Deskundigen dag Arbouw Belastbaarheid van oudere werknemers 9 november 2006 dr Bart CH de Zwart Bureau AStri Arbeid, Gezondheid & Sociale Zekerheid

Gemiddelde leeftijd werknemers bouw

Percentage werknemers bouw >55 jaar

Klachten naar leeftijd bouw (Arbouw)

Ziekteverzuimpercentage bouw 2004

Maximale gevallen bouw 2004

Arbowet Art 3c: arbeid afstemmen op de persoonlijke eigenschappen van de werknemer Art 5.1: binnen RI&E beschrijving geven van de risico’s voor bijzondere categorieën van werknemers

Oudere werknemer? Leeftijdsgrenzen Grote individuele verschillen Oudere werknemer versus verouderende werknemer

Interactiemodel werk en veroudering Biologische veroudering Lifestyle +/- Werk +/- Ziekte Ilmarinen 1992

Absolute veroudering: fysieke capaciteiten Lichaamsopbouw Sensorische capaciteiten Musculaire capaciteiten Cardiovasculaire en –resiratoire capaciteiten Gemiddeld vanaf 20-30 jaar geleidelijke daling Variatie binnen leeftijdsgroepen groot

Relatie fysiek verwerkingsvermogen en arbeidsbelasting Reservevermogen Absolute arbeidsbelasting 20 30 40 50 60 70 Leeftijd

Absolute veroudering: mentale capaciteiten Informatieverwerking Geheugen Aandachtsfunctie Leervermogen Probleem oplossen en besluitvorming Flexibiliteit Daling zet later in: vanaf 40-50 jaar Compenstatie door ervaring en kennisniveau Variatie binnen leeftijdsgroepen groot

Relatieve veroudering Mentale capaciteiten Relatieve waardevermindering van capaciteiten als gevolg van veranderende taakeisen Veelal gevolg van onvoldoende scholing (employability) Alle leeftijdsgroepen

Bedreigingen voor oudere werknemers Verhouding fysieke belasting-belastbaarheid Veranderend perspectief op loopbaan en eigen werk Ervaringsconcentratie Minder training en scholing Veroudering sociale netwerken Ongemakkelijkheid van managers Toename van veranderingen Verschillen tussen generaties Stereotypering

Kansen voor oudere werknemers Kennis en ervaring Sociale netwerken Sociale vaardigheden/levenservaring Binding met de organisatie

Oorzaken hoger gezondheidsrisico ouderen Oudere werknemers hoger risico voor gezondheidsaandoeningen: - hoger risico op algemene ouderdomsziekten - groter aantal jaren van blootstelling - ongunstige balans tussen belasting en belastbaarheid

Implicaties voor de arbopraktijk Belastbaarheid neemt af met leeftijd Kalenderleeftijd geen betrouwbare indicator voor individuele belastbaarheid: hanteren van leeftijdgerelateerde normeringen dubieus Individuele benadering centraal: functiegericht periodiek onderzoek