De Virtuele Volkstelling 2001: methode en nationale uitkomsten Frank Linder Symposium Digitalisering Volkstellingen Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg, 12 november 2004

Inhoud Europese Volkstellingen Programma 2001 Volkstelling 2001 (VT-2001) in Europese landen Nederland: Virtuele Volkstelling 2 fundamentele ontwikkelingen afgelopen 10 jaar: - Nieuwe bronnen: administratieve registers - Sociaal Statistisch Bestand (SSB) Statistisch proces Virtuele VT-2001 Evaluatie Virtuele VT-2001 (voor- en nadelen) Enige uitkomsten

Europese Volkstellingen Programma 2001 Gentlemen’s agreement: Nederland doet mee! 40 tabellen (output: kleine duizend A4’s!) : - 28 landelijk - 12 regionaal (COROP en gemeenten) - 8 wonen - 2 woon-werkverkeer - 30 overige tabellen (demografisch, sociaal-economisch) Volkstelling belangrijk ‘statistisch cultuurgoed’! Methoden, resultaten en analyses niet alleen Europees, maar ook nationaal en internationaal presenteren!

VT-2001 in EU/EFTA Traditionele VT (meeste landen ) Bulgarije, Cyprus, Estland, Frankrijk, Griekenland, Hongarije, Ierland, Italië, Litouwen, Luxemburg, Malta, Polen, Portugal, Roemenië, Slovenië, Slowakije, Spanje, Tsjechië, Turkije, VK Mix Traditionele VT en Registers: België, Letland, Liechtenstein, Oostenrijk, Zwitserland (Vrijwel) volledig Registers (Noordelijke landen): Denemarken, Finland, IJsland, Noorwegen, Zweden Virtuele VT: combinatie Registers en Enquêtes Duitsland: bevolkingsadministratie + MikroZensus (1%) Nederland: meerdere registers + enquêtes

Virtuele VT-2001 in Nederland (1) virtuele aanpak: ‘Het volk tellen zonder aan te bellen’ (NRC-Handelsblad) nieuwe ontwikkeling 90’er jaren: Administratieve Registers kosteloos gebruik t.b.v. statistische doeleinden (CBS-wet) Personen: Bevolkingsregister GBA Banen/Lonen werknemers: VZA-werknemers Zelfstandigen: Winstbestand fiscus Uitkeringen: VZA-WW, VZA-WAO, ABW Inkomensbestanddelen: FiBase Woningen: Woningregister

Virtuele VT-2001 in Nederland (2) Registers geschikte bron voor VT - kwalitatief goed - integraal - veel detail - koppelbaar (sofi-nummer) - krachtige PC’s kunnen megabestanden goed aan Enquêtes (steekproef) - aanvullen ontbrekende variabelen in register - koppelbaar (geslacht, geboortedatum, adres) Beroep, opleiding: Enquête BeroepsBevolking (EBB) Woningen- en bewonerskenmerken: Woning Behoeften Onderzoek (WBO) Arbeidsduur, werkgemeente: Enq. Werkgelegenheid en Lonen (EWL)

Sociaal Statistisch Bestand (SSB) andere belangrijke ontwikkeling 90’er jaren: Sociaal Statistisch Bestand (SSB) combinatie registers en enquêtes (spil: GBA) micro-koppeling micro-integratie statistisch beveiligd (richtlijn Bescherming Persoonsgegevens) SSB meerwaarde want uitputtende, samenhangende en consistente informatie Gebruik SSB als bron voor VT! ( niet de onderliggende bronnen)

Statistisch proces Harmonisatie VT-2001 richtlijn Peildatum VT-2001 Statistische eenheid - (hoofd)baan werknemer - persoon huishouden Classificaties - opleiding: SOI ISCED - beroep: SBC ISCO-COM Definities / voorrangsregels - economisch actief (12 uurs grens 1 uur grens) - student met bijbaan

Statistisch proces Herhaald wegen, consistentie Consistentie VT-tabellen zeer gewenst -Met enquêtes (steekproef!) consistentie niet vanzelf -Traditioneel wegen biedt geen volledige consistentie Nieuwe techniek ‘minimaal herhaald wegen’ met VRD-software consistente tabellenset - Ieder tabel eigen aangepaste gewichten (calibratie) - prettige bijkomstigheid: verbetering nauwkeurigheid Voor uitgebreidere informatie: ‘Estimating consistent table sets: position paper on repeated weighting’ : /English/publications/articles/discussion papers. 8416Register NLniet-NLherkomst 8713Enquête NLniet-NLherkomst tellen wegen

Evaluatie Voor- en nadelen virtuele VT Voordeel Virtuele tegenover traditionele VT: - Veel goedkoper: ± 3 mln Euro vs. ± 300 mln Euro - Enquêtedruk en Non-respons alleen enquête-variabelen Nadeel Virtuele tegenover traditionele VT: - Publicatie enquêtevariabelen voor kleine subpopulaties problematisch (puntje) Volgende VT 2011: - synthetisch schatten? - oversampling steekproeven? - nieuwe registers? Niet-geregistreerde bevolking (illegalen e.d.) CBS-schatting illegalen 2001: tussen 46 en 116 duizend

Uitkomsten VT-2001 Boek The Dutch Virtual Census of 2001; analysis and methodology - papieren versie te koop - elektronische versie: algemeen/volkstelling-2001/b pdf Tabellen VT-2001 en toelichting: algemeen/volkstelling-2001/volkstelling-2001.htm

Allochtonen in NL, jaar

Allochtonen op de arbeidsmarkt

Uittredingsleeftijd ‘arbeidsproces’ in Europa

Nederland, forensenland (1) ‘Een baan naast de deur is er niet meer’ (NRC-Handelsblad)

Nederland, forensenland (2) inkomend (in %)uitgaand (in %)