De waarde van een EEG-patroon bij het voorspellen van recidief insulten CAT 16-11-06 A. Bour

Achtergrond 4% van alle mensen maakt ooit in het leven een insult door. Oorzaak van insult of type epilepsie zegt iets over wel/ niet behandelen en hoe. Behandeling ook afgestemd op wel/ niet aanwezig zijn van interictale afwijkingen.

….en verder 30% van mensen op ICU maakt een (al dan niet non-convulsieve) epileptische aanval door 10% van ICU patiënten non-convulsieve status

Epileptiforme afwijkingen (IED) 30% patiënten met epilepsie geen IED 2-5% gezonde mensen hebben een IED

Kernvraag Kunnen bepaalde patronen in het EEG een nieuw insult / epilepsie voorspellen? Welke patronen meest voorspellend? Behandeling nodig?

Zoekstrategie Pubmed Post-ictal AND EEG phenomena Inter-ictal AND EEG phenomena Inter-ictal epileptiform discharges Status epilepticus AND EEG Uiteindelijk 11 hits, 1 prospectieve studie, reviews

EEG na een insult en epilepsie….. Sensitiviteit 25-56% Specificiteit 78-98%

Uitspraak van recidief / prognose hangt af van…. Kind / volwassene De oorzaak / onderliggend lijden ‘trefkans’ van epileptiforme afwijking afhankelijk van tijdstip EEG na insult en factoren als bijvoorbeeld slaapdeprivatie, etc.

Studie: postictale afwijkingen en epilepsie Studie Lancet 1998 Doel: voorspellen hoe epileptogeen een eerste tonisch-clonisch insult is a.h.v. EEG Methode: 300 volwassenen en kinderen met (1e) tonisch-clonisch insult e.c.i. EEG en/of sdEEG. Pieken, piek-golfcomplexen, steile golf

Studie: postictale afwijkingen en epilepsie Epilepsie syndroom Initieel EEG epileptiform sdEEG epileptiform Totaal epileptiform Gegen. 17/25 (68%) 6/8 (75%) 23/25 (92%) partieel 51/116 (44%) 19/60 (32%) 70/116 (60%) e.c.i. 61/159 (38%) 30/90 (33%) 91/159 (57%) totaal 129/300 (43%) 55/158 (35%) 184/300 (61%)

Studie: postictale afwijkingen en epilepsie kliniek Kliniek+EEG Kliniek+EEG+MRI Gegen. 25 (8%) 69 (23%) 68 (23%) Partieel 116(39%) 163 (54%) 175 (58%) e.c.i. 159 (53%) 57 (19%)

Studie: postictale afwijkingen en epilepsie Grootste kans op epileptiforme afwijkingen binnen 24h (51% vs 34%)

Status Epilepticus??? > 30 minuten epileptische activiteit twee of meer aanvallen zonder herstel van bewustzijn Operationele suggestie: > 5 minuten aanvalsactiviteit Periodieke ontladingen (PLEDs)?

Non-convulsieve SE Definitie lastiger: niet zomaar 30 minuten convulsief Geen goede consensus hoe EEG-patronen te interpreteren bij comateuze patiënten, vooral bij hersenletsel

EEG en status epilepticus… Recidiefkans insult moeilijk in te schatten Grootste kans eerste 24 uur na SE Hangt af van Leeftijd Onderliggende lijden EEG-patroon inter-ictaal / post-ictaal Prognose tav neurologische outcome eigenlijk eerder afhankelijk van onderliggend lijden dan status op zichzelf

PLEDs Over het algemeen post-ictaal. Over het algemeen in zeer zieke patiënt. Geassocieerd met focale destructieve lesies. Prognosebepaling lastig. Resultaat van irreversibele disregulatie cirquits. Maar ook als teken van herstel mogelijk.

PLEDs Duidelijke associatie met insulten In de acute patiënt incidentie insulten 58-100%, risico op status 0-64% in literatuur. Insulten in de acute fase van de ziekte. 50% van de patiënten insulten op eerste ziektedag. Deze trend bij BIPLEDS nog duidelijker en prognose dan ook slechter.

PLEDs Soms ictaal!!! Differentiatie lastig; geen consensus. Als verdenking op status hoog: dan benzo om te zien of patiënt klinisch verbetert. Relatie met post-ziekenhuis epilepsie en slechte outcome! 28-67% houdt insulten na opname en heeft medicatie nodig. Controle EEG nodig alvorens medicatie te stoppen.

Conclusie Als iemand een insult heeft gehad en een EEG krijgt…. IED: Sensitiviteit 1e EEG 30-50%, verbetert bij volgende EEG’s / sdEEG. Van vele factoren afhankelijk. Hoge specificiteit PLED Hoge voorspellende waarde Matige prognose qua outcome en medicatie-afhankelijkheid Alle andere EEG-patronen….geen uitspraak mogelijk t.a.v. recidiefkans of prognose.

Literatuur J.S. Ebersole. Current practice of clinical electroencephalography. 3rd edition 2003. D.J. Chong. Which EEG patterns warrant treatment in the critically ill? Reviewing the evidence for treatment ofmperiodic epileptiform discharges and related patterns. J Clin Neurophysiol 2005: 22 (2); 79-91 M. Avoli. Do interictal discharges promote or control seizures? Experimental evidence from an in vitro model of epileptiform discharge. Epilepsia 2001, 42 (suppl.3):2-4 B. Litt. Seizure prediction and the preseizure period. Curr opin neurol 2002; 15:173-177 A. Katz. Does interictal spiking change prior to seizures?Electroencephalograph Clin Neurophysiol 1991; 79:153-156 M. King. Epileptology of the first seizure presentation: a clinical, electroencephalographic, and magnetic resonance study of 300 consecutive patients. Lancet 1998; 352:1007-1011 J.R. Hughes. The significance of the interictal spike discharge; A review. J Clin Neurophysiol 1989; 6 (3): 201-226 SJM Smith. EEG in the diagnosis, classification, and management of patients with epilepsy. JNNP 2005; 76 (suppl II): ii2-ii7 RP Brenner. EEG in convulsive and nonconvulsive status epilepticus. J Clin Neurophysiol 2004; 21(5): 319-331 PW. Kaplan. The EEG of status Epilepticus. J Clin Neurophysiol 2006; 23:221-229