Patientendemonstratie G. Pons van Dijk FSHD Patientendemonstratie G. Pons van Dijk

Casus Vrouw, 45 jaar Laatste 2-3 jaar: * Zwakte beide armen, mn bij omhoogheffen * Verminderde gelaatsmimiek * Slikken/spreken gb

Casus (2) Familie/ zoon en familie moeder FSHD VG/ hypercholesterolemie Med/ simvastatine sinds feb. 2005

Neurologisch onderzoek HZ: weinig mimiek, atrofie m. temporalis bdz BE: deltoideus 5/5, infra/supraspinatus 4/4, biceps/triceps 4/4, pols flexoren/extensoren 5/5 OE: iliopsoas 4/4, quadricep 5/5, hamstrings 4/4, voeten 5/5 Reflexen 0/0 symm, VZR plantair bdz Lichte Trendelenburg op een been

DD Perifeer: Myopathie FSHD Myopathie tgv simvastatine Scapuloperoneale syndromen Limb-girdle

Onderzoek DNA: Geen deletie in 4q35 Spierbiopt: geringe afwijkingen. De veranderingen bij FSHD zijn erg wisselend, op zich zou de biopsie hier mee compatibel kunnen zijn

FSHD FacioScapuloHumerale spierDystrofie Ziekte van Landouzy-Dejerine (1885) Derde meest voorkomende spierdystrofie Prevalentie 1:20000 Autosomaal dominante ziekte 10-30% door de novo mutatie Landouzy en Dejerine beschreven FSHd voor het eerst in 1885, ze bewezen dat het een spierziekte is en dat het erfelijk is. Zij benadrukten de start van aangezichts en schouder gordelspieren om het onderscheid te maken tussen FSHD en Duchenne. In 1980 is men het fshd gaan noemen.

FSHD kliniek Asymmetrische zwakte en atrofie Eerste symptoom schoudergordel zwakte Aangezichtszwakte Later ook zwakte bovenarm-, abdominale, bekkengordel en voetextensor spieren 75% spier- en peespijn, mn schouderregio 20% belandt in rolstoel Patienten presenteren zich meestal met zwakte van de schoudergordel. Dit is in tegenstelling tot andere spierziektes meestal asymmetrisch en de m. deltoideus wordt gespaard. Patienten die zich met andere spierzwakte presenteren, als je deze onderzoekt hebben ze allen schoudergordel zwakte. 90% van deze patienten hebben ook zwakte aangezicht---Dit is meestal mild en asymmetrisch en wordt meestal niet door de patient herkend. Langzaaam progressief Al is FSHD een ‘benigne’ spierziekte, uiteindelijk komt 20% van de patienten in een rolstoel, gemiddelde leeftijd 50 jaar. 20% heeft geen symptomen. Normale levensverwachting.

Asymmetrische m. trapezius, normale m. deltoideus, scapula alata

FSHD kliniek Ernstige abdominale spierzwakte, bekkengordel en rugextensorenzwakte  extreme lumbale lordose Karakteristiek van FSHD volgens Landouzy en Dejerine

FSHD fenotype aangezichtszwakte Horizontale glimlach scapula alata Atrofie humerus hyperlordose Atrofie peroneus

FSHD kliniek(2) Grote variabiliteit: * leeftijd bij presentatie * patroon spierbetrokkenheid Zowel in een familie als tussen families Leeftijd: Man 16 jaar Vrouw 20 jaar Veel dragers hebben wel symptomen, geen klachten Kan tot 60 jaar zich pas presenteren Bij uitgebreide studies in families met FSHD worden dragers gezien welke tekenen hebben maar geen klachten van spierdysfunctie bij NO toch zeker symptomen hebben. 25-30% van de dragers

Extra-musculaire kenmerken Hoge tonen gehoorsverlies, met name bij presentatie op jonge leeftijd Retinale vasculopathie Orthopedische afwijkingen: * pectus excavatum * contractuur * scoliose Cardiaal? Subklinisch. Bij start op jonge leeftijd vaak gehoorapparaat nodig. 2/3 van de patienten Retinaal met telengiectase en capillaire micro-aneurysmata. Lijkt op ziekte van Coat’s: meestal bij mannen, op jonge leeftijd, perifere aneurysmaatjes, retina-oedeem. Uiteindelijk minder visus, laser goed te behandelen Minder dan 1 % heeft kalchten Contractuur: ongewoon, behalve bij enkelcontracturen Scoliose: 1/3, mild, meestal bij jonge leeftijd

Differentiaal diagnose Limb girdle syndromen Myotone dystrophie (DM1 en DM2) Scapuloperoneale syndromen Andere myopathieen (Emery Dreifuss etc) Deze ziektes zijn gemakkelijk te differentieren van FSHD door hun onderscheidende spier histopathologie. De limbgirdle en scapuloperoneale syndromen zijn echter moeilijker te differentieren omdat ook hier milde aangezichtszwakte is. Goede kliniek bekijken, de presentatie en de familiegeschiedenis DNA!!

Aanvullend onderzoek CK: normaal of licht verhoogd EMG: milde myopatische veranderingen Spierbiopt: niet-specifieke chronische myopathische, dystrofische veranderingen DNA: 4q35--- kopieën van D4Z4 repeat Normaal 50-300 kb, FSHD < 35 kb FSHD wordt met name gediagnosticeerd obv de kliniek en familie-onderzoek DNA onderzoek moet altijd CK niet meer dan 3-5 keer te hoog Spierbiopt alleen nog maar indien DNA negatief In 1991 is de locus gevonden op 4q35. Hierop zit een repeat highly polymorphic EcoRI fragment consisting almost entirely of multiple copies of a 3.3 kb tandem repeat sequence, termed the D4Z4 repeat (See figure 2). In the normal population, EcoRI fragments vary in length from 50 to 300 kb. In affected individuals, an integral deletion of these repeats results in an EcoRI fragment smaller than 35 kb (See figure 3). The use of a cut-off of 35 kb, as the lower limit of normal allele size, had been reported to result in 100 percent specificity and 95 percent sensitivity for the diagnosis of FSHD 2,8. Despite extensive studies, the pathogenic mechanism has still not been found 8. 2-5% van de patienten met FSHD heeft geen relatie met chromosoom 4 Chromosoom 10 Geen relatie tussen grootte repeat en ernst ziekte Ernstige FSHD wordt vaak gezien bij begin op jonge leeftijd en vaker kleinere EcoRi fragmenten

Deletie in FSHD CHROMOSOME 4qter CEN TEL NORMAL repeats FSHD p13E-11 EcoRI repeats EcoRI FSHD

Therapeutische opties Steroiden: geen effect ß-2 agonist (albuterol) met krachttraining: veilig en beperkt positief effect op spierkracht en –volume Ondersteunende behandeling: ortheses, scapulafixatie Albuterol bij gezonde mensen een anabolisch effect op spiermassa en spierkracht

VRAGEN?????????????

Literatuurlijst Facioscapulohumeral muscular dystrophie, Padberg, Wohlgemuth 2003, MIM 158900 Facioscapulohumeral disease, Padberg, thesis, 1982 Van der Kooi, E.L., Vogels, O.J.M., van Asseldonk, R.J.G.P., Lindeman, E., Hendriks, J.C.M., Wohlgemuth M., van der Maarel, S.M. and Padberg, G.W. Strength training and albuterol in facioscpulohumeral muscular dystrophy. Neurol 2004;63:702-708 Introduction and overview of FSHD, chapter 1. Upadhaya Diagnostic criteria for FSHD, Neuromuscular Disord. 1991 Padberg, Lunt