Gezond buitenshuis eten: Stand van zaken en opties … onderzoek aan de Ugent Carl Lachat & Christine Hoefkens Vakgroep Voedselveiligheid en Voedselkwaliteit Vakgroep Landbouweconomie
Obesiteit zal verdubbelen in 2060
Dieet en eetgewoonten zijn bepalend
Speelt buitenshuis eten een rol? Wat zeggen de wetenschappelijke studies
Buitenshuis eten is een bepalende factor voor de kwaliteit van het dieet Belangrijk in alle leeftijdsgroepen –Schoolgaande jeugd en jong volwassenen –Publieke catering (kantines) Verhoogde energie inname, energie uit vet, en lagere kwaliteit (Vit C, Ca & Fe) Associaties waren consistent in de studies Postieve effecten bij een gezond aanbod –Scandinavië
Buitenshuis eten in België
Gemiddeld 23%E 35% eet >25E% buitenshuis Verschillen in plaatsen van consumptie – Grotere porties bij vrienden en in HORECA – Minder groenten op het werk en op school Hogere energie Energie densiteit Tussendoortjes Fruit en groenten
Kwestie van kwaliteit van de maaltijden of de verkeerde keuze?
# aanbevelingen voldaan Beschikbaar Gekozen n=330 n=4365
Snack ochtend ontbijt LunchAvond eten Snack middag Snack avond Weight (g) Groenten inname Gewicht (gemiddelde g± 95% CI) * * * P <0.05 *
Beleidsopties
Simpel en gebaseerd op voedselgroepen Wat is gezond? Integreer “gezonde keuze” met promotie van seizoensaanbod, lokale producten Plan elegant en introduceer veranderingen gradueel Essentiële acties voor caterers SWOT analyse met 38 deelnemers uit 16 landen van de EU
Analyse van beleidsdocumenten
Strategieën in Europa
Gezondere maaltijdkeuze en nutriënteninname dankzij menulabels in universiteitskantines?
Interventiestudie BASELINE = Voor het labelen 3-d voedingsdagboek Consumentenenquête FOLLOW-UP = Na het labelen 3-d voedingsdagboek Consumentenenquête n = 224
Effect op maaltijdkeuze Meals offered Maaltijdkeuze P > 0.05 Aantal maaltijden per sterrencategorie (%) Baseline (voor het labelen) Follow-up (na het labelen) 1 ster 0 sterren2 sterren3 sterren
Maaltijdkeuze versus aanbod MaaltijdaanbodMaaltijdkeuze P > 0.05 Aantal maaltijden per sterrencategorie (%) Baseline (voor het labelen) Follow-up (na het labelen) 1 ster 0 sterren2 sterren3 sterren 1 ster 0 sterren2 sterren3 sterren
En (10*kcal) SAFA (en%) Na (10*mg) Groente (g) En (10*kcal) SAFA (en%) Na (10*mg) Vegetable (g) * *... from 24-h diet...via de kantinemaaltijd Baseline (voor het labelen) Follow-up (na het labelen) Nutriënteninname... *P < 0.05 Effect op nutriënteninname (1)
En (10*kcal) SAFA (en%) Na (10*mg) Groente (g) * *... op dagbasis...via de kantinemaaltijd Baseline (voor het labelen) Follow-up (na het labelen) Nutriënteninname... *P < 0.05 En (10*kcal) SAFA (en%) Na (10*mg) Groente (g) Effect op nutriënteninname (2)
Wat verklaart mogelijke verschillen in de doeltreffendheid van menulabels? Individuele verschillen
Overeenstemming tussen maaltijdkeuze en het aanbevolen maaltijdaanbod 0 op 3 maaltijden 1 op 3 maaltijden 2 tot 3 op 3 maaltijden 31%42%27% Energie (kcal) Verzadigd vet (energie%) Natrium (mg/kcal) Groente (g) Objectieve kennis over voeding Belang van gezondheid Belang van gewichtscontrole Belang van vertrouwde keuzes Individuele verschillen (1)
Geen verband met: − Geslacht − Leeftijd − BMI − Energieverbruik − Bewustzijn van de relatie tussen voeding en gezondheid − Intentie om het voedingspatroon te veranderen − Belang van prijs bij voedingskeuzes − Belang van sensorische eigenschappen bij voedingskeuzes Individuele verschillen (2)
Vooropgesteld model draagt bij tot een beter begrip van: PROCES van informatie-effecten: Diegenen die het label aantrekkelijker vonden en het label beter begrepen Gebruikten het label vaker en meer doeltreffend Waren meer geneigd om hun houding t.a.v. gezonde maaltijden in positieve zin te veranderen Waren meer geneigd om gezonde maaltijdkeuze te maken VOOR WIE het label meer doeltreffend is: Voor diegenen met − Hogere motivatie om het voedingspatroon te wijzigen − Voldoende objectieve kennis hebben over voeding Individuele verschillen: Model van gedragsverandering
Wat verklaart mogelijke verschillen in de doeltreffendheid van menulabels? Labeleigenschappen
Voor een PASTASCHOTEL van 625 g : % van de Dagelijkse Voedingsrichtlijn (GDA) Sterrenscore … € GDA informatie 3.00 € 3.25 € 3.50 € Keuze-experiment: Labelattributen en niveaus
Voor een PASTASCHOTEL van 625 g : % van de Dagelijkse Voedingsrichtlijn (GDA) Sterrenscore … € GDA informatie Zout ! Groente! Geen Keuze-experiment: Labelattributen en niveaus
36% kcal 713 6% 26% 44% 67% 41% 6 g18 g9 g4 g123 g SuikersVetten Verzadigd vet Zout Groente 36% kcal 713 Voor een PASTASCHOTEL van 625 g : % van de Dagelijkse Voedingsrichtlijn (GDA) Sterrenscore … € GDA informatie Geen Keuze-experiment: Labelattributen en niveaus
Voor een PASTASCHOTEL van 625 g : % van de Dagelijkse Voedingsrichtlijn (GDA) 36% kcal 713 6%26% 44% 67% 41% 6 g18 g9 g4 g123 g SuikersVetten Verzadigd vet Zout Groente 3,50 € Voor een PASTASCHOTEL van 625 g : 3,00 € Zout ! Groente! LABEL ALABEL B Noch label A, noch label B Welk label verkiest u? Keuze-experiment: Voorbeeld van keuzeset
Nutsfunctie per attribuutniveau Energie GDA Uitgebreide GDA Sterren Sterren met uitleg (m.u.) Prijs Energie GDA x Sterren Energie GDA x Sterren m.u. Uitgebreide GDA x Sterren Uitgebreide GDA x Sterren m.u. Attribuutniveau: Geen voorkeur Negatief nut Voorkeur Positief nut Voorkeur menulabels
36% kcal 713 6% 26% 44% 67% 41% 6 g18 g9 g4 g123 g SuikersVetten Verzadigd vet Zout Groente Energie GDA Uitgebreide GDA Sterren Sterren met uitleg (m.u.) Prijs Energie GDA x Sterren Energie GDA x Sterren m.u. Uitgebreide GDA x Sterren Uitgebreide GDA x Sterren m.u. Nutsfunctie per attribuutniveau Attribuutniveau: Voorkeur menulabels
Energie GDA Uitgebreide GDA Sterren Sterren met uitleg (m.u.) Prijs Energie GDA x Sterren Energie GDA x Sterren m.u. Uitgebreide GDA x Sterren Uitgebreide GDA x Sterren m.u. Nutsfunctie per attribuutniveau Attribuutniveau: Voorkeur menulabels
Zout ! Groente! 36% kcal 713 Energie GDA Uitgebreide GDA Sterren Sterren met uitleg (m.u.) Prijs Energie GDA x Sterren Energie GDA x Sterren m.u. Uitgebreide GDA x Sterren Uitgebreide GDA x Sterren m.u. Nutsfunctie per attribuutniveau Attribuutniveau: Voorkeur menulabels
Energie GDA Uitgebreide GDA Sterren Sterren met uitleg (m.u.) Prijs Energie GDA x Sterren Energie GDA x Sterren m.u. Uitgebreide GDA x Sterren Uitgebreide GDA x Sterren m.u. Nutsfunctie per attribuutniveau Attribuutniveau: Voorkeur menulabels
Energie GDA Uitgebreide GDA Sterren Sterren met uitleg (m.u.) Prijs Energie GDA x Sterren Energie GDA x Sterren m.u. Uitgebreide GDA x Sterren Uitgebreide GDA x Sterren m.u. Combinatie van informatie Nutsfunctie per attribuutniveau Attribuutniveau: Voorkeur menulabels
Energie GDA Uitgebreide GDA Sterren Sterren met uitleg (m.u.) Prijs Energie GDA x Sterren Energie GDA x Sterren m.u. Uitgebreide GDA x Sterren Uitgebreide GDA x Sterren m.u. Zout ! Groente! 36% kcal Nutsfunctie per attribuutniveau Attribuutniveau: Voorkeur menulabels
Menulabels in universiteitskantines niet doeltreffend in het verbeteren van de maaltijdkeuze en nutriëntinname van studenten −Gebrek aan motivatie en kennis over voeding −Voorkeur voor andere menulabels Maaltijdkeuze grotendeels bepaald door maaltijdaanbod Menulabels in universiteitskantines mogelijk meer doeltreffend : −Met meer aantrekkelijke, eenvoudige en informatieve menulabels −In combinatie met een gezonder maaltijdaanbod −In combinatie met voedingsvoorlichting Conclusies
Bedankt! Onze beste wensen voor 2014 Voor meer informatie: Christine Hoefkens Carl Lachat