7. AFWEER EN IMMUNITEIT
INFECTIE Bacteriën, virussen,… in de lucht, in ons voedsel,… Pseudomonas bacterie Tuberculose bacterie
AFWEER Niet-specifieke afweer Middelen die ons lichaam inzet tegen ALLE indringers Specifieke afweer Gericht tegen ÉÉN bepaalde soort bacteriën, virussen,…
NIET-SPECIFIEKE AFWEER DE HUID Huidcellen zijn taai Productie van talg huidoppervlak zuur Huid wordt voortdurend vervangen Bacterieflora op onze huid
NIET-SPECIFIEKE AFWEER 2. DE NEUS Productie van slijm Lysozym tast celwand bacteriën aan Virussen dringen wel binnen verkoudheid
NIET-SPECIFIEKE AFWEER DE MAAG Zuur milieu! Uitzondering: Helicobacter pylori maagzweren
NIET-SPECIFIEKE AFWEER DE URINEBUIS EN GESLACHTSOPENING Zuur milieu! Urine is zuur Vagina is zuur Lactobacillus vaginalis Infectie: darmbacterie, tampon, wassen met zeep, SOA’s
NIET-SPECIFIEKE AFWEER VOORBIJ 1e BARRIÈRE Infectie van cel productie van interferon waarschuwing omringende cellen productie van gepaste eiwitten
NIET-SPECIFIEKE AFWEER VOORBIJ 1e BARRIÈRE Complemensysteem: eiwitten uit bloedplasma - lysis: oplossen van celwand van bacteriën - opsoniseren: eiwitten blijven plakken aan micro-organisme herkenbaar voor fagocyterende cellen - chemotaxis: aantrekken van B-cellen en T-cellen
NIET-SPECIFIEKE AFWEER FAGOCYTOSE DOOR WBC Wbc ontstaan uit stamcellen van beenmerg Fagocyten: macrofagen, granolucyten en dendrocyten Infectie bacterie scheidt stof af fagocyten door wand van haarvaten pijn, rood worden en opzwellen van weefsels ontsteking Fagocytose: fagocyten omsluiten bacterie en ruimen ze op etter
SPECIFIEKE AFWEER ANTIGENEN Macromoleculen op celmembraan Bacterie in lichaam herkenning d.m.v. antigenen wordt als vreemd ervaren Voorwaarde: bacterie afgebroken door fagocytose Antigenen gepresenteerd aan MHC-molecule migreert naar celmembraan contact met andere wbc
SPECIFIEKE AFWEER T-CELLEN = lymfocyten Gevormd in beenmerg en gerijpt in Thymus (= zwezerik) Aan buitenkant: receptoren complementair met MHC-antigeencomplex
SPECIFIEKE AFWEER
SPECIFIEKE AFWEER T-CELLEN 2 soorten: - T-helpercellen (TH) - T-killercellen (TC)
SPECIFIEKE AFWEER T-CELLEN TH-cellen scheiden cytokines af werken in op TC-cellen (+ B-cellen) TC-cellen scheiden cytotoxines af doelwitcellen worden afgebroken
SPECIFIEKE AFWEER B-CELLEN = lymfocyten Gevormd in beenmerg en gerijpt in Beenmerg Aan celmembraan: antilichamen of immunoglobulines (Ig) kunnen loskomen
SPECIFIEKE AFWEER B-CELLEN 4 eiwiteenheden + disulfidebindingen 2 identieke zware ketens 2 identieke lichte ketens Verschillende types: IgA, IgG, IgM, IgE, IgD Hoge specificiteit!
SPECIFIEKE AFWEER B-CELLEN Activatie door antigenen en cytokines vermenigvuldigen Dochtercellen: - plasmacellen produceren massaal antilichamen - geheugencellen immuniteit
BLOEDGROEPEN Celmembraan van rbc + antigenen 4 verschillende soorten bloedgroepen A: antigeen A B: antigeen B AB: antigenen A én B O: geen antigenen ABO-bloedgroepensysteem
BLOEDGROEPEN In bloedplasma: antilichamen Bloedtransfusies: opletten! A: anti-B B: anti-A AB: geen anti-A en anti-B O: anti-A én anti-B Bloedtransfusies: opletten!
BLOEDGROEPEN
BLOEDGROEPEN
BLOEDGROEPEN Rhesusfactor: antigeen op rbc Zwangerschap: opletten! Rhesuspositief: antigeen (D) Rh+ Rhesusnegatief: geen antigeen Rh- Zwangerschap: opletten!
VACCINATIE Immuniteit: geheugen B-cellen 1798: Jenner onschadelijke koepokken 1880: Pasteur vaccinatie Nu: kinderziektes-vaccinatie Serumtherapie: antilichamen
IMMUUNZIEKTEN AUTO-IMMUUNZIEKTEN Fagocyten: onderscheid tussen lichaamseigen en lichaamsvreemde stoffen Soms vergissing: fagocyten vallen lichaamseigen stoffen aan Vb. multiple sclerose ziekte van Crohn rheumatoïde artrose lupus
IMMUUNZIEKTEN ALLERGIE Overgevoelige reactie op antigenen IgE-productie mestcellen: productie van histamine neusslijmvlies, traanklieren, doorbloeding weefsels stijgt Vb. hooikoorts: stuifmeel astma: huisstofmijt Anafylactische shock
IMMUUNZIEKTEN IMMUNODEFICIËNTIE Immuunsysteem verzwakt of uitgeschakeld Aangeboren of door infectie Vb. Aids: infectie van T-lymfocyten