Prostaatkanker Dr Bruno Bamelis Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Prostaat ? “voorstandsklier” = klier , groot als een tamme kastanje, gelegen onder de blaas, voor de dikke darm gelegen en doorboord door de plasbuis Functie = productie van vocht die beschermende functie heeft voor de zaadcellen ( 80 % ejaculatie = prostaatvocht) Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Prostaat : anatomie Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

1. Epidemiologie prostaatkanker Meest voorkomende kanker bij mannen Frequentste oorzaak van kankersterfte bij mannen na longkanker Één man op 8 krijgt ermee te maken Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

1. Oorzaken prostaatkanker zowel erfelijke als omgevingsfactoren (vooral de eetgewoonten) - De frequentie van prostaatkanker is hoger bij Europeanen en Amerikanen, en lager bij Aziatische bevolkingsgroepen zoals Japanners, Chinezen . - Bij emigratie naar de Westerse landen en overnemen van Westerse eetgewoonten, verhoogt hun risico. - De Westerse voeding is rijk aan dierlijk vet en proteïnen en arm aan vezels, dit in tegenstelling tot de Aziatische gemeenschappen met een voeding op basis van zetmeel, groenten, vruchten met een hoog vezelgehalte en weinig dierlijke vetten. Een belangrijk verschil tussen de Westerse en Oosterse voeding is het verbruik van soja in Azië. er is ook een genetische belasting (families met hoge kankerincidentie) Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

2. Preventie Te mijden: Vlees (dierlijk vet) Gezond: - Fruit - Selenium (vis en brood) -Vitamine E - Soya - Gekookte tomaten - Chinese groene thee - Zwarte chocolade Meer bewegen : beweging doet risico op agressieve prostaatkanker verminderen. Vermijd overgewicht Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Prostaatkanker : Preventie “Prostaatdieet”: vijf stukken vers fruit per dag voedsel rijk aan lycopeen : gekookte tomaten (Ketchup, V8,…), watermeloen, grapefruit. voedsel rijk aan sulphoraphanes : vooral in spruiten, ook broccoli, bloemkool. look, ajuinen, prei, bieslook. Voedsel rijk aan polyphenolen : groene thee, rode wijn, soja,… Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

3. Prostaatkanker : opsporing PSA = “Prostaat specifiek Antigeen” = bloedtest : onvolkomen test, maar toch zeer nuttig PCA-3 test = test op urine : veelbelovend, maar zeer duur (250€) Rectaal onderzoek : noodzakelijk, doch niet zeer gevoelig Transrectale echografie : nuttig maar ook niet gevoelig NMR prostaat : wordt steeds beter, resultaat sterk onderzoeker-afhankelijk, lijkt goed in uitsluiten agressieve tumoren Histoscanning : veelbelovend, in onderzoeksfase Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

De realiteit van PSA testing Gezonde man en goedaardige ziekte Niet aggressieve PCa Potentieel Letale PCa Cut off 0.0 1.0 2.0 3.0 4.0 5.0 6.0 7.0 8.0 9.0 10.0 100.0 PSA, ng/mL Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

4. Bepalen van risicogroepen = inschatten van het risico dat de prostaatkanker het leven van de gastheer zal verkorten ( is ook leeftijdsafhankelijk ) TNM-classificatie : bepaalt de uitgebreidheid van de tumor lokaal en eventueel op afstand (uitzaaiingen) Gleasonscore : bepaalt de agressiviteit van de tumor ( = bepaald door weefselonderzoek door de patholoog) Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

5. Behandelingskeuze Afhankelijk van risicogroep Afhankelijk van leeftijd en levensverwachting patiënt Afhankelijk van keuze patiënt (Afhankelijk van keuze arts : ?) Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

6. Behandeling “active surveillance” = opvolgen Radicale prostatectomie = prostaat volledig verwijderen Brachytherapie prostaat = radioactieve zaadjes inplanten in prostaat Externe radiotherapie = prostaat van buitenuit bestralen Hormonale therapie = medicatie Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Radicale prostatectomie Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 13

Open radicale prostatectomie Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 15

Robotgeassisteerd radicale prostatectomie met de da Vinci-robot - eenvoudiger door . beter zicht . betere instrumenten - nog sneller herstel - nog betere resultaten Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 16

Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 17

Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 18

Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 19

Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 20

Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 21

Brachytherapie prostaat Aanbrengen van radioaktief materiaal in of tegen de tumor : hoge dosis in klein volume “brachy “= dichtbij Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Brachytherapie prostaatca Brachytherapie is alternatief voor radicale prostatectomie bij low tot intermediate-risk prostaatca T1 –T2 N0 M0 PSA </= 10 ng/ml Gleason-score </= 7/10 Prostaatvolume < 50 cc Niet-obstructieve prostaat Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Brachytherapie prostaatca ENERGY I-125 Foton 28 KeV HVL Tissue : 0,5 cm Lead : 0,025 mm Complete protection = 10 x HVL Tissue : 5 cm Lead : 0,25 mm Here you can see the typical BARD-seed we are using. It has small dimensions, only 4.5 mm long and 0.8 mm inwidth. The ernergy of the x-rays emitted by I-125 is very low and this makes it very attractive for clinical use especially concerning the radioprotection issue. As you can see on this slide the HVL in tissue is only O.5 cm which means that 5 cm of tissue gives complete protection. HVL : thickness of material needed to half the intensity of the x-rays Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Brachytherapie prostaatca Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Brachytherapie prostaatca loaded This is a longitudinal view where you remark that two needles are already loaded because the position of the seeds has been marked by the physicist. The virtual needle in the middle is the one now in view and lights up. The real needle will have to follow exactly the same path in order to deposit the seeds in the correct position Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Brachytherapie prostaatca This slide gives an overview of the different spacers also called SOURCELINK : above the standard 1 cm sourcelink, in the middle the 0.5 cm sourcelink and under a combination of the standard sourcelink with the 0.5 cm extensionlink which makes it possible to create a variable spacing distance. Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Externe Radiotherapie prostaat Ambulant Duur : 6 à 7 weken In principe in combinatie met hormonale therapie Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

BEHANDELING GEMETASTASEERDE PROSTAATKANKER 1° lijn: hormonaal (heelkundige castratie) medicamenteuze castratie LHRH-analogen antiandrogenen 2° lijn: chemotherapie 3° lijn: nieuwe molecules (studies of ‘compassionate use program’) Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 30

Gemetastaseerd prostaatcarcinoom Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 31

NADELEN HORMONALE BEHANDELING libidoverlies en erectiele disfunctie warmteopwellingen gemoedsstoornissen spieratrofie verminderde vitaliteit anemie gewichtstoename verhoging cholesterol, triglyceriden en glycemie osteoporose Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11 32

Preventie van Nevenwerkingen Osteoporose:  Dagelijks supplement calcium (1200 mg) en vitamine D3 (800-1000 IU)  Lichaamsbeweging (MijnCoach, sport, kinesitherapie, fitness,…) Zometa jaarlijks  alendronate wekelijks  Obesitas, spieratrofie,hypercholesterolemie, metabool  syndroom: Voedingsadvies Lichaamsbeweging  Rookstop  Regelmatige opvolging bloedwaarden en bloeddruk door de huisarts Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11

Prostaatkanker : Conclusies Is meestal niet dramatisch : te genezen bij vroege diagnose, hoeft niet altijd behandeld te worden Spreek erover met Uw huisarts : bloedafname? Eet gezonder Dr Bruno Bamelis Kruishoutem, 16/11/11