ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR KOSTEN-BATEN ANALYSE

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR LIJST KOSTEN EN BATEN Kosten: factoren die project aan economie onttrekt Baten: goederen/diensten die project aan economie toevoegt Hele economische gemeenschap (sociaal – bedrijfseconomische rentabiliteit) Geldeenheden 1.

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Baten: Oppervlakte onder vraagcurve vb: niet-uitsluitbaar goed interpretatie 1: p per m 2, q =aantal m 2 interpretatie 2: q = dijkhoogte, p per m Consumentensurplus Opbrengsten Betalingsbereidheid

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR nieuw product / kwaliteitsverbetering productieverhoging en prijsdaling

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Horizontale sommering over deelprojecten

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Problemen: hyperbolisch of lineair (complexiteit berekening CS) overschattingen (vb: Betuwelijn, cfr prognoses)

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Kosten: Oppervlakte onder aanbodcurve vb: niet-rivaliserend goed interpretatie 1: p per actie, q = aantal acties interpretatie 2: q = aantal mensen, p per man Producentensurplus Gewenste ontvangens ten Totale ontvangsten s p*

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Technologische evolutie – vraagtoename Horizontale sommering over deelprojecten Problemen hyperbolisch of lineair (complexiteit berekening PS) onderschatting kosten

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Bijkomende kosten en baten: Vb: werkgelegenheid door haveninvesteringen Strict: ondoeltreffend (destructie/creatie) éénzijdig (andere sectoren nadeel) Praktijk: politiek enige oplossing 3 voorwaarden: Fout in de economie Algemene maatregel uitgesloten Politiek aanvaardbaar

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Foutief vb: nieuwe metrolijn – stijging huurprijzen lijn doet betalingsbereidheid toenemen stijging huurprijs = extra baat = doorschuiven baat naar woningeigenaars nieuwe luchthaven – stijging vervoerprijs afstand doet betalingsbereidheid afnemen stijging vervoerprijs = reden = extra kost

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR REKENPRIJZEN 2. Ongeprijsde effecten o.b.v. gedrag economische subjecten Impliciete prijzen: concrete situatie Reiskosten: toegangsprijzen Hedonische prijzen: vergelijkbare situaties met 1 wezenlijk verschil o.b.v. beweringen Stated preference: hypothetisch Contingent valuation: rechtstreeks vragen

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Wat en waarom? Kost / baat in toekomst = nu SW= AW(1+i) n of AW=SW/(1+i) n SW= W 1.(1+i) n + W 2 /(1+i) n-1 +…+ W n /(1+i) AW= W 1 /(1+i) 1 + W 2 /(1+i) 2 +…+ W n /(1+i) n DISCONTERING 3.

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Intrestvoet? Staatsobligaties Niet: kost voor overheid Wel: tijdsvoorkeur belegger Reële en netto-intrest Privé-vennootschappen hoger rendement nodig, want kapitaalvergoeding moet betaald Persoonlijke – sociale discontovoet Pigoviaanse discontovoet

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Rationaliteit: baten > kosten Dupuit, midden 19de eeuw V.S., midden 20ste eeuw V = MO MK BEOORDELING INDIVIDUELE PROJECTEN 4.

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR V = MO MK Optimale capaciteit / intensiteit project

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Uitbouw autowegennet BatenKosten tol auto’s V=MO V’=MO’ tol auto’s MK Tijd; Brandstof en onderhoud; Ongevallen; Comfort Onteigening; Aanleg; Onderhoud

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Bijkomende kosten en baten Bijkomende werkgelegenheid = kost Benzinebelasting = baat Hoge onteigeningsprijs = kost tol auto’s

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Uitbouw waterwegennet idem, maar geen bijkomend verkeer Uitbouw metronet BatenKosten V=MO MK V’=MO’

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Bijkomende kosten en baten Bijkomende werkgelegenheid = kost Hoge onteigeningsprijs = kost

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Uitbouw havens BatenKosten MK

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Bijkomende kosten en baten Bijkomende werkgelegenheid = kost Hoge onteigeningsprijs = kost

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Uitbouw spoornet BatenKosten MK

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Bijkomende kosten en baten Bijkomende werkgelegenheid = kost Hoge onteigeningsprijs = kost

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Tolheffing autowegennet V piek V daluren

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Kostprijs congestie 2.000/u 4.000/u

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR auto’s wachten gemiddeld 7,5 minuten x 7,5/60 = uren auto’s wachten gemiddeld 15 minuten x 15/60 = 125 uren Totale wachttijd: uren Gemiddelde wachttijd per auto: 1.250/ = 1/8 uur/auto Kostprijs van 1 uur wachten = ¼ uurloon = ¼ 40 = 10 EURO Weerkerende congestie kost dagelijks x 10 = EURO Op jaarbasis: x 200 = EURO

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Terugdringen milieuvervuiling vervuiling kan, mits betaling zowel consument als producent ASAS APAP V EPEP ESES verf

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR marginale baat terugdringen lozing marginale kost terugdringen lozing Aanpakken oorzaak, niet symptoom resultaat beide moet =

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR VERGELIJKING PROJECTEN 5. 2 mogelijkheden: Uitbouw nieuwe infrastructuur Optimalisatie bestaande infrastructuur (capaciteitsverschuiving: kostenvariabilisering, kilometerbelasting, rekeningrijden,…; capaciteitsverhoging: regelgeving, virtuele capaciteit)

ECONOMIE EN RUIMTE I THIERRY VANELSLANDER – ACADEMIEJAAR Na selectie projecten met positief K/B-saldo Kies project met kleinste terugbetaaltijd Kies project met hoogste interne rentevoet Kies project met grootste K/B-saldo