nr. 1 Hoe klimaatverandering de natuur van de rijkswateren verandert Marjolijn Haasnoot m.m.v. Marcel Ververs Harm Duel. Frans Klijn. Nathalie Asselman

nr. 2 Opbouw presentatie en Doel Klimaatverandering  hogere temperatuur  meer neerslag + zeespiegelstijging  gevolgen voor waterhuishouding  afvoeren en grondwaterstanden  overstromingsduren  ecotopenKlimaatverandering  hogere temperatuur  meer neerslag + zeespiegelstijging  gevolgen voor waterhuishouding  afvoeren en grondwaterstanden  overstromingsduren  ecotopen Schat de effecten van verandering in waterhuishouding en landgebruik op de natuur van de zoete rijkswaterenSchat de effecten van verandering in waterhuishouding en landgebruik op de natuur van de zoete rijkswateren

nr. 3 Het klimaat verandert?

nr. 4 Het klimaat verandert? KNMI: De laatste 20 jaar van vorige eeuw waren 0.7C warmer dan eerste 20 Vrijwel alle jaren na 1987 behoren tot de warmste van de 20e eeuw Tweede helft 20e eeuw ook meer neerslag: alle winters met meer dan 500 mm komen na 1960 voor. “Opnieuw hebben we een zeer warm en nat jaar achter de rug met toch ook veel zon. Het KNMI is voor De Bilt uitgekomen op een jaargemiddelde van ongeveer 10,8 graden, terwijl 9,8 normaal is (gemiddeld ). ….Ook de wereldgemiddelde temperatuur was weer zeer hoog: 2002 was wereldwijd het op één na warmste jaar sinds het begin van de metingen in “

nr. 5 Gevolgen voor waterhuishouding? NW4, NOP, WB21, droogtestudie: Meer neerslag en verdampingMeer neerslag en verdamping Hogere afvoeren in de winter, lagere afvoeren in de zomerHogere afvoeren in de winter, lagere afvoeren in de zomer Meer invloed zeeMeer invloed zee Hoger IJsselmeerpeilHoger IJsselmeerpeil Gem. hogere grondwaterstandenGem. hogere grondwaterstanden meer extremenmeer extremen

nr. 6 Methode scenario’s  afvoerverdeling + hoogtekaart  overstromingsduurkaarten  ecotopenkaartscenario’s  afvoerverdeling + hoogtekaart  overstromingsduurkaarten  ecotopenkaart Mbv overgangsmatrices nieuwe ecotopenkaartenMbv overgangsmatrices nieuwe ecotopenkaarten

nr. 7 Ecotopen Ecotopenclassificatie RES, BES en MES van RijkswaterstaatEcotopenclassificatie RES, BES en MES van Rijkswaterstaat Ecotopen en deelecotopenEcotopen en deelecotopen Onderscheid o.b.v. Hydrodynamiek (=overstromingsduur), gebruiksdynamiek, morfodynamiek.Onderscheid o.b.v. Hydrodynamiek (=overstromingsduur), gebruiksdynamiek, morfodynamiek.

nr. 8

nr. 9 Scenario’s 2050 twee varianten voor centrale schattingtwee varianten voor centrale schatting twee beheersscenario’s: huidig landgebruik en natuurgericht landgebruiktwee beheersscenario’s: huidig landgebruik en natuurgericht landgebruik Bron: KNMI

nr. 10 Verandering overstromingsduur langs de Rijn

nr. 11 Resultaten voor de Rijn en Maas Rijn:Rijn: Bij natte scenario’s nemen afvoeren die 50,20,2 d/jr worden overschreden toe  hogere waterstanden  verandering breedte milieuzones afhankelijk van reliefBij natte scenario’s nemen afvoeren die 50,20,2 d/jr worden overschreden toe  hogere waterstanden  verandering breedte milieuzones afhankelijk van relief Droge variant lagere afvoerenDroge variant lagere afvoeren Maas:Maas: Hogere afvoeren die 150, 50, 20, 2 d/jr overschreden wordenHogere afvoeren die 150, 50, 20, 2 d/jr overschreden worden Droge variant lagere afvoerenDroge variant lagere afvoeren

nr. 12

nr. 13 Overstromingsduur Rijn

nr. 14 Ecotopen Rijn

nr. 15

nr. 16 Ecotopen Rijn Natte varianten:Natte varianten: Hardhoutooibos neemt af en, Rivierduin, Stroomdalgrasland nemen sterk af (tot 54%)Hardhoutooibos neemt af en, Rivierduin, Stroomdalgrasland nemen sterk af (tot 54%) Zachthoutooibos, oeverwalgrasland, natuurlijke rivieroever nemen toe (tot 58%)Zachthoutooibos, oeverwalgrasland, natuurlijke rivieroever nemen toe (tot 58%) Droge variant:Droge variant: Meer hardhoutooibos ten koste van zachthoutooibos en moerasbos (-35 en -78%)Meer hardhoutooibos ten koste van zachthoutooibos en moerasbos (-35 en -78%)

nr. 17 Overstromingsduur Maas

nr. 18 Ecotopen Maas

nr. 19 Ecotopen Maas Natte varianten:Natte varianten: Hardhoutooibos, stroomdalgrasland, oeverwalruigte nemen af (tot-2%)Hardhoutooibos, stroomdalgrasland, oeverwalruigte nemen af (tot-2%) Zachthoutooibos, oeverwalgrasland, natuurlijke rivieroever, uiterwaardruigte en -grasland nemen toe (tot 133%)Zachthoutooibos, oeverwalgrasland, natuurlijke rivieroever, uiterwaardruigte en -grasland nemen toe (tot 133%) Droge variant:Droge variant: Natuurlijke rivierafvoer (-33%)Natuurlijke rivierafvoer (-33%) Meer hardhoutooibos ten koste van zachthoutooibos (-55%)Meer hardhoutooibos ten koste van zachthoutooibos (-55%)

nr. 20 Overstromingsduur ber

nr. 21 Ecotopen Benedenrivieren

nr. 22 Ecotopen benedenrivieren Terrestrische ecotopen nemen af,Terrestrische ecotopen nemen af, hoogwatervrije bossen (-56%), hoogwatervrije ruigte (-49%) Ondiepe zoete getijde wateren, platen en slikken nemen toe (14 en 55%)Ondiepe zoete getijde wateren, platen en slikken nemen toe (14 en 55%)

nr. 23 Conclusie Aanzienlijke effecten voor kenmerkende ecotopen in het rivierengebied,Aanzienlijke effecten voor kenmerkende ecotopen in het rivierengebied, Dit heeft gevolgen voor aanwezigheid en kwaliteit van standplaatsen en habitats voor planten en diersoorten,Dit heeft gevolgen voor aanwezigheid en kwaliteit van standplaatsen en habitats voor planten en diersoorten, Naast effecten via hydrologie zijn er ook andere effecten te verwachten:Naast effecten via hydrologie zijn er ook andere effecten te verwachten: CO 2, mineralisatie, morfologie, waterkwaliteit De invloed van verandering in beheer is groter dan klimaatveranderingDe invloed van verandering in beheer is groter dan klimaatverandering

nr. 24 Vervolg...? Verbetering door bekading mee te nemen (en morfologie..?)Verbetering door bekading mee te nemen (en morfologie..?) Ecotopen kunnen input zijn van habitatmodule  hele systeem analyserenEcotopen kunnen input zijn van habitatmodule  hele systeem analyseren Methode kan bruikbaar zijn bij ecotopenclassificatie, vergelijking met veldgegevensMethode kan bruikbaar zijn bij ecotopenclassificatie, vergelijking met veldgegevens