Veenbes Walewijn Bosman Prof. A. Foriers Leen Schockaert Fytotherapie Lise Schotte 2de master Farmaceutische Zorg

Overzicht 1. Naam en herkomst 2. Kenmerken 3. Inhoudsstoffen ___________________________________________________________________ 1. Naam en herkomst 2. Kenmerken 3. Inhoudsstoffen 4. Medisch gebruik 5. Antisepticum van de urinewegen 6. Nevenwerkingen en toxiciteit 7. Contra-indicaties en interacties 8. Veenbes in de officina 9. Veenbes online 10. Besluit 11. Bronnen

1. Naam en herkomst Lat.: Vaccinium macrocarpon ___________________________________________________________________ Lat.: Vaccinium macrocarpon Syn.: Oxycoccus macrocarpus Ned.: grote veenbes, moerasbes, veenbes Eng.: cranberry Familie: Ericaceae (Heifamilie) Herkomst: oosten van Noord-Amerika

2. Kenmerken Klein: max. 1 m breed en 10 à 20 cm hoog ___________________________________________________________________ Klein: max. 1 m breed en 10 à 20 cm hoog Heideachtige struik Behoudt groene kleur Bodem: veen- of turfachtige grond Bloeiperiode: juni – augustus Roze bloemen Gedurende oktober - november: grote, rode, ronde tot ovale vruchten Bitter-zure smaak

2. Kenmerken ___________________________________________________________________

3. Inhoudsstoffen Proanthocyanidinen (gecondenseerde tanninen) ___________________________________________________________________ Proanthocyanidinen (gecondenseerde tanninen) Andere flavonoïden (bv. catechines) Organische zuren:o.a. benzoëzuur en oxaalzuur Pectine Suikers Vitaminen Mineralen …

4. Medisch gebruik Antisepticum van de urinewegen ___________________________________________________________________ Antisepticum van de urinewegen Verhinderen oxidatie LDL-cholesterol (hoog gehalte antioxidanten) In-vitro: anti-proliferatief effect op tumorcellijnen Preventie van Helicobacter pylori geassocieerde gastritis (in onderzoek) Caries en parodontale problemen (in onderzoek)

5. Antisepticum van de urinewegen ___________________________________________________________________ Werkzaam bij vrouwen met terugkerende urinaire infecties (preventief) Vroeger: verzuring van urine door aanwezigheid organische zuren  ongunstig milieu voor Escherichia coli, Proteus, Staphylococcus saprophyticus  achterhaald door recente studies (Valentova et al., 2007)

5. Antisepticum van de urinewegen ___________________________________________________________________ Nu: bestanddelen veenbes interfereren met de adhesie van bacteriën op het weefsel van de blaas. Anti-adhesie bestanddelen: 3 trimere A-type proanthocyanidinen (PAC) 1 dimeer A-type proanthocyanidine enkel A-type heeft anti-adhesief effect Incubatie van E. coli met veenbessap conformatie van oppervlaktemoleculen verandert  anti-adhesief effect (enkel in-vitro)

5. Antisepticum van de urinewegen ___________________________________________________________________ A-type proanthocyanidinen: ook een C – O binding B-type proanthocyanidinen: enkel C – C bindingen Figuur: Structuur van een trimeer A-type proanthocyanidine van Vaccinium macrocarpon Bron: Nowack R.,Schmitt W.; Cranberry juice for prophylaxis of urinary tract infections- Conclusions from clinical experience and research; Phytomedicine 15 (2008) 653-667

6. Nevenwerkingen en toxiciteit ___________________________________________________________________ Nevenwerkingen: grote hoeveelheid sap nodig voor effect maagklachten, buikpijn en diarree beter: extract Toxiciteit: veilig bij zwangerschap veilig bij borstvoeding geen chronische toxiciteit

7. Contra-indicaties en interacties ___________________________________________________________________ Contra-indicaties allergie voor veenbessen nefrolithiasis kinderen onder 12 jaar Interacties: verhogen biologische beschikbaarheid van warfarine (hypothese)  verhoogd bloedingsrisico

Veenbesconcen-traat per tablet (mg) 8. Veenbes in de officina ___________________________________________________________________ Naam Veenbesconcen-traat per tablet (mg) Galenische vorm Aantal Posologie Kostprijs Kostprijs per dag Cranberola 36® 250 gelulen 60 2/ dag € 16,00 € 0,53 Cranberrysim® 400 1/ dag € 14,65 € 0,24 Cystifort® 450 tabletten 30 1/dag € 12,00 € 0,40 Uri-Cran® 500 € 16,50 € 0,28 Cran-Max® vegigelulen € 25,95 € 0,43 Tabel 1: veenbes in de officina Cranberrysim ® is goedkoopst, maar Uri-Cran® beste prijs/concentraat

Veenbesconcen-traat per tablet (mg) 9. Veenbes online ___________________________________________________________________ Naam Veenbesconcen-traat per tablet (mg) Galenische vorm Aantal Posologie Kostprijs Kostprijs per dag Canniberge Biovea® 400 gelulen 90 2/ dag € 19,95 € 0,44 Nature’s Life® cranberry 1200 tabletten 60 1/ dag €26,50 FSC Cranberry® 2400 30 2/dag £ 6,55 = +- €7,83 € 0,52 Cranberry concentraat® 700 100 € 17,50 € 0,35 Cranberry® 300 Tabel 2: veenbes online

9. Veenbes online Kwaliteit en kwantiteit niet gegarandeerd ___________________________________________________________________ Kwaliteit en kwantiteit niet gegarandeerd Hoeveelheid concentraat te hoog Prijs per dag hoger dan gemiddelde prijs apotheek Bijkomende (verzend)kosten?  Producten in officina: goedkoper en meer betrouwbaar

10. Besluit Profylactisch voor urinaire infecties ___________________________________________________________________ Profylactisch voor urinaire infecties Geen vervangmiddel voor antibiotica Veilig Kies een betrouwbaar preparaat (officina) Andere doelen nog in onderzoek

11. Bronnen Artikel: Boeken: Websites: ___________________________________________________________________ Artikel: Nowack R.,Schmitt W.; Cranberry juice for prophylaxis of urinary tract infections- Conclusions from clinical experience and research; Phytomedicine 15 (2008) 653-667 Boeken: Farmacompendium 2008 Verhelst G.; Groot handboek der geneeskrachtige planten; 3de druk; Mannavita, Wevelgem, 2008, 718 blz Websites: www.bioveafrance.com (09/11/08) www.gezondheid.be (01/11/08) www.healthpower.nl (12/11/08) www.vitamins.nl (12/11/08) www.healthinajiffy.co.uk (12/11/08) www.telegraph.co.uk (31/10/08, afbeelding) www.thechefspantry.co.uk (31/10/08, afbeelding)

Bedankt voor jullie aandacht !