Tom Evens MICT-UGent-IBBT De digitale radio(r)evolutie ‘Radio 3.0: Radio voorbij het toestel’ De Therminal UGent 6 december 2007

Tom Evens Onderzoeksgroep Media & ICT (MICT-UGent-IBBT) Theoretisch en toegepast markt- en gebruikersonderzoek in domein ICT en (nieuwe) media Adoptie, diffusie en acceptatie ICT Marktanalyse en introductiestrategieën Sociale en gebruikersaspecten Beleid en regulering

Convergentie

Convergentie Paradigm shift Een nieuw paradigma om wijzigingen in de media-industrie te begrijpen Samengaan van tegenstellingen ‘Oude’ en ‘nieuwe’ media Professionelen en grassroots Producenten en consumenten Individueel en community Lokaal en globaal

Convergentie Euforie In 90’s retoriek over ongebreidelde vertrouwen in digitale revolutie ‘Being Digital’ (Negroponte, 1990) Voorspelde onvoorwaardelijk het einde van traditionele massamedia Vervangen door narrowcasting en digitale nichemedia on-demand ‘Life after television’ (Gilder, 1994) “Computer not to transform but destroy” Rationaliteit na dotcomcrisis

Convergentie Profeet ‘Technologies of Freedom’ (Pool, 1983) Vervagende grenzen tussen 1-op-1 en massacommunicatie Diensten niet langer door één maar via diverse kanalen aangeboden Elk kanaal met eigen functies, markten, wetmatigheden, regelgeving…

Convergentie Conceptie ‘Nieuwe’ media vervangen ‘oude’ media (digitale revolutie) Oude en nieuwe media interageren op complexe wijze (digitale evolutie) Informatiestroom langs diverse platformen Geen louter technologisch proces, ook Economisch (concentratie) Sociaal (multitasking) Juridisch (harmonisatie)

Digitale radio

Digitale ipv analoge transmissie Terrestrieel (DAB, DRM, DMB, DVB…) Satelliet Netwerk Vervanging van AM/FM-systemen Logische maar laattijdige evolutie Nergens uitzicht op bereiken kritische massa

“Radio for the Porsche car” Superieure geluidskwaliteit Optimaal luistercomfort Extra data (muziek, weer, verkeer…) Elektronische programmagids Interactiviteit Exponentiële groei aanbod Visuele aspect (design)

Terrestriële systemen Eureka 147 (DAB) Digital Audio Broadcasting (°1985) Eureka-project Europese Commissie Schaarste FM-frequenties Vervanging FM-systeem Europese Richtlijn: 2012 Vlaanderen: niet vroeger dan 2018

Terrestriële systemen Eureka 147 (DAB) Sinds 1997 in Vlaanderen toegepast door VRT Commerciële zenders blijven afwezig Afwezigheid wettelijk kader Trage marktontwikkeling in Vlaanderen en de rest van Europa (uitzondering: UK) DAB = Dead And Burried?

Terrestriële systemen Eureka 147 (DAB) Netwerkdekking van 99% Marktpenetratie van 1,5% 3 DAB-multiplexen zenders voor Vlaanderen 6-8 zenders voor helft Vlaanderen Probleem: lokale radiostations Mogelijkheid tot extra kanalen door conversie DVB-T-netwerken

Terrestriële systemen DRM Digital Radio Mondiale (°1988) Initiatief van radio-industrie Vervanging AM-systeem Maakt gebruik van bestaande antenne Geen digitale frequenties voor DRM via AM voorhanden DRM via FM wel aantrekkelijk maar onbespreekbaar wegens Europese frequentiebeleid

Terrestriële systemen FMeXtra Principe van simulcast: zowel analoog als digitaal signaal Maakt gebruik van bestaande antenne Mogelijk via liftcapaciteit in FM-signaal Min of meer vergelijkbaar met HD Radio (IBOC) maar veel goedkoper Testen in Nederland (o.a. Q-Music) recent gestaakt Imagine FM pionier in België

Terrestriële systemen DVB Digital Video Broadcasting (°1993) Open, internationale standaard voor digitale televisie DVB-T: via terrestriële zenders DVB-C: via kabel DVB-S: via satelliet DVB-H: via mobiele ‘handheld’ Mogelijkheden voor digitale radio DVB-T en DVB-H uitgetest door VRT

Satellietsystemen DVB-S Populaire satellietradio’s Sirius en XM samen ongeveer 15 miljoen abonnees WorldSpace specifiek voor Azië en Afrika Via zijn zenders van VRT en VMMa te beluisteren

Netwerksystemen Internetradio Sterke groei internetradio Pijnpunten Revenues Auteursrechten Netwerkcapaciteit (1-op-1) Onderscheid Simulcasting vs internet-only Stream vs download Real time vs on-demand

Netwerksystemen Internetradio ‘The Long Tail’ Niche Keuze Diversiteit Personal radio

Nieuwe radioplatformen Radiotoestel (hybride) Televisietoestel Computer Mobiele toestel

Nieuwe media, nieuwe luistergewoontes Platform Listening Study (ClarkChapman/RAB, 2005) Meer platformen = meer contactmomenten

Elk platform = specifieke functie Platform Listening Study (ClarkChapman/RAB, 2005) Getting Ready (46%) Relaxing (53%) Surfing the Net (70%) On the road (37%)

Implicaties Luisteraars ‘Users in the drivers seat’ Any Time, Any Where, Any Device Selectiviteit Personalisatie Interactiviteit Controle Meer aanbod (meer diversiteit?) Groeiende luistertijd ‘Rijke’ luisterervaring

Implicaties Radiostations Nieuwe contactmomenten Listener relationship management Interactiviteit Groeiende luistertijd Nieuwe verdienformules Reclame en sponsoring Premium services Merchandising Nieuwe advertentiemogelijkheden Crossmediale campagnes Interactiviteit

Conclusie Radio blijft radio Nieuwe ‘delivery/access technologies’ Verdeel content over diverse platforms Groter aanbod Rich media environment Optimale luisterbeleving Focus op de luisteraar Van radio naar audio

Q&A Tom Evens 09/