afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Zuivel & Bloeddruk: Verbreding naar de huisartspraktijk Jaap van Binsbergen afdeling Eerstelijnsgeneeskunde

Bloeddruk in de huisartspraktijk Geïsoleerde bloeddrukbehandeling?? .....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

Hypertensie Als onderdeel van het veel bredere: Cardiovasculair risicomanagement {hypertensie, myocardinfarct, angina pectoris, CVA, TIA, hartfalen, perifeer arterieel vaatlijden, aneurysma aortea} plus Diabetes type 2! .....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

Voortschrijdend inzicht NHG: verbreding van hypertensie naar cardiovasculair risicomanagement inclusief diabetes type 2 .....verbreding naar de huisartspraktijk

Niet-medicamenteuze behandeling CVRM + DM2 Stop met roken Beweeg veel Richtlijnen Goede Voeding 2006 Alcohol vrouwen maximaal twee, mannen drie/dag Optimaal gewicht BMI <25 Kg/m2 Middelomtrek vrouwen < 80 cm, mannen < 94 cm .....verbreding naar de huisartspraktijk

Voortschrijdend inzicht GR: verbreding van geïsoleerde voedingsadviezen naar totale voedingspatroon Inclusief beweegadviezen .....verbreding naar de huisartspraktijk

Aldus……. Spreekt men over niet-medicamenteuze behandeling van hypertensie dan spreekt men over: Geïntegreerde leefstijladviezen bij CVRM en DM2 volgens de Richtlijnen Goede Voeding 2006 .....verbreding naar de huisartspraktijk

Voedinggerelateerde adviezen Bewegen Lichaamsgewicht Voedingspatroon .....verbreding naar de huisartspraktijk

Voedinggerelateerde adviezen: bewegen Stabiel en gezond lichaamsgewicht: voor volwassenen BMI: 18,5 – 24,9 kg/m2; middelomtrek mannen < 94 cm en vrouwen < 80 cm Op ten minste vijf -maar bij voorkeur op alle - dagen van de week minstens een half uur matig inspannende lichamelijke activiteit (fietsen, stevig lopen, tuinieren) Bij personen met een BMI ≥ 25 kg/m2 Verhoog de lichamelijke activiteit tot ten minste een uur matig inspannende activiteit per dag .....verbreding naar de huisartspraktijk

Voedinggerelateerde adviezen: lichaamsgewicht Centrale plaats in de interventie; 10-15% gewichtsreductie geeft substantiële gezondheidswinst {met name in relatie tot CVRM en DM2} .....verbreding naar de huisartspraktijk

Maar ja, afvallen…..??!! .....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

Vijf opmerkelijke initiatieven 2005: Covenant Overgewicht en Obesitas 2006: GR: Richtlijnen Goede Voeding 2007: CBO: Richtlijn Obesitas 2008: PON: Partnerschap Overgewicht Nederland 2009: NHG: NHG-Standaard Obesitas .....verbreding naar de huisartspraktijk

Covenant Overgewicht en Obesitas, 2005 PARTIJEN: (niet-medische professionals) – Ministerie VWS en Onderwijs, Cultuur, Wetenschappen – Voedingsmiddelenindustrie – Detailhandel – Zorgverzekeraars – MKB-Nederland – Nederlands Olympisch Committee & Nederlandse Sport Federatie – Catering Organisaties Et cetera………………. .....verbreding naar de huisartspraktijk

GR: Richtlijnen Goede Voeding, 2006 “Nationale richtlijnen voor gezonde voeding en beweegadviezen” Nu geclassificeerd naar: BMI: 18,5-24,9 kg/m2 {middelomtrek vrouwen <80 cm - mannen < 94 cm} BMI ≥ 25,0 kg/m2 .....verbreding naar de huisartspraktijk

CBO: Richtlijn Obesitas, 2007 Partijen: (medisch professionals) Internisten Cardiologen Jeugdgezondheidsartsen Chirurgen Longartsen Huisartsen Kinderartsen Psychologen Fysiotherapeuten Diëtisten Obesitas patiëntenvereniging Et cetera…………. .....verbreding naar de huisartspraktijk

PON: Partnerschap Overgewicht Nederland, 2008 Doel: samenwerking alle gezondheidszorgwerkers die met overgewicht/obesitas van doen hebben inclusief patiëntenvereniging de CBO Richtlijn Obesitas te implementeren .....verbreding naar de huisartspraktijk

Nederlands Huisartsen Genootschap, 2009 NHG-Standaard Obesitas LESA Obesitas LTA Obesitas .....verbreding naar de huisartspraktijk

Voedinggerelateerde adviezen: voedingspatroon Voedingsadviezen bij CVRM en DM2 vallen volledig samen .....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

Accenten Specifieke aandacht bij CVRM en DM2 {“hypertensie”} Zout, in het bijzonder de Na/K ratio in de voeding .....verbreding naar de huisartspraktijk

“Ik, minder zout? Dokter, wij gebruiken nooit zout…..” .....verbreding naar de huisartspraktijk

Zout in fysiologisch perspectief Oer-mens: voeding natriumarm/kaliumrijk zeer lage Na/K-ratio in de voeding Wel: Natrium-sparende mechanismen (Renine-Angiotensine-Aldosteron-Systeem) Geen: Kalium-sparende mechanismen Zout als smaakstof “goud” waard: Sel-Salaris Zout als conserveringsmiddel Geïndustrialiseerde-mens: voeding natriumrijk/kaliumarm zeer hoge Na/K-ratio in de voeding .....verbreding naar de huisartspraktijk

Zout en voeding Van nature bevat de voeding weinig natrium (vlees/vis) en veel kalium (groenten/fruit): zeer lage Na/K-ratio Toevoeging natrium aan allerlei producten en vermindering van het gebruik van natuurlijke kaliumbronnen leidt tot verhoging van de natrium-, verlaging van de kaliuminneming en aldus een drastische verhoging van de molaire Na/K-ratio in de voeding .....verbreding naar de huisartspraktijk

Molaire Na/K-ratio (Na en K mg/100 g) Voedingsmiddel Na in mg/100g K in mg/100g Mol Na/K ratio Aardappelen 2 450 0,006 Aardappelkroket 470 360 1,7 Maïs 1 250 0,052 Cornflakes 1000 90 14,4 Halfvolle melk 45 160 0,47 Yoghurt/Vla (halfvol) 55 / 50 170 / 140 0,54 / 0,59 Halfvolle 30+ kaas 680 80 14,06 .....verbreding naar de huisartspraktijk

Zout in de voeding waar komt het vandaan? 80% bedrijfsmatig bewerkte voedingsmiddelen en kant-en-klaar maaltijden: “verborgen zout” 20% van nature en zelf toegevoegd .....verbreding naar de huisartspraktijk

Zout & Ziekte Bloeddruk Hypertensie: 60% alle CVA’s, 50% alle hartziekten Zout reductie met 6 g: 24% reductie CVA-doden en 18% reductie van overlijden aan coronaire hartziekten  2,6 miljoen mensen wereldwijd per jaar .....verbreding naar de huisartspraktijk

Wat staat vast? 5000 sterfgevallen per jaar ten gevolge van te veel zout in de voeding {Geleijnse, et al} 70-80% verborgen zout 10-tallen procenten reductie van het zoutgehalte is haalbaar 5-6 gram/dag keukenzout als maximum .....verbreding naar de huisartspraktijk

Richtlijnen Goede Voeding 2006: Kwantitatief Stabiel en gezond lichaamsgewicht: voor volwassenen BMI: 18,5 – 24,9 kg/m2; middelomtrek mannen < 94 cm en vrouwen < 80 cm Op ten minste vijf -maar bij voorkeur op alle - dagen van de week minstens een half uur matig inspannende lichamelijke activiteit (fietsen, stevig lopen, tuinieren) Gebruik dagelijks 150-200 gram groente en 200 gram fruit Gebruik een voeding die dagelijks 30-40 gram vezel afkomstig van groente, fruit en volkoren graanproducten bevat Beperk het gebruik van verzadigde vetzuren tot maximaal 10 en% en van trans-onverzadigde vetzuren tot maximaal 1 en% Twee porties (100-150 gram) (vette) vis per week Maximaal 7 eet/drinkmomenten per dag Beperk de inname van keukenzout tot maximaal 6 gram per dag Indien men alcoholische drank gebruikt beperk dit dan tot twee standaard glazen (mannen) of één standaardglas (vrouwen) per dag .....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

WASH: World Action on Salt and Health Gestart: 2005 Wetenschappers: 338 uit 83 landen WASH-NL Missie: reductie zoutinneming van 10-15 g/dag tot WHO-doel 5 g/dag .....verbreding naar de huisartspraktijk

WASH: World Action on Salt and Health www.worldactiononsalt.com .....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

“Ik hoor en zie u denken…..!” En de zuivel dan……………..?? .....verbreding naar de huisartspraktijk

DASH-dieet Magere en halfvolle zuivelproducten Rijk aan: Graan en –producten Groente en fruit Magere en halfvolle zuivelproducten Mager vlees, vis en gevogelte Noten en peulvruchten .....verbreding naar de huisartspraktijk

DASH-dieet Toonaangevend inzake voeding en bloeddruk Toonaangevend inzake zuivel en bloeddruk Ook hier geldt: verlaat geïsoleerde diagnosen en voedingsinterventies .....verbreding naar de huisartspraktijk

DASH-dieet Waarom toonaangevend inzake voeding/zuivel en bloeddruk? Vanwege de gunstige Na/K ratio van de DASH voeding Extra natriumbeperking  meer bloeddrukverlaging .....verbreding naar de huisartspraktijk

DASH-dieet Waarom toonaangevend inzake voeding/zuivel en bloeddruk? Calcium (gladde spiertonus vaten)? Melkeiwitten? Relatief hoge inneming in Nederland! .....verbreding naar de huisartspraktijk

Zuivel Hoort thuis in een gezond, gavarieerd voedingspatroon Hoge hoge nutriëntendichtheid/energie-eenheid Lage Natrium/Kalium ratio  Halfvolle/magere melk: (45 mg Na &160 mg K) Molaire Na/K ratio: 0,47 .....verbreding naar de huisartspraktijk

.....verbreding naar de huisartspraktijk

Concluderend Denk in gecombineerde diagnosen en gecombineerde leefstijlinterventies Magere of halfvolle zuivel past in een breed gevarieerd voedingspatroon bij cardiovasculair risicomanagement/diabetes type 2 .....verbreding naar de huisartspraktijk

afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Zuivel & Bloeddruk: Verbreding naar de huisartspraktijk Jaap van Binsbergen afdeling Eerstelijnsgeneeskunde Dank voor uw aandacht!