DE VLOEK VAN OLIE IN NIGERIA KNAG ONDERWIJSDAG 2010 Marcus Eshuis

PROGRAMMA Curricula Grondstoffen: vloek of zegen? Olie in Nigeria Didactische suggesties Vragen 10.12.2010

AARDRIJKSKUNDE CURRICULA 10.12.2010

10.12.2010

10.12.2010

10.12.2010

VMBO: CASUS IN GT EN KB Domein C: Bronnen van energie Beschrijven en verklaren welk effect grondstoffen- rijkdom heeft op groei en verdeling van de welvaart in Nigeria. Domein E: Arm en rijk Beschrijven en verklaren hoe grote industriële ondernemingen belangrijke grondstoffen (aardgas en aardolie) in Nederland en Nigeria winnen. 10.12.2010

HAVO / VWO BOVENBOUW B3: Mondiale processen en lokale effecten Kandidaat kan a.h.v voorbeeld aangeven en beoordelen hoe mondialisering uitwerkt in een lokale context. Hij betrekt hierbij: sociaal- en fysisch-geografische aspecten; actoren in de lokale context. 10.12.2010

DISCLAIMER Informatie is afkomstig uit mediaberichtgeving en diverse rapporten 10.12.2010

NIGERIA ECONOMIE EN OLIE 10.12.2010

NIGERIA 22 x Nederland 140 mln inwoners 10.12.2010

NIGER DELTA Oppervlakte: 70 000 km2 Inwoners: 27 miljoen 10.12.2010

NIGERIA: ECONOMIE Levensverwachting: 47 jaar Sectoren: 43% - 7% - 50% Koopkracht (‘03): 1050 euro / jaar HDI: 154 van de 179 landen Armoede: 55% - 70% Corruptie: 2.5 (250 miljard ‘missing’) 10.12.2010

NIGERIA: OLIE Zesde producent ter wereld 2 tot 2.5 miljoen vaten per dag 35 miljard vaten voorraad Goede kwaliteit 40 miljard euro per jaar (Ned.: 9.9 uit gas) Joint venture: Nigeriaanse overheid + Shell (e.a) 10.12.2010

NIGERIA HEEFT WEL NATUURLIJKE RIJKDOMMEN, MAAR GEEN WELVAART. HOE KAN DAT? 10.12.2010

OLIE: VLOEK VAN NIGERIA VERKLARINGEN 10.12.2010

‘RESOURCE CURSE’ Een vaak vastgesteld niet-lineair negatief verband tussen natuurlijke rijkdommen en economische groei. Nigeria Angola Soedan Gabon Equatoriaal Guinee 10.12.2010

‘DUTCH/NIGERIAN DISEASE’ VRAAG VALUTA KOERS GAS/ OLIE EXPORT PRIJSSTIJGING INDUSTRIE/ LANDBOUW 10.12.2010

‘MONOCULTUUR’ VAN OLIE Overheidsbudget: sinds ‘70 voor 4/5 uit olie-inkomsten Bron: Budina, Pang & van Wijnbergen, 2007. 10.12.2010

VOLATILITEIT AFHANKELIJKHEID SCHOMMELEN SCHOMMELEN OLIE WISSELKOERS OLIEPRIJZEN WEINIG INVESTERINGEN BUITENLANDSE SCHULD 10.12.2010

Verschil t.o.v. middeninkomenlanden neemt toe INSTABILITEIT Verschil t.o.v. middeninkomenlanden neemt toe Bron: World Bank 2009 10.12.2010

Politiek-institutionele verklaring Rentier state: grootste deel van de inkomsten uit belasting van externe actor weinig mensen verantwoordelijk voor inkomsten geen verantwoording naar burger geen inkomstenmaximalisatie / doeltreffend beleid Gevolg: kleptocratie en nepotisme (o.a. persoonlijke verrijking, groot staatsapparaat) 10.12.2010

THEORIE VAN RESOURCE CURSE Ruilvoet Dutch Disease Bedrijven 1970’s 1990’s 1950’s 1960’s Volatiliteit 1980’s Overheden Corruptie 2000’s 10.12.2010

ANDERE PROBLEMEN Relatief weinig werkgelegenheid Nauwelijks forward en backward linkages 10.12.2010

GEVOLGEN Milieuschade Bestaansmiddelen gemeenschappen Ongelijkheid Corruptie Protest 10.12.2010

MILIEUSCHADE EN BESTAANSMIDDELEN 10.12.2010

MILIEUSCHADE EN BESTAANSMIDDELEN 10.12.2010

VERZET 1993 2005 10.12.2010

BELANGEN / ACTOREN Oliemaatschappijen Consumenten Nigeriaanse overheid Lokale overheden Gemeenschappen Milieubeweging Georganiseerde gewapende groepen 10.12.2010

TOEKOMST Democratie in Nigeria Verantwoord ondernemen Olieprijzen China 10.12.2010

WAT DOE JE ER MEE IN DE KLAS? SUGGESTIES VOOR WERKVORMEN 10.12.2010

DIDACTIEK Dilemma / rollenspel: Beeld: Shellmanagement Milieuactivist of voorlichter/ambtenaar Expat (hoog inkomen, gevaarlijk, moreel aspect) Shell vs ‘tappers’, Shell vs overheid Beeld: storyboard campagne, 10.12.2010

DIDACTIEK Twee ‘bronnen’ (video en tekst) Perspectief? Wat vind jij? 10.12.2010

VRAGEN?