Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 HOOFDSTUK XI DE INVLOED VAN VERHITTING EN BLUSSTOFFEN OP INSTALLATIES Cursus onderluitenant 2008 Kennis officier meestal technische kennis Wat met toepassing van deze kennis op interventie? Beslissingsname Bij elke inzet moet de bevelvoerder wegens het potentieel aanwezige gevaar beslissingen nemen en bevelen geven, bij de aanvang zal de beslissingname autocratisch gebeuren : binnen een zeer korte tijdspanne zonder over alle gegevens te beschikken met het besef van de draagwijdte van zijn beslissingen Het denken en handelen van de bevelvoerder is weinig doordacht en reflexief. Een mechanisme wordt ingezet waarbij naar een houvast gezocht wordt door instinctief ingrijpen naar vertrouwde, dikwijls meegemaakte acties. Moet officier dan eerst alles meegemaakt hebben om voldoende ervaring te hebben om telkens te kunnen terugvallen op vertrouwde situatie? Wanneer deze reflex terugvalt op een denkpatroon, opgevat als een terugkerende cyclus van vraag en antwoord, bereikt men veel vlugger de georganiseerde fase van tussenkomst. Het is dit denkpatroon dat dit hoofdstuk van de cursus probeert bij te brengen. Lt Frank Willems Brandweer Gent Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1. Schade aan installaties door brand Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.a Onder installaties wordt verstaan, een verzameling van toestellen, leidingen, machines, drukhouders ed die samen een eenheid vormen. Om bedrijfsstagnatie te voorkomen is het heel belangrijk om schade aan installaties te vermijden (salvage). STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.b Installaties waarvan wordt verwacht dat er gemakkelijk brand of explosie kan voorkomen zijn berekend op dit gevaar door; Opstelling in open lucht Compartimentering Automatische blusinstallaties (+ deluge) Detectie-apparatuur Explosieluiken en explosieonderdrukkers STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.c Van gevaarlijke installaties moet in het interventieplan volgende gegevens worden vermeld; Plaats Globale werking Inhoud gevaarlijke stoffen Bedieningsinstructies Blusmaatregelen Coördinaten van de bedrijfsdeskundigen Maatregelen om de omgeving te beschermen STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1 Invloed van de brandhitte Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1a Installaties die normaal gezien gesloten zijn, kunnen door uitzetting of materiaalsterkte-verlies lek geraken of zelfs worden vernield. Drukvaten leveren gevaar voor explosie door; hoge temperatuur Val, slag (door explosie, instorting) Materiaalfouten Bedienings- en vulfouten Falende veiligheden STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1b Vooral bij verhitting bestaat de kans op explosie van een drukvat. De druk in de drukhouders stijgt per graad Celsius met 1/273e deel van de oorsprokelijke druk. Een temperatuursverhoging van 273 °C verdubbeld dus de druk in een drukhouder. Wet van Gay-Lussac Alle gassen nemen bij verwarming aan volume toe met 1/273 per °C (constante druk). STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1c Wet van Boyle en Mariotte De druk in een fles = het volume gas aanwezig in een fles, gedeeld door de inhoud van de fles. p x V = constante, bij gelijke temperatuur. Dus p1 x V1 = p2 x V2 De algemene gaswet p x V = constante T (T = absolute temperatuur in ° K) STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1d Alle drukhouders, ongeacht waarmee ze gevuld zijn, kunnen bij te sterke verhitting exploderen (natuurkundige explosie); Is de drukhouder gevuld met een brandbaar gas dan kan na het openscheuren een tweede chemische explosie volgen. Opgelet met de toxiciteit van bepaalde stoffen STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1e Toe te lichten; Acetyleenflessen Dampspanning (verzadigde) Verwarming van gassen (gassen zetten uit en kunnen tot zelfontbranding komen) Verwarming van vloeistoffen (sterke verdamping door hoge temp >>> risico = BLEVE) Blussen van brand aan een fles STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1f Dampspanning: Elke vloeistof zal bij een bepaalde temperatuur in damp overgaan. De temperatuur waarbij een vloeistof in damp overgaat, is afhankelijk van de druk die boven de vloeistof heerst. Hoe hoger de druk in een vat is, hoe hoger de temperatuur moet zijn om een vloeistof aan de kook te brengen. Tijdens het koken stijgt de temperatuur niet verder. STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.1g Wordt de damp niet afgevoerd dan houdt na een zeker ogenblik de dampvorming op. De ruimte boven de vloeistof is dan met damp verzadigd. Deze verzadigde damp boven de vloeistof heeft een bepaalde druk, nl. de verzadigde dampspanning. Dit is de hoogste dampspanning die bij een bepaalde temperatuur kan bereikt worden. STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? Temp 0°C 20°C 40°C 60°C Propaan 4,7 8,5 13,8 21 Butaan 1,0 1,9 3,5 6,3 KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.2 Uitwerking van explosies Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.2a Bij explosies of instortingen kunnen installaties zo beschadigd worden dat zij lek raken. Hierdoor kunnen brandbare, giftige of op andere wijze schadelijke stoffen zich verspreiden. Bij het vrijkomen van sterk gekoeld gas bvb komt een snel verdampende vloeistof van extreem lage temperatuur vrij. Door die zeer snelle verdamping vormt zich direct veel gas. De samenstelling van de lucht wordt ter plaatse in zeer korte tijd drastisch gewijzigd. Door water toe te voegen kan de verdamping bevorderd worden. STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.3 Invloed van blusstoffen Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.3a Het gebruik van waterstralen is bij de bestrijding in of bij installaties vaak nodig voor de afkoeling. Opgelet echter met: Sterke afkoeling door schrikken van materialen Sterk gekoeld vloeibaar gas (toevoer van warmte!) Stoomketels (x 1700) Ovens, hardingsbaden, enz… (vorming van CO en H2) Silo’s met vaste stoffen (uitzetting) STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.4 Onderbreken van reacties Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.4a In de industrie is het lang niet mogelijk om snel reacties of processen te onderbreken. Evenmin kunnen ovens snel gedoofd of afgekoeld worden. In nauw overleg met de bedrijfsdeskundigen moet per geval worden bekenen hoe het gevaar moet worden aangepakt. Regelmatig oefenen met de bedrijfsbrandweer is noodzakelijk! STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.5 Ontledingsproducten Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 1.5a Ontledingsproducten kunnen schade aan installaties veroorzaken, oa; Rook (roet) Zwaveldioxide SO2 Halogenen en halogeenverbindingen (bvb cloorwaterstof uit PVC) Uit 1 kg PVC kan 1 tot 1,5 liter zoutzuur van 35% gevormd worden. STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 2. Elektrische installaties Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 2.1 Landelijk koppelnet (transport) = 380000 Volt Elektrische kabines = 10000 Volt Huishoudelijk = 220 tot 380 Volt (lage spanning) Hoge spanning = + 500 Volt Zwakstroom = 24 Volt en max 100 Watt Wet van Ohm U = I X R Vermogen P = U X I STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 2.2 1 tot 3 mA geen merkbare invloed 4 tot 9 mA nog te verdragen 10 tot 20 mA pijnlijk 20 to 25 mA tijdelijke bewusteloosheid 50 tot 100 mA levensgevaar 100 mA en meer dodelijk Menselijke weerstand = 300 tot 300000 Ohm STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 2.3 Elektrische energie als ontstekingsbron Vonken kunnen ontstaan bij kortsluiting en bij massasluiting. Kortsluiting = twee stroomvoerende draden Massasluiting = contact met aarding Aardschakelaar 30 of 300 mA ? Veiligheden ? Statische elektriciteit ? STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 3.0 Gevaar van branden (Elektrische installaties) Wat kan gaan branden ??? Met olie gevulde transformatoren Olieschakelaars Grondkabels Isolatiemateriaal Blus nooit onder spanning staande hoogspanningsinstallaties !!!!! STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 3.0b PCB’s Polychlorobifenils Handelsnaam = ASKAREL Dit zijn gechloreerde verbindingen Twee gevaren: Koude verontreiniging (ongeschonden of lek) Warme verontreiniging (dioxinevorming bij lage temp alsook zoutzuurgas) STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 3.0c Wat te doen ? >>> info BIG -) Prov gouverneur inlichten (zorgt voor verwerking) + leefmilieu + Burgemeester -) Uitzetten van grote perimeter -) Voorkomen van erger (indijken + lek dichten) -) Eigenaar of exploitant opvorderen -) Opgelet met riolering (grachten en waterlopen) -) Opslaan van spil in metalen houders -) Bij brand koelen + blussen + hierboven STAP 5 Iedereen van fase II is ondertussen ter plaatse en wordt een crisisstaf operationeel vanaf 5 uur in de ochtend. Maak een voorstel van briefing aan de beleidsmensen. Welke zijn op dit moment uw krachtlijnen in uw betoog aan de burgemeester; m.a.w. Hoe schat U op dit moment de mogelijke gevolgen van het incident in en met welke argumenten overtuigt U de burgemeester dat U momenteel de totale hulpbieding in goede banen leidt? KLIK KLIK Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef

Cursus Onderluitenant Voorjaar 2002 Bedankt voor de aandacht en veel succes! Brandweer Stad Gent Lt.-kol. ir. Christian Van De Voorde Officier-Dienstchef