Hoofdstuk 1. Chemie van het leven 2. De cel 3. Genetica 4. Evolutie 5. Gedrag 6. Ecologie

E.O. Wilson Greenpeace ECOLOGIE & ECOLOGISME

gemeenschapsecologie ecosysteemecologie gemeenschapsecologie populatie-ecologie organismale ecologie

gemeenschapsecologie ecosysteemecologie gemeenschapsecologie populatie-ecologie organismale ecologie

populatiedichtheid (r) populatie-ecologie populatiegrootte (N) populatiedichtheid (r) aantalsschattingen vb : vangst-hervangst methode (capture-mark-recapture)

vangst-hervangst methode tijd t1 t2 Nm = aantal gemerkte dieren N2 = aantal dieren gevangen op t2 N2,m = aantal gemerkte dieren gevangen op t2 N2 N = N2,m Nm  N = Nm x N2 N2,m

immigratie emigratie nataliteit Dpopulatiegrootte DN mortaliteit

Bevolkingsverloop in België, 2001-2002 populatiegrootte 1-1-2001: 10.263.414 populatiegrootte 1-1-2002: 10.309.725 DN = 46.311

Bevolkingsverloop in België, 2001-2002 immigratie emigratie +35.586 nataliteit +114.172 Dpopulatiegrootte DN +46.311 mortaliteit -103.447

immigratie emigratie nataliteit Dpopulatiegrootte DN mortaliteit leeftijd geslacht

Leeftijdsstructuur voor België, 1884

Leeftijdsstructuur voor België, 1921

Leeftijdsstructuur voor België, 1948

Leeftijdsstructuur voor België, 1971

Leeftijdsstructuur voor België, 1986

Leeftijdsstructuur voor België, 2002

Marokko, 1999

aantal overlevenden (%) leeftijd

overlevingscurve voor België, 1981

evolutie van de levensverwachting voor België, 1885-nu 81.29 80 75 74.95 70 65 levensverwachting 60 vrouwen 55 mannen 50 45 40 1880 1900 1920 1940 1960 1980 2000

gemeenschapsecologie ecosysteemecologie gemeenschapsecologie groeimodellen populatie-ecologie organismale ecologie

DN Dt = B - D + I - E DN Dt = B - D b = B/N = per capita geboortesnelheid d = D/N = per capita sterftesnelheid DN Dt = bN - dN r = b-d = per capita groeisnelheid DN Dt = rN

dN dt = rN dN dt = rmaxN intrinsieke groeisnelheid

exponentiële groeimodel

draagkracht dN dt = rmax intrinsieke groeisnelheid K - N N

logistisch groeimodel

gemeenschapsecologie ecosysteemecologie gemeenschapsecologie groeimodellen populatie-ecologie limieten organismale ecologie

limieten aan de groei densiteitsafhankelijke factoren intraspecifieke competitie

limieten aan de groei densiteitsafhankelijke factoren intraspecifieke competitie predatie

limieten aan de groei densiteitsafhankelijke factoren intraspecifieke competitie predatie toxische afbraakproducten

limieten aan de groei densiteitsafhankelijke factoren intraspecifieke competitie predatie toxische afbraakproducten stress ?

limieten aan de groei densiteitsafhankelijke factoren intraspecifieke competitie predatie toxische afbraakproducten stress ? densiteitsonafhankelijke factoren

gemeenschapsecologie ecosysteemecologie gemeenschapsecologie groeimodellen populatie-ecologie limieten menselijke populatie organismale ecologie

6 261 737 605 6,261,737,605

voedsel limieten aan de groei ? water fossiele brandstoffen toxische afbraakproducten epidemieën

gemeenschapsecologie ecosysteemecologie interspecifieke relaties gemeenschapsecologie populatie-ecologie organismale ecologie

interspecifieke interacties soort 1 soort2 predatie + - competitie - - commensalisme + 0 mutualisme + +

predatie

predatie herbivorie

predatie parasitisme

predatie parasitisme

predatie wapenwedloop life-dinner principle

predatie

predatie

interspecifieke competitie interferentie-competitie

interspecifieke competitie exploitatie-competitie

fundamentele niche competitie gerealiseerde niche

commensalisme

mutualisme

gemeenschapsecologie ecosysteemecologie interspecifieke relaties gemeenschapsecologie soortendiversiteit populatie-ecologie organismale ecologie

Amfibieën en reptielen, Caraïben Hispaniola 100 Puerto Rico Cuba aantal soorten Jamaica 10 Monserrat Saba Redonda 1 1 10 100 1000 10 000 100 000 oppervlakte (miles2)

MacArthur & Wilson 1963, 1967 aantal soorten extinctie immigratie

immigratie dichtbij ver #soorten

extinctie klein groot #soorten

immigratie extinctie dichtbij klein ver groot #soorten groot klein

gemeenschapsecologie trofische niveaus ecosysteemecologie gemeenschapsecologie populatie-ecologie organismale ecologie

quaternaire consument tertiaire consument heterotroof secundaire consument primaire consument autotroof primaire producenten

detritivoren

gemeenschapsecologie trofische niveaus energiedoorstroming ecosysteemecologie gemeenschapsecologie populatie-ecologie organismale ecologie

gemeenschapsecologie trofische niveaus energiedoorstroming ecosysteemecologie biogeochemische cycli gemeenschapsecologie populatie-ecologie organismale ecologie

CO2 in atmosfeer verbranding detritivoren respiratie fotosynthese consumenten producenten detritus

N2 in atmosfeer nitrieten N02- nitraten N03- ammoniak NH4+ N-fixerende bodembacteriën N-fixerende symbiotische bacteriën denitrificerende bacteriën ontbinders nitrieten N02- nitraten N03- nitrificerende bacteriën ammoniak NH4+

gemeenschapsecologie trofische niveaus energiedoorstroming ecosysteemecologie biogeochemische cycli menselijke verstoringen gemeenschapsecologie populatie-ecologie organismale ecologie

Biologische magnificatie (bio-accumulatie) Cl DDT dichlorodiphenyltrichloroethaan Biologische magnificatie (bio-accumulatie) gele koorts tyfus elefantiasis malaria zangvogels roofvogels alligators vissen immuniteit babies

Biologische magnificatie : DDT water 25 ppm 2 ppm 0.5 ppm 0.04 ppm

• 100 planten • 10 herbi voren • 1 carnivoor

Biologische magnificatie van DDT water 25 ppm 2 ppm 0.5 ppm 0.04 ppm

Biologische magnificatie (bio-accumulatie) : “dioxinen” Cl O Cl Cl Cl Cl O Cl Cl O Cl PCDD’s polygechloreerde dibenzo-para-dioxinen PCDF’s polygechloreerde dibenzofuranen Cl Cl Cl Cl PCB’s polygechloreerde biphenylen

Biologische magnificatie (bio-accumulatie) : “dioxinen” ontvlammingsvertragers insulatie in transformatoren verwarmingselementen smeerolie electrische motoren in koelkasten, airconditioners, schrijfmachines, televisies, ballast van TL-buizen, uitlaatgassen auto’s verbranding hout, melk, vlees, sigaretten dioxines kankers ontwikkeling foetussen, neonaten neurotoxische effecten reproductieve effecten immunologische effecten

Het broeikaseffect CO2, H20, CH4, NO2

Het broeikaseffect

Het broeikaseffect Hawaii

Ozondepletie in de atmosfeer

België, 1 januari 1999