Afnametechniek Influenzadiagnostiek André Jacobi, Jeannette de Boer, Mariken van der Lubben Fotografie: Marian vd Pouw Kraan Afnametechniek Influenzadiagnostiek Skillslab 2007

Doel Skillslab Vaardigheden verkrijgen in het afnemen van viraal materiaal ten behoeve van Influenza diagnostiek Vaardigheden in het werken met persoonlijke veiligheidsmaatregelen passend bij WHO fase 4 (3) Samenwerking afstemmen tussen afnemer en assistent

Skillslab Onderdelen: Het toepassen van persoonlijke beschermingsmiddelen Rolverdeling assistent en “afnemer” Neus-keelwat en keelwat afnemen (afnemer) Desinfectie (assistent) Verpakken en versturen van monsters (assistent)

Fasering pandemie(dreigingen): WHO Inter-pandemic phase New virus in animals, no human cases Pandemic alert New virus causes human cases Pandemic Low risk of human cases 1 Higher risk of human cases 2 No or very limited human-to-human transmission 3 Evidence of increased human-to-human transmission 4 Evidence of significant human-to-human transmission 5 Efficient and sustained human-to-human transmission 6

Rolverdeling en bescherming afnemer en assistent Volledige bescherming (schort, masker, bril en handschoenen) Afnemen monsters binnen cirkel 2 meter Ontdoen van bescherming Afsluiten monstermateriaal NB in fase 3 alleen masker en handschoenen voor afnemer Assistent Toezicht afnemer (handschoenen +masker) Uitleg aan patiënt Formulieren invullen Desinfectie van monsters Verpakken van monsters Verwerking afval Blijft buiten de cirkel 2 meter* * in praktijk buiten patiëntenkamer

schoon vuil afval 2 meter assistent afnemer Materialen

Persoonlijke bescherming afnemer Masker FFP2 Bril,Beschermende kleding Handschoenen In pandemische Fase 4 & 5 Influenza transmissie van mens op mens mogelijk

Persoonlijke bescherming afnemer Mondneusmasker minimaal FFP1 Handschoenen In pandemische fase 3 (geen mens op mens transmissie)

De fit-test: voor afnemer en assistent Plaats masker, druk buigzame rand goed om neus Indeuken bij inademing Uitdeuken bij uitademing ‘Voel’ of het masker goed afsluit en geen lekkage vertoont Let op: baard/snor

Brillen Goed passend en aan de zijkant goed sluiten Zijn disposable of te reinigen met alcohol 70% ‘Overbril voor brildragers’ Gebruik liever geen bril met schuimrubber rand.

Beschermende kleding, vereisten: Vloeistofdicht Met manchetten Achtersluiting Disposable x

De afname in 7 stappen: Stap 1. Voorbereiding Maak afspraak voor huisbezoek Informeer patiënt/familie dat er persoonlijke bescherming wordt toegepast en licht de reden toe Zorg dat alle materialen aanwezig zijn: volg een checklist! Controleer de materialen op uiterste houdbaarheidsdatum Spreek procedure en rolverdeling goed door, oefen van te voren De afname in 7 stappen:

Stap2: Klaarleggen materiaal Taak assistent Wattenstokjes (plastic drager) Virus transportmedium Stevige schaar (zonder punt) Verzendmateriaal / absorberend materiaal en safetybag Houten spatel Spuit flacon alcohol 70%, Afvalzakken (2) Copyright M.vd Pouw Kraan De afname in 7 stappen:

Vul het aanvraagformulier in Stickers plakken Uitleg aan patiënt Papierwinkel Taak assistent Vul het aanvraagformulier in Stickers plakken Uitleg aan patiënt Buiten de 2 meter cirkel Copyright M.vd Pouw Kraan Copyright M.vd Pouw Kraan

Stap 3: voorbereiding voor de afname op >2 meter afstand Alles klaarleggen op een absorberende onderlegger door assistent Afnemer doet beschermende kleding aan voor betreden 2 meter cirkel*: Masker Bril Beschermende kleding Handschoenen * In praktijk buiten de kamer van de patient De afname in 7 stappen:

Afnamelocaties 2) Diep in de neus (tot lichte weerstand) 1.Keelholte (oropharynx)

4.Afnametechniek neus-keelwat Taak afnemer Neus snuiten en het hoofd achterover buigen Trek de neuspunt iets omhoog Steek de wattenstok zo diep mogelijk in de neus tot een lichte weerstand (3/4) Copyright M.vd Pouw Kraan Copyright M.vd Pouw Kraan De afname in 7 stappen:

4. Neus-keelwat Taak afnemer Roteer de wattenstok enkele malen rond in het neusgat Alleen bij niet bereiken diepere neusgedeelte andere neusgat proberen Geeft soms traanreflex bij patiënt! Copyright M.vd Pouw Kraan Copyright M.vd Pouw Kraan De afname in 7 stappen:

4.Keelwat afnemen Taak afnemer Laat de patiënt zijn hoofd achterover buigen Gebruik eventueel spatel Steek de volgende wattenstok zo diep mogelijk achter in de keel Geeft een kokhalsreflex Copyright M.vd Pouw Kraan De afname in 7 stappen:

4. Afnametechniek oogwat Alleen bij conjuctivitis klachten (H7 varianten) Taak afnemer Voor afname bij een conjuctivitis, trek het onderste ooglid naar beneden Wrijf of rol voorzichtig met het droge wattenstokje over het onderste ooglid Copyright M.vd Pouw Kraan De afname in 7 stappen:

Stap 5: Verpakken en versturen van materiaal. Taak afnemer Open het buisje met transportmedium Steek de wattenstok halverwege het buisje Knip het resterende gedeelte af = besmet afval! Sluit het buisje secuur af Plaats het buiten de 2 meter cirkel Taak assistent Assistent desinfecteert buisjes en schaar Copyright M.vd Pouw Kraan Copyright M.vd Pouw Kraan De afname in 7 stappen:

5. Verpakken Het wattenstokje van de keelwat kan in hetzelfde buisje als de neus-keelwat Spray het buisje en schaar in met alcohol 70%(door assistent) 3 minuten laten inwerken Verpak buisjes in de doorzichtige container samen met de absorberende tissue (door assistent) Box in a box!! (IATA) Copyright M.vd Pouw Kraan Defensie: box-in a box procedure! Copyright M.vd Pouw Kraan Taak assistent De afname in 7 stappen:

5.Verpakken Stop de container in de safety bag Taak assistent 5.Verpakken Stop de container in de safety bag Verwijder de plastic beschermlaag van de plakrand Sluit de safety bag stevig af Copyright M.vd Pouw Kraan Copyright M.vd Pouw Kraan

Versturen Taak assistent De safety bag en aanvraagformulier in de oranje enveloppe doen Spuit de buitenkant van de envelop af met alcohol 70% Direct insturen RIVM-LIS (in de Nederlandse situatie) Dienstdoende viroloog RIVM/LIS 030-2749111, pieper 81055 Buiten kantooruren: 030-2743487 Koeriersdienst Copyright M.vd Pouw Kraan

Stap 6: Opruimen voor het verlaten van de woning Schort af Bril af: laten desinfecteren door assistent Handschoenen uit Masker af Handen laten desinfecteren met handalcohol Vuilniszak dichtbinden en in schone vuilniszak. Handen laten desinfecteren door assistent De afname in 7 stappen:

Handschoenen details Masker details Handschoenen via de “schone” binnenkant los trekken Masker details Bij elastiek vastpakken Rustig verwijderen Voorkom afschieten Alle gebruikte materialen in afvalzak Als ziekenhuisafval behandelen Handen na afloop laten desinfecteren met alcohol 70%

Stap 7: Handen wassen afnemer & assistent Ruim water en zeep & desinfectie met handenalcohol De afname in 7 stappen