Achtergrond Jozua en Zerubbabel: terug uit ballingschap Wat komt er van Gods koninkrijk terecht? Moedeloos gevoel ook bij ons? Bidden: verder kijken dan wat je kunt zien Mee op de lange lijn van God Terug uit ballingschap = opstapje naar Jezus Vanmiddag moeten we beginnen met een stukje achtergrond. Het is niet echt een makkelijk stukje bijbel dat we gelezen hebben, Zacharia 3 en 4. Er staan mooie dingen in, die je meteen naar je toe wilt halen. Bijvoorbeeld over de schuld die in één dag wordt weggedaan. Of die uitspraak in 4:6 “Niet door kracht of door geweld, maar door mijn Geest”. Maar het geheel is toch lastig te snappen. Twee visioenen krijgt de profeet, één gaat over de priester Jozua, de andere over de leider Zerubbabel. Die namen brengen ons naar de tijd aan het eind van de ballingschap. Als je in die tijd begonnen was over “het koninkrijk van God”, dan hadden ze je meewarig aangekeken. Van buitenaf werd er gelachen om dat kleine groepje Joden dat bij de puinhopen van Jeruzalem was teruggekomen. En bij de mensen zelf stonden de tranen in de ogen. Wat moest het worden met het volk van God? Wat was er van het land overgebleven, behalve een plekje grond rond wat vroeger de hoofdstad was. Een hoofstad, maar er was niet eens een koning om te regeren. En het stralend middelpunt van de stad, de tempel van de HEER, was in vlammen opgegaan en met de grond gelijkgemaakt. Wat moest er worden van alles wat God ooit beloofd had? Ze hadden de oude Psalmen vast nog in hun hoofd: “God is Koning, Hij sticht zijn heerschappij”, “Looft alle volken, looft de HEER”. Maar kon je daar nu nog mee aankomen? Koninkrijk van God, vergeet het maar. [KLIK] Ik geloof dat dit niet alleen achtergrond is, en zeker niet dat het ballast is voor ons. Want als je serieus kijkt naar het gebed dat Jezus ons leert: “Laat uw koninkrijk komen”, dan kan er bij ons datzelfde moedeloze gevoel in zitten als bij het groepje ballingen dat weer terug was in Jeruzalem. De verzuchting: zal het ooit wel wat worden? Want kijk om je heen in de wereld, en je ziet heel andere factoren die de loop der dingen bepalen. Het machtsevenwicht dat verschuift van het Westen naar China en India. De economische crisis die als een breekijzer door alle democratische verworvenheden in Europa heengaat. En dat is precies het punt waarop dit gebed zo nodig is voor ons. Want mét dat je die vraag uitspreekt aan God: “Laat uw koninkrijk komen”, kijk je verder dan wat je met het gewone oog ziet. Je gaat erop letten hoe achter al die dingen die in de krant en op het journaal komen nog iets anders aan de gang is. Niet de politieke en economische verhoudingen bepalen waar het met de wereld naartoe gaat. Niet de groten der aarde, of ze nu Merkel of Obama heten, of de anonieme top van banken en bedrijven, draaien aan de knoppen. Maar de HEER in de hemel werkt aan zijn eigen koninkrijk. “De Heer van de hele aarde”, heet het in Zacharia 4. En ook een paar keer: “De HEER van de hemelse machten”. Dat is God aan het hoofd van zijn legers die op een heel ander niveau de strijd beslist dan waar wij vanuit onszelf naar kijken. Zo mag je meteen moed vatten, als je bidt. Gods koninkrijk, dat is geen verloren zaak, geen onzichtbare grootheid waar je wel erg veel geloof voor nodig hebt. Het is realiteit in en achter alles wat er op het wereldtoneel gebeurt. De vraag stellen: “Laat uw koninkrijk komen”, die vraag tilt je als vanzelf op naar het niveau van waar God mee bezig is. En dan is de achtergrond van Zacharia 3 en 4 nog veel meer van belang. Want de mensen zitten daar op een nulpunt. De ballingschap heeft alles weggevaagd wat je kon zien van Gods koningschap. Maar nu gaat het opnieuw beginnen. God begint een nieuwe draad te spinnen, en dat is dezelfde draad die wij in handen krijgen als Jezus ons leert bidden om het koninkrijk van God. Want die namen Jozua en Zerubbabel, die zijn maar het opstapje voor wat er daarna gebeurt. Als Jeruzalem weer een beetje vorm krijgt, en als de tempel in bescheiden proporties opnieuw gebouwd wordt, dan begint een fase van Israëls geschiedenis die roept om Jezus. Na de terugkeer van de ballingen uit Babel heeft het restant van Israël geen eigen koning meer gehad. De troon van David blijft vacant. Het volkje van God blijft een speelbal van vreemde machten. De hoop blijft op de toekomst, op de Zoon van David die eens zal komen. Wat hier begint in de visioenen van Zacharia, dat is een spanningsboog die wijd is opgezet. Je krijgt moed ingesproken, God zal werk maken van de toekomst. Maar het is een heel werk, dat vraagt om lange adem, de lange adem van God allereerst, maar ook de lange adem van ons als we gaan meebewegen met dat grote project van God. Bidden om Gods koninkrijk wil zeggen dat je intakt in de grote beweging die God maakt om zijn heil te laten komen op aarde. Het laat je opkijken uit je gewone dagelijkse bestaan, en het leert je oog krijgen voor heel die geschiedenis waarin God bezig is, eerst om de komst van zijn Zoon Jezus voor te bereiden, dan om de beslissende slag te slaan waarin de duivel is overwonnen, en tenslotte alles wat Jezus doet vanuit de hemel om heel de aarde onder Gods heerschappij te brengen.

Een goed begin … Koninkrijk => kerk: afknapper? Van wereldwijd naar intern clubje? Gods heil begint op een plek: Jeruzalem, de tempel Schuld vergeven => in vrede samenleven Zalfolie: heilige kracht van God Kleine dingen als bouwsteen in Gods grote werk Maar als je die lijn te pakken hebt, komt er een nieuwe tegenvaller, zo lijkt het. Want kijk even terug in de Catechismus. We leren van Jezus bidden om het koninkrijk van God. Maar de Catechismus begint over de kerk: “Bewaar en vermeerder uw kerk”. Mensen voelen dat als een afknapper, op verschillende manieren. Als je even denkt aan het evangelie waar Jezus mee gekomen is, dan verwacht je dat Gods koningschap nú komt. “Het koninkrijk van de hemel komt eraan!” Maar na Pasen en Hemelvaart hoor je daar niet meer zoveel over. Jezus verdwijnt naar de hemel, verdwijnt uit beeld, zou je zeggen, en in plaats daarvan krijgen we een gemeente, met apostelen en oudsten aan het hoofd. We krijgen Paulus die moeilijke brieven schrijft aan allerlei kerken. En nog van dichterbij kun je erop afknappen. Want wat herken je nou in de kerk van het koninkrijk waar God mee bezig is? God zoekt met zijn heil de hele wereld op. Maar wat is het in de kerk vaak een intern gebeuren. Als wij maar ons portie geestelijk voedsel krijgen. Als wij ons hier maar thuis voelen. Als wij de begroting maar rond krijgen. Ook hier helpt het visioen van Zacharia ons verder. Want in wat de profeet te zien krijgt en wat hij doorgeeft aan de mensen draait het om de tempel. Eerst gaat het over de hogepriester Jozua die van z’n schuld wordt afgeholpen. Daarna over de lampenstandaard die weer in de tempel geplaatst zal worden als Zerubbabel z’n taak uitvoert. [KLIK] God gaat zijn volk Israël weer een plek geven op aarde, dat is de belofte die Zacharia mag doorgeven. En die plek heet Jeruzalem, en in Jeruzalem gaat het om de tempel, want dat is de plek waar God bij zijn mensen wil zijn. Als je de twee beelden uit de visioenen combineert, dan draait het om twee dingen. Het eerste is waar Zacharia 3 mee afsluit: in één dag, zegt God, zal ik dit land reinigen van alle schuld. En meteen daarop volgend: jullie zullen elkaar uitnodigen onder de wijnrank en onder de vijgenboom. Met andere woorden: als er verzoening komt, als de schuld vergeven wordt, dan kun je weer met elkaar samenleven, in vrede en voorspoed. Dat is toch precies wat we hier in de kerk ook ervaren? De kerk is de plek waar God zijn vergeving uitdeelt, de plek waar het kruis van Jezus in het midden staat en wij daar allemaal verzoening krijgen over onze schuld. En rond dat kruis in het midden kunnen wij ook elkaar weer vinden, leren wij zelf ook vergeven en vredestichten en kunnen we zo als broers en zussen van één gezin samenleven. Vergelijk dat eens met de wereld om ons heen. Eén groot gevecht om te overleven, om de beste en de sterkste en de rijkste te zijn. Samenleving, noemen we het, maar zoveel “samen” zit er niet in. Ieder voor zich, en niemand voor ons allen. Daarom is de kerk zoiets moois, een voorteken van het koninkrijk van vrede dat God zal stichten. Bij God moet je zijn voor echt samenleven, en daar kun je in de kerk al iets van zien. Het tweede visioen, in Zacharia 4, laat nog een tweede kant zien. Aan het eind gaat het over twee gezalfden, twee vertegenwoordigers zijn dat van God, zij mogen samen het nieuwe volk van God leiden op weg naar het heil dat God belooft. En eigenlijk kun je een stap verder gaan: die twee figuren die gezalfd worden, de priester Jozua en de leider/koning Zerubbabel, die komen bij elkaar in de ene persoon van Jezus. Hij is de grote gezalfde. De zalfolie komt van de twee olijftakken die gekoppeld zijn aan de kandelaar met 7x7 lichtpunten. In dat symbool zie je de heerlijke aanwezigheid van God zelf, de heilige kracht waarmee Hij in de tempel woont te midden van zijn mensen. Gods heilige kracht vloeit over in de mensen, zij worden zijn gezalfden, zij mogen gedreven door de heilige Geest meewerken aan de bouw van het koninkrijk van God. Daar heb je het tweede brandpunt van de kerk. Het begint met verzoening, vergeving, en zo kun je weer in vrede samenleven. Maar naar de andere kant komt de heilige kracht van Christus ons bezielen, zodat we in beweging komen en meegaan in de richting die God wil. Denken aan de kerk als je bidt om het koninkrijk van God is dus niet een stap terug, niet een tegenvaller. Dit is de lijn waarlangs God zelf werkt aan zijn koninkrijk. Dit is de plek waar God zelf begint, waar Hij zijn heil en zijn glorie neerzet en mensen er vol van maakt. En dat is toch al een beetje koninkrijk, als mensen vol worden van de glorie van hun Heer? Een heel bijzonder plekje in de wereld is dit dus, als je even doordenkt. Een eenvoudig gebouwtje van wat stenen en hout en kunststof, met een groepje mensen erin dat niet zoveel voorstelt. Maar wel met een God die wat voorstelt, en die vanuit dit kleine stukje iets heel groots wil maken. Bij Zacharia ondervangt God zelf de scepsis die wij voelen: “Ook al hadden jullie in het begin geen vertrouwen in het werk …” Letterlijk gaat het daar over de “dag van de kleine dingen”, die je zomaar zou verachten. Wat stelt het nou helemaal voor? Maar die kleine dingen zijn wel de bouwstenen waar God mee werkt. En dus mag je vol vertrouwen bidden: Laat uw koninkrijk komen, en bewaar daarom dit kleine stukje kerk en laat het mogen groeien. En dan voel je meteen de opdracht die daarin meekomt: als je dit serieus bidt en je meent het, dan houd je geen kerkje voor jezelf, maar dan ga je staan op het plekje dat God je aanwijst, en dan laat je je meenemen in dat grote project dat heel de wereld aangaat. Dan dringt de zalfolie van Gods heilige kracht en het licht van zijn heerlijke nabijheid door je hele leven heen, en via jouw leven komt het ook bij anderen.

Trendbreuk “Niet door kracht of geweld” Gezegd tegen Zerubbabel Laat zien hoe God werkt Geweld afzweren, maar intussen … Verbaal Psychologisch Financieel Zo heb je ook al iets te pakken van het soort koninkrijk dat God gaat stichten. Ik denk speciaal aan het mooie zinnetje in Zacharia 4:6 “Niet door eigen kracht of macht zal hij slagen – maar met de hulp van mijn geest.” In onze NBV zegt dat vooral iets over Zerubbabel, en het wordt ook tegen hem gezegd. Maar daarin hoor je meteen iets van hoe God is, en hoe Hij bezig is om zijn plan van heil gestalte te geven in de wereld. Niet door kracht of geweld, maar door de Geest. Wat geweldig is het, om zo’n Koning te hebben en achter Hem aan te gaan! Want je komt zo terecht in iets totaal anders dan wat we in onze wereld gewend zijn. Wil je iets bereiken, dan moet je ervoor vechten. Of, als je slim bent, sluit je een bondgenootschap, maar natuurlijk alleen zolang je er zelf iets aan hebt. Een poosje terug las ik een stukje in de krant: We zweren geweld steeds meer af, maar intussen komen er allerlei andere vormen van geweld voor terug. [KLIK] Denk aan verbaal geweld waarmee je iemand kapot kunt maken. Of aan psychologisch geweld waarmee je onder druk gezet wordt. Een documentaire op televisie ging over economisch geweld als middel van moderne oorlogvoering – concreet ging het over de financiële bureaus in Amerika die de status van bedrijven en landen in Europa bepalen. Niet door macht en geweld – dat is nogal een trendbreuk met wat wij normaal vinden. Jezus behaalt zijn overwinning niet met legioenen engelen, maar door helemaal alleen aan het kruis te hangen. Het evangelie verovert harten, niet door het zwaard dat er dreigend bij zwaait – “pas maar op, als je niet wilt geloven, dan …”, ook niet door rijst en kraaltjes en spiegeltjes om de inboorlingen te paaien, het verovert harten door de liefde en oneindige goedheid van God die in Jezus naar je toekomen. God verbreekt de werken van de duivel – maar kijk eens hoe bijzonder dat toegaat in het visioen van Zacharia 3.

Wat een Koning! Stijl van Gods koninkrijk Tegenstander, satan: zwartmaken De HEER: rein maken Mee in de vliegende vaart van Gods Geest Satan treedt op als aanklager tegen de priester Jozua. Satan vindt het maar niets dat God een nieuwe start maakt met dit volkje Israël, want kijk eens hoe vies en vuil ze erbij staan. Die zondige, koppige, ongehoorzame mensen – wilt u daar echt iets mee? [KLIK] Het is de macht van de harde feiten waar je niet onderuit kunt, en daarmee probeert Satan Gods werk onderuit te halen. En dan de reactie van de engel van de HEER. Hij ontkent niet wat de tegenstander aanvoert als beschuldiging. Inderdaad, dit volk, deze priester, is een stuk brandhout, zwartgeblakerd, niet om aan te zien. Inderdaad, het priesterkleed is vuil en vol scheuren. Maar uit Gods eigen binnenste komt dan de ommekeer: “Hierbij reinig ik je van alle schuld.” God speelt het spelletje van zwartepieten en beschuldigen en wraaknemen niet mee. Hij doorbreekt het boze spel van de duivel door zijn pure goedheid. Zo komt er een nieuw stuk wereld, een plek waar je de lucht van genade kunt opsnuiven, zo komt het koninkrijk van God. En daar kun je alleen maar naar verlangen. Zo’n koning, vol goedheid en liefde en vergeving, zo’n koninkrijk van verzoening en vrede, zo’n zegetocht zonder geweld, maar met de vliegende vaart van de Geest van God, daar wil je alleen maar in mee. En dus ga je bidden: laat uw koninkrijk komen, maak er werk van, nu al, en laat ons straks erbij zijn als uw glorie heel de aarde vervult.