Gynaecologie

Onderzoeken Vaginaal toucher, soms rectaal toucher Speculumonderzoek Uitstrijkje Scopieen: Colposcopie Laparoscopie Hysteroscopie Echo: inwendig of uitwendig Hystero-Salpingo-Grafie (HSG)

Normale cyclus Duurt 28 dagen Fasen van het endometrium: 14 dagen gedomineerd door FSH en oestrogenen Ovulatie onder invloed van LH 14 dagen gedomineerd door LH en progesteron Fasen van het endometrium: Menstruatiefase (duurt ongeveer 5 dagen) Proliferatiefase (onder invloed van oestrogenen) Secretiefase (onder invloed van progesteron) Eerste dag is per definitie dag 1 van de menstruatie

Cyclusstoornissen begrippen Amenorrhoe: geen menstruaties Primair Secundair Oligomenorrhoe: interval tussen de menstruaties tussen 6 weken en 6 maanden. Polymenorrhoe: interval tussen de menstruaties minder dan 3 weken.

Cyclustoornissen oorzaken Afwijkingen aan de uterus Afwijkingen aan de ovaria Ovaria reageren niet / onvoldoende op FSH / LH Ovaria met cysten Afwijkingen van de hypofyse Afwijkingen van het CZS Gewichtsproblematiek, stress, anorexia, extreem sporten

Menstruatiestoornissen indeling Te veel = hypermenorrhoe Te weinig = hypomenorrhoe Tussentijds weinig bloedverlies = spotting Sterk wisselende hoeveelheden + onregelmatig qua duur en intervallen = metrorrhagie Te langdurig + te veel = menorrhagie Pijnlijk = dysmenorrhoe

Menstruatiestoornissen oorzaken Myoom Endometriumpoliepen Endometriose Endometriumcarcinoom Cervixcarcinoom Fouten in de samenwerking tussen hypothalamus, hypofyse, ovaria en endometrium In de meeste gevallen is geen oorzaak aan te wijzen.

Premenstrueel syndroom definitie Het PMS is het geheel van psychologische, emotionele, pathosfysiologische en organische symptomen dat zich bij een aantal vrouwen voordoet tijdens een veranderlijk aantal dagen in de premenstruele periode van de cyclus en verdwijnt bij het begin of in de loop van de menstruatie.

Premenstrueel syndroom klachten Somatisch Hoofdpijn Maagpijn Pijnlijke mammae Rugpijn Gewichtstoename Misselijkheid Oedeem Psychisch Irritatie Depressie Uitputting Agressie Paniekgevoelens Slaperigheid Flauwvallen

Premenstrueel syndroom oorzakelijke factoren(?) Progesteron te kort en oestrogenen te veel Verhoogde gevoeligheid voor ADH Stoornissen in het aldosteronsysteem Te veel prolactine Verstoorde prostaglandine huishouding Veranderingen in de endorfineactiviteit Negatieve gevoelens t.a.v. de menstruatie

Premenstrueel syndroom behandeling(regulier) Combinatiepil Progesteron Vitamine B6 S.S.R.I.’s (bijv. fluoxetine = Prozac®)

Endometriose Endometrium op plaatsen waar dat niet thuis hoort. Dit ectopisch endometrium doet mee aan de cyclus. Veroorzaakt: Infertiliteit / subfertiliteit Heel veel pijn tijdens de menstruatie Chronische buikpijn Pijn tijdens het vrijen Behandeling : Hormonen  heel vaak recidieven Chirurgisch  heel vaak recidieven

Belangrijkste ontstekingen Vulvitis Vaginitis Salpingitis Endometritis

Vulvitis Ontsteking van de vulva die primair en secundair kan zijn. Meestal secundair als gevolg van een vaginitis Primair meestal door Herpes Simplex Virus Symptomen: Roodheid, zwelling en irritatie blaasjes, ulcera en lymfeklierzwelling en vaak Algehele malaise, koorts Pijn, dyspareunie Behandeling: veroorzakende ziekteverwekker bestrijden

Vaginitis Symptomen: Aanleiding: verstoring van de zuurgraad Jeuk / pijn / branderig gevoel, dyspareunie Abnormale vaginale afscheiding (fluor) Aanleiding: verstoring van de zuurgraad Veel / langdurig bloedverlies Zeer frequente coïtus Diabetes mellitus Antibiotica Overmatig zeepgebruik / slechte hygiëne Belangrijke ziekteverwekkers: Bacteriën, candida albicans, trichomonas vaginalis

Salpingitis Onderdeel van P.I.D. S.O.A. / I.U.D. Vaak voorkomende verwekkers: Neisseria gonorrhoea Chlamydia trachomatis Symptomen: Pijn in de onderbuik Vaginale afscheiding Abnormaal bloedverlies Dyspareunie Koorts Mogelijke gevolgen: buikvliesontsteking, verklevingen

Problemen tijdens de zwangerschap Hyperemesis gravidarum Hoge bloeddruk Diabetes mellitus Bloedverlies in het tweede en derde trimester Liggingsafwijkingen Bekkenpijn en bekkeninstabiliteit

Hyperemesis gravidarum Normaal is misselijkheid gedurende de eerste 3 tot 4 maanden. Gaat soms gepaard met braken. Oorzaak is de aanwezigheid van HCG (Humaan chorion.gonado.trofine) Bij hyperemesis: Aanhoudens braken; houden vrijwel niets binnen Pijn bij de slokdarm door het braken Vermagering en vitaminetekorten Dehydratie hoog keton-gehalte van de urine Vaker bij meerlingzwangerschappen Het braken heeft geen invloed op de groei van het kind

Zwangerschapshypertensie eerste fase Stijging van de bloeddruk van 15 mm Hg ten opzichte van de waarde bij het begin van de zwangerschap. Oedeemvorming  meer gewichtstoename dan verwacht op grond van de zwangerschapduur Proteïnurie ( eiwit in urine) . Behandeling: stoppen met werken en rusten + regelmatige controles van urine en bloeddruk

Zwangerschaphypertensie pre-eclampsie Eiwitverlies neemt toe tot meer dan 1 gr/l. Er komen duidelijke herkenbare klachten bij: Hoofdpijn Visusklachten (sterretjes zien / uitval) Bandgevoel in de bovenbuik (leverstuwing) Tintelingen in de handen Soms braken Verstoring van lever- en nierfuncties die zichtbaar is in het bloed.

Zwangerschapshypertensie HELLP - syndroom Levensgevaarlijke complicatie bij een pre-eclampsie. HELLP = Hemolyse (= bloedafbraak) Elevated Liver-enzymes (schade aan de lever) Low Plateletcount (= tekort aan thrombocyten) Het enige wat hier echt helpt is beëindigen van de zwangerschap.

Zwangerschapshypertensie eclampsie Ernstigste complicatie. Insulten bij patiënt met pre-eclampsie. Maternale sterfte is 10% Foetale sterfte is 40 – 60% Insulten kunnen zich voor, tijdens en kort na de geboorte voordoen. Na het insult vaak comateus. Behandeling: bloeddruk omlaag brengen, luchtweg vrij houden, kind eruit.

Diabetes en zwangerschap aanwijzingen Glucose in de urine Diabetes in de familie Bij een vorige zwangerschap: een kind met een gewicht > 4500 gram vruchtdood zonder aanwijsbare oorzaak overmatig veel vruchtwater Herhaalde miskramen, vroegtijdige bevalling Baby erg groot geworden in de laatste weken Moeder met overgewicht

Diabetes en zwangerschap 2 mogelijkheden Patiënt met diabetes die zwanger raakt. Patiënt die ten gevolge van de zwangerschap diabetes ontwikkelt. Diabetes verdwijnt na de zwangerschap Diabetes blijft na de zwangerschap

Bloedverlies tijdens 2e en 3e trimester oorzaken Bloedverlies zonder duidelijke reden (46%) Placenta praevia (27%)  pijnloos Solutio placentae (25%)  pijnlijk Gynaecologische afwijkingen (2%) bijvoorbeeld chlamydia.

Liggingsafwijkingen Ideale situatie: achterhoofdsligging. Afwijkend: Kruinligging Voorhoofdsligging Aangezichtsligging Onvolkomen stuitligging Volkomen stuitligging Dwarsligging

Bekkenpijn en bekkeninstabiliteit Tijdens de zwangerschap bereidt het lichaam zich voor op de bevalling. Weefsels in het kleine bekken worden soepeler en bloedrijker. Relaxine zorgt voor het soepeler worden van kraakbeen en bindweefsel:

Bekkenpijn en bekkeninstabiliteit symptomen Lage rugpijn, soms met uitstraling  benen Pijn rond symfyse en/of SI-gewricht (sacro-iliacaal ) Startproblemen Pijn bij: Omdraaien in bed Lopen / staan / lang zitten Gemeenschap Waggelgang Krakend geluid Beurs en moe gevoel rond de symfyse

Gynaecologische operaties gevolgen van een Pfannenstiel-incisie Pfannenstiel-incisie = bikini-snede Geeft cosmetisch vaak een fraai litteken want volgt de splijtlijnen van de huid

Verminderde vruchtbaarheid Normale situatie: gemiddelde kans op zwangerschap is 15 % per maand. 80 – 90 % van de vrouwen is binnen een jaar zwanger. Bij verminderde vruchtbaarheid: 30 % probleem bij de man 30 % probleem bij de vrouw 40 % probleem bij beide partners

Verminderde vruchtbaarheid afwijkingen bij de man Afwijkingen van de testes: niet ingedaald, atrofie, etc. Te hoge temperatuur van de testes: Koorts Te strakke kleding Ontsteking van testes, epididymis, prostaat of zaadblaasjes Toxisch: medicijnen, alcohol, nicotine Verstopping van de afvoerkanalen van de testes Potentiestoornissen: medicijnen, diabetes, alcohol, roken

Verminderde vruchtbaarheid afwijkingen bij de vrouw Ovulatiestoornissen: Te vroege menopauze Cysten in de ovaria Aangeboren afwijkingen van de ovaria Alle cyclusstoornissen Tubastoornissen: rest van salpingitis, E.U.G. Afwijkingen van de uterus Afwijkingen van de baarmoederslijmvlies Chronische ontsteking (cervicitis) Slecht slijmvlies Hostiel (- vijandig) cervixslijm Endometriose