Visie op transitie naar duurzaamheid Copernicus-instituut 17 april 2002 Jip Lenstra

Motto (vrij naar Copernicus): De aarde draait om de zon, de energievoorziening niet.

Transitie naar duurzaamheid? n Waarom is een transitie nodig? n Wanneer is die eigenlijk nodig? n Waar, hier of elders? n Wat moet er zoal veranderen? n Wie moeten dat doen?

Proven Reserves of Oil and Gas are larger than ever

Costs to find natural gas in Canada 2.5 times more reserves found per meter drilling in 17 years Drilling costs 50% lower in 17 years Oil & Gas Journal june 1999

Fossil fuel resources (EJ) Gas Oil Coal Consumed Reserves Resources Additional occurences World energy consumption 1998 (320 EJ/year) Preliminary data of World Energy Assessment

Reconstructed Northern Hemisphere temperature anomaly (IPCC 2001)

The Carbon Cycle in Giga ton Carbon (GtC) per year (89-98 av.). Atmosphere (760) /year Biosphere uptake: -1.4Ocean uptake –1.7 Fossil fuels and cement production: +6.3 Source: IPCC 2000 To stabilize concentration emissions must be lower than the total uptake (3 GtC/yr )

Waarom is een transitie naar duurzaamheid nodig? n Klimaatprobleem n Andere milieuproblemen door fossiel n Groei wereldbevolking n Eenrgievoorziening moet schoon, zeker en betaalbaar zijn (en blijven)

Reasons for concern Increase in Global Mean Temperature after 1990 ( o C) Risks of Large- Scale Discontinuities Aggregate Impacts Risks of Extreme Weather Events Distribution of Impacts Risks to Unique and Threatened Systems Very LowHigher IncreaseLarge Increase Negative for Some RegionsNegative for Most Regions Positive or Negative Market Impacts; Majority of people Adversely Affected Net Negative in All Metrics Risks to SomeRisks to many 10-0, Source: IPCC Stabilisation in year: 2300

Wanneer? n Tussen 2050 en 2100 moet het toch wel klaar zijn n Nu beginnen met technologie ontwikkelen n Maar eerst op koers dan op snelheid komen n Vanaf 2020 moet implementatie op grote schaal beginnen

Waar moet de transitie plaatsvinden? n Het zal gaan om technologie n Rijke landen kunnen dat het beste n Snel groeiende landen kunnen heel veel implementeren n Achterstand van armere landen kan beperkt worden

Wat moet er gebeuren? n Besparing, hernieuwbaar, gedragsverandering, het zal niet genoeg zijn n Backcasting geeft een heldere koers en agenda n Marktinstrumenten inzetten n Betrokkenheid burgers organiseren

>90% CO 2 removal and storage Climate neutral district heating Climate neutral electricity Fossil fuel Natural gas >90% CO 2 removal and storage Biomass Climate neutral hydrogen Climate neutral biodiesel, methanol, ethanol, Fischer Tropsch products Climate neutral energy carriers Bio Methane

Wie moeten het doen? n Oliemaatschappijen n Elektriciteitsopwekkers n Auto-industrie n Apparatenbouwers

Wie zullen het voortouw nemen? n Wereldverbeteraars n Mensen met hardnekkige oplossingen n Anti-fossiel lobby n Autarkisten n Opvoeders n ….

Belangrijke knelpunten bij de transitie n Dominees en kooplui n De eindigheid van hernieuwbare hulpbronnen n Is fossiel duurzaam? n Biomassa versus voedsel n Ruimte voor ecologie n Verdelingsvraagstukken

Oppervlakte zonnecellen nodig voor de energie- of elektriciteitvraag van Nederland (1998)

Elektriciteitsvraag en zon-aanbod

Motto (vrij naar Copernicus): De aarde draait om de zon, de energievoorziening niet.