Workshop B: Urine-incontinentie; een ongemakkelijk probleem, maar met goede behandelmogelijkheden A.W. Bongen, maatschappelijk werker E.A. Firouzi-Boerhof, nurse practitioner J. van den Hoven, CF patiënte L.M.O. de Kort, uroloog M. van Schaijk, gezondheidszorgpsycholoog

Programma Introductie Aanleiding en doel van de workshop Persoonlijk verhaal CF en urine incontinentie Behandelmogelijkheden Stellingen

Prevalentie van UI 6-jarige leeftijd: ongeveer 9% Prevalentie bij oudere leeftijdscohorten neemt af tot gemiddeld ongeveer 2% op 12-jarige leeftijd. Schoolleeftijd (6-10 jaar): 6- 9% Stress incontinentie: zeer zelden bij kinderen zonder neurologische problemen

Prevalentie van UI bij CF I 54% Hilal et al. 1999 69% Button et al. 2004 38% White et al. 2000 18% Blackwell et al. 2004 30% Moran et al. 2003 59% Cornacchia et al. 2001 68% Orr et al. 2001 Vrouwen Prevalentie Studie 5% Gumery et al. 2002 2% Mannen

Prevalentie van UI bij CF II Vrouwelijke adolescenten Nixon et al. 2002 47% Prasad et al. 2002 33% Meisjes Moreas et al. 2002 19% Jongens 9%

Prevalentie WKZ 54 meisjes Leeftijd 6-18 jaar Totaal: 33%

Invloed van UI Minder goede uitvoering van de fysiotherapie oefeningen ADL Incontinentiemateriaal Aanpassingen levensstijl

Invloed van UI II Weinig bespreekbaar Onbekend met behandelingsmogelijkheden Is het een probleem? Schaamte

Vragen Vragen jullie aan de patiënt of zij er last van heeft? Hoe vraag je hiernaar? Wat doe je als de patiënt aangeeft last te hebben? Hebben jullie hiervoor bepaalde richtlijnen in het ziekenhuis? Hoe zou je willen dat het geregeld is bij jullie in het ziekenhuis?

Blaas

Afsluitmechanisme

Oorzaken urine incontinentie Defect afsluitmechanisme Stress incontinentie = SUI Overactieve blaas Urge incontinentie = UUI Combinatie Gemengde incontinentie

Mictiedagboek Aantal keer overdag Aantal keer ‘s nachts Geplast volume (max en gemiddeld) Totaal geplast over 24 uur Aantal keren verlies Hoeveelheid verlies

Stress test

Urodynamisch onderzoek

Urodynamisch onderzoek blaas buik detrusor in/uit bekkenbodem

Enige getallen… z SUI Gemengd (UUI+SUI) UUI 40 % 25 % Overig 10%

Stressincontinentie vrijwel uitsluitend bij vrouwen >

Mechanisme stressincontinentie Hypermobiliteit Normaal Intrinsieke sfincterinsufficientie

Behandeling stressincontinentie Bekkenfysiotherapie Bulkmaterialen (collageen,deflux,macroplastique) Suspensie-operaties Burch, fasciesling, synthetische midurethrale tapes (MUS) (Urine afleiding / absorberende incontinentiematerialen)

MUS: TVT Nadeel: TVT = tension free vaginal tape Kans op blaasletsel Erosie Overactieve blaas

TOT = transobturator tape Nadeel: erosie pijn

Resultaten van MUS TVT: 1 jaars succes ≥90% 5 jaars succes 75% TOT: Op korte termijn qua succes gelijk aan TVT TVT meer blaascomplicaties TOT meer lies- en beenpijn

Fasciesling Nadeel: Grotere operatie CIC nodig

Colposuspensie vlgs Burch

Stressincontinentie bij mannen: artifiele sfincter prothese

Vragen?

Stelling 1 Bij elke CF patiënt moet vanaf de leeftijd van 5 jaar gevraagd worden naar het bestaan van urine-incontinentie.

Stelling 2 Het bespreekbaar maken van urine-incontinentie moet gebeuren door de CF-arts/NP

Stelling 3 Het bespreekbaar maken van urine-incontinentie moet standaard 1x per jaar gebeuren, bijv. bij het jaarlijkse MDS.

Stelling 4 Ook bij mannen met CF moet standaard naar het bestaan van urine-incontinentie gevraagd worden