Ontwikkeling in de beroepsvaardigheden van leraren Wim van de Grift Arnhem, 16 juni 2010

Een leerling die (een standaard deviatie) beter presteert bij: wiskunde, verdient later ongeveer 12% meer (Mulligan, 1999; Murnane, Willet, Duhaldeborde & Tyler, 2000; Lazear, 2003) geletterdheid, verdient later ongeveer 9% meer Voor Nederlandse leerlingen is dit zelfs bijna 15% (Hanushek & Zhang, 2006)

Onderzoek naar effectiviteit van pedagogisch didactisch handelen is begonnen met een studie van Coleman c.s. Hij concludeerde in 1966: De meeste verschillen in prestaties van leerlingen worden verklaard door hun verschillen in intelligentie en achtergronden De leraar doet er nauwelijks toe

Het onderzoek van Coleman c. s Het onderzoek van Coleman c.s. leidde tot meer dan 100 empirische studies: Outlierstudies Surveys Veldexperimenten

De resultaten van deze studies zijn gereviewd in ondermeer: Purkey & Smith, 1983, 1985 Walberg & Haertel, 1992 Creemers, 1991, 1994 Ellis & Worthington, 1994 Cotton, 1995 Sammons, Hillam & Mortimore, 1995 Levine & Lezotte, 1990, 1995 Scheerens, 1989, 1992, 2008

15-25% van de verschillen in leerlingenprestaties kan verklaard worden door het werk van de leraren Brandsma & Knuver, 1989 Bosker & Witziers, 1996 Roeleveld, 2003 Wijnstra, Ouwens, & Béguin, 2003 Houtveen & Van de Grift, 2007a; 2007b

De belangrijkste resultaten zijn: Stellen van minimumdoelen Voldoende leer- en instructietijd bieden Monitoren van vorderingen van leerlingen Speciale hulp voor zwakke leerlingen Veilig en stimulerend onderwijsleerklimaat Efficiënte lesorganisatie Duidelijke gestructureerde instructie Intensieve en activerende les Afstemmen van het onderwijs op verschillen tussen leerlingen Aanleren van leerstrategieën leiden tot betere prestaties en meer leerwinst

Niet alles is vatbaar voor observatie: Stellen van minimumdoelen Voldoende leer- en instructietijd bieden Monitoren van vorderingen van leerlingen Speciale hulp voor zwakke leerlingen

Wel vatbaar voor observaties is: Veilig en stimulerend onderwijsleerklimaat Efficiënte lesorganisatie Duidelijke gestructureerde instructie Intensieve en activerende les Afstemmen van het onderwijs op verschillen tussen leerlingen Aanleren van leerstrategieën

Veilig en stimu lerend leer-kli-maat ...toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen 1 2 3 4 ...laat leerlingen uitspreken 0 1 ...luistert naar wat leerlingen te zeggen hebben ...maakt geen rolbevestigende opmerkingen ...zorgt voor een ontspannen sfeer ...spreekt de leerlingen op een positieve manier aan ...reageert met humor en stimuleert humor ...accepteert dat leerlingen fouten maken ...straalt warmte en empathie uit naar alle leerlingen in de klas ...ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen ...koppelt op een positieve manier terug op vragen en opmerkingen van leerlingen ...geeft leerlingen complimenten over hun werk ...honoreert de bijdragen van leerlingen ...zorgt voor wederzijds respect ...stimuleert leerlingen naar elkaar te luisteren ...treedt op wanneer er om leerlingen wordt gelachen ...houdt rekening met (culturele) verschillen en eigenaardigheden ...bevordert de onderlinge solidariteit onder leerlingen ...bevordert dat leerlingen activiteiten als groepsgebeurtenis ervaren

Afstemmen van instructie en verwerking op verschillen tussen leerlingen ...gaat na of de lesdoelen werden bereikt 1 2 3 4 ...gaat na of de doelen van de les zijn bereikt 0 1 ...gaat na wat de prestaties van de leerlingen zijn ...biedt zwakke leerlingen extra leer- en instructietijd ...geeft zwakke leerlingen extra leertijd ...geeft zwakke leerlingen extra instructietijd ...geeft zwakke leerlingen extra oefeningen ...geeft zwakke leerlingen ‘voor’- of ‘na’-instructie ...stemt de instructie af op relevante verschillen tussen leerlingen ...zet leerlingen die minder instructie nodig hebben (alvast) aan het werk ...geeft aanvullende instructie aan groepjes of individuele leerlingen ...richt zich niet alleen op de middenmoot ...stemt de verwerking van de leerstof af op relevante verschillen tussen leerlingen ...maakt tussen leerlingen verschil in de omvang van opdrachten ...geeft niet alle leerlingen dezelfde tijd voor de opdracht ...laat sommige leerlingen gebruik maken van hulpmaterialen

Consensus van 11 observatoren Creëert een veilig en stimulerend onderwijsleerklimaat 93,2 2 Zorgt voor een efficiënte lesorganisatie 71,3 3 Geeft duidelijk en gestructureerd instructie 81,3 4 Zorgt voor een intensieve en activerende les 78,6 5 Stemt het onderwijs af op verschillen tussen leerlingen 88,6 6 Leert leerstrategieën aan 77,8

De leraar… P-waarde Log δ 24 ...vraagt leerlingen na te denken over oplossingsstrategieën .50 2.07 23 ...moedigt kritisch denken van leerlingen aan 2.06 22 ...stemt verwerking van leerstof af op verschillen tussen leerlingen .53 1.87 21 …stemt instructie af op verschillen tussen leerlingen .56 1.65 20 …biedt zwakke leerlingen extra leer- of instructietijd 19 ...leert leerlingen hoe zij complexe problemen kunnen vereenvoudigen .62 1.27 18 …zorgt voor interactieve instructie- en werkvormen .64 1.13 17 ...laat leerlingen hardop denken .68 .82 16 …hanteert werkvormen die leerlingen activeren .71 .60 15 ...stimuleert het zelfvertrouwen van zwakke leerlingen .57 14 …gebruikt de leertijd efficiënt .80 -.16 13 ...geeft duidelijke uitleg van het gebruik van didactische hulpmiddelen en opdrachten -.31 12 ...gaat tijdens de instructie na of leerlingen de leerstof hebben begrepen -.33 11 …geeft feedback aan de leerlingen .84 -.49 10 …betrekt alle leerlingen bij de les -.53 9 ...bevordert dat leerlingen hun best doen .86 -.72 8 …zorgt voor een doelmatig klassemanagement -.75 7 …geeft duidelijke uitleg van leerstof en opdrachten .87 -.89 6 ...gaat tijdens de verwerking na of leerlingen de opdrachten op een juiste manier uitvoeren .88 -1.04 5 …zorgt voor wederzijds respect .90 -1.32 4 …ondersteunt het zelfvertrouwen van leerlingen -1.33 3 …zorgt voor een ordelijk verloop van de les .93 -1.82 2 …zorgt voor een ontspannen sfeer -1.87 1 …toont in gedrag en taalgebruik respect voor leerlingen .94 -2.14

Kyriakides, Creemers en Antoniou vonden in 2009 bij 108 leraren op Cyprus een vergelijkbare opbouw in moeilijkheidsgraad: Basiselementen van directe instructie Directe instructie en het begin van activerende instructie Activerende instructie Differentiatie in instructie Het gebruik van diverse benaderingen in instructie

de betrokkenheid van de leerlingen, de prestaties van leerlingen Het was al bekend dat de afzon-derlijke interventies samenhang vertonen met: de betrokkenheid van de leerlingen, de prestaties van leerlingen Inmiddels is ook duidelijk dat een hoger niveau van pedagogisch didactisch handelen gepaard gaat met meer betrokkenheid en hogere prestaties van leerlingen (Van de Grift & Lam, 1998; Van de Grift, 2009; Kyriakides, Creemers & Antoniou, 2009)

Leerstrategieën…………………………...2,07 Afstemmen…………………………………..1,87 Activeren……………………………………..1,13 Duidelijke uitleg………………………...-0,31 Lesorganisatie…………………………...-0,75 Klimaat……………………………………….-1,32

Motiveren van leerlingen Probleemleerlingen Beoordelen van prestaties Veel beginnende, maar ook ervaren leraren hebben problemen met hun invloed op leerlingen: Ordehandhaving Motiveren van leerlingen Probleemleerlingen Beoordelen van prestaties Omgaan met verschillen tussen leerlingen Extra hulp bieden aan zwakke leerlingen (Tabachnick, 1980; Corcoran, 1981; Vonk, 1982; Créton & Wubbels, 1984; Veenman, 1984; De Jonge & De Muijnck, 2002; Van Kregten & Moerkamp, 2004; Houtveen, Versloot & Groenen, 2006)

Vroege beroepsverlaters Na het eerste beroepsjaar haakt 10% van de startende leraren af Na 5 jaar heeft 25% van de startende leraren het beroep verlaten (De Jonge & De Muijnck, 2002; OCW, WIO, 2003; Van Kregten & Moerkamp, 2004)

De verlokkingen van de arbeidsmarkt Redenen van afhakers De verlokkingen van de arbeidsmarkt Ongeveer 60% haakt af vanwege hoge werkdruk, onvrede met het management of het gebrek aan begeleiding en ondersteuning op de school Meer dan 60% haakt af door problemen met het onderwijs zelf (Vonk, 1982; Créton & Wubbels, 1984; Veenman, 1984; De Jonge & De Muijnck, 2002); Van Kregten & Moerkamp, 2004; Houtveen, Versloot en Groenen, 2006)

More information? Prof. dr Wim J.C.M. van de Grift Director of Education University Centre for Learning and Teaching Faculty of Behavioural and Social Sciences University of Groningen PO Box 800 9700AV Groningen The Netherlands Phone: +31 50 363 8518 E-mail: W.J.C.M.van.de.Grift@RUG.NL More information?