiaans, Pools, Roemeens zijn groter.

Kwisvragen taalverscheidenheid Welk EU lidstaat is feitelijk ééntalig? 3) Feitelijk geen enkele EU-lidstaat. Klassieke voorbeeld is Portugal (maar Mirandese 10.000 sprekers) Verder zijn er in alle EU lidstaten immigrantentalen

Mercator’s Activity Area

Kwisvragen Hoeveel talen kan iemand zijn hoofd bergen?

Old theory De ‘oude’ theorie, tot in de jaren 50, was gebaseerd op de gedachte dat meertaligheid niet goed kón zijn voor de ontwikkeling van het kind. Immers de talen zaten elkaar in het hoofd van het kind in de weg! Deze theorie is in de jaren 1970 – 1980 verruild voor een andere theorie.

New Theory Door nieuw onderzoek kwam men tot heel andere conclusies! Namelijk: de mens kent een algemeen centraal taalvermogen. Deze taalcompetentie kan zo geactiveerd worden, dat de mens op basis van één en hetzelfde taalvermogen meerdere talen leert te gebruiken. Meertaligheid werkt juist versterkend ! Het bevordert : Taalflexibiliteit Abstracte denken Taalkundig

De ijsberg van Jim Cummins

Synergie door drietalig onderwijs Reitze Jonkman en Alex Riemersma Lectoraat Fries & Meertaligheid in Onderwijs en opvoeding

Kwisvragen – meertalig onderwijs 1) Hoeveel scholen (voortgezet onderwijs) zijn in Nederland aangesloten bij het Netwerk Tweetalig Onderwijs van het Europees Platform? 2) Hoeveel basisscholen in Nederland bieden vroeg vreemde talenonderwijs aan? 1) 133 scholen voor v.o. (schooljaar 2010-2011); verreweg de meesten Engels, een enkele Duits. 2) 650

Kwisvragen – meertalig onderwijs 1) Hoeveel basisscholen in Fryslân zijn aangesloten bij het Netwurk fan Trijetalige Skoallen? 2) Welke scholen voor voortgezet onderwijs in Fryslân bieden tweetalig (TTO) of meertalig onderwijs? 3) Hoort uw school hier reeds bij? 4) Kent u de provinciale subsidieregeling? 1) 42 (waarvan 15 gecertificeerd) 2) TTO: Liudger Drachten; Marne Bolsward; Piter Jelles Leeuwarden; meertalig v.o.: Liudger Burgum (Havo) en Vmbo Koudum en Vmbo Wommels 4) Subsidie kan worden verleend voor de lesuren Fries vanaf het tweede leerjaar in het voortgezet onderwijs voor minimaal 1 en maximaal 2 lesuren per week per leerjaar.

Definitions Monolingual education: dominant language only Bilingual / Trilingual Eduction: two or more languages taught as a subject and used as medium of instruction Immersion: use of minority (or: lesser used language) as only medium of instruction – the dominant language taught as a subject

Why bilingual education? Right on education in mother-tongue Pedagogical development Cognitive development Social integration and cohesion Cultural participation Language maintenance and Linguistic Diversity

Models of bilingual education Immersion Systematic split of time Systematic split of subjects One person / one language [Minority language as a subject only]

Trilingual education (1) Model used: groep 1-6: 50% Frisian, 50% Dutch groep 7-8: 40% Frisian, 40% Dutch, 20% English Systematic use of Frisian, Dutch and English as medium of instruction Interactive language education

Trilingual education (2) Results: Good quality of Frisian Results of Dutch at the same level at the end of grade 8 as all other pupils in the Nederlands Results for English slightly better, but not significantly Self conciousness in English better, but not significantly In vergelijking met de conrtrole groep Wat levert dit op ?! Gratis meertaligheid !!!!

Trilingual Education (3) Developments: Growth of numbers & percentages: 2008: 28 primary schools 2012: 50 primary schools (= 10%) 2030: 250 primary schools (= 50%) “Early Bird English” (grade 5; grade 1) Certification of schools

Trilingual Education (4) Challenges: Conitnuity to secondary education Quality of teachers in all three target languages Equity of Testing of language command related to level B2 of CEFR (Common European Framework of Reference)

Lectoraat Fries en Meertaligheid Samenwerkingsverband NHL + Stenden Ontwikkeling Minor Meertaligheid (30 ECTS) in bachelor-fase Ontwikkeling Master Meertaligheid (60 ECTS)

Onderzoek in kader lectoraat Meting basisonderwijs - Toetsing einde basisonderwijs Voor Nederlands (mto): Cito-eindtoets resp. Leerlingvolgsysteem Voor Engels (vto): Anglia-toets Voor Fries (mto/t2): Afûk-eindtoets begrijpend lezen en spelling (facultatief); bovendien in 2011: experimentele Cito-eindtoets begrijpend lezen Reitze Jonkman en Alex Riemersma Lectoraat Fries & Meertaligheid in Onderwijs en opvoeding

Onderzoek in kader lectoraat Meting voortgezet onderwijs - Toetsing onderbouw voortgezet onderwijs: Voor Nederlands (mto): toetsen op basis van ERK resp. Meijerink Voor Engels (vto): vb. Anglia- en vas-toetsen Voor Fries (mto/t2): experimentele toets woordenschat en spelling Reitze Jonkman en Alex Riemersma Lectoraat Fries & Meertaligheid in Onderwijs en opvoeding

Onderzoek in kader lectoraat Onderzoek activerende didactiek gericht op meertalig basisonderwijs Onderzoek Content and Language Integrated Learning (Clil) Ontwikkeling portfolio / instrument voor contact en overdracht gegevens van basis- naar voortgezet onderwijs Reitze Jonkman en Alex Riemersma Lectoraat Fries & Meertaligheid in Onderwijs en opvoeding

Tankewol Dankuwel Dankscheen Köszönöm Eskerrik asko Mercé plan Grazia Graciis Kiitos Diolch Hvala Trugarez Multimesc Thank you Mange Takk