Ilse Persyn Ellen Hoebeke Vaccinium myrtillus L. (Blauwe bosbes) Ilse Persyn Ellen Hoebeke

Botanische naam ‘Vaccinium’ in het Latijn betekent ‘van de koeien’ → koebes ‘myrtillus’ verwijst naar overeenkomst in bladvorm van Mirtenstruik

Geschiedenis Bilberry komt van bolleba = Deens voor dark berry Werking van Blauwe Bosbes op de urinewegen werd al door Dioscorides beschreven In 17de eeuw werden in Noord-Engeland de bosbessen met room en melk gegeten In Europa werden bessen gebruikt om wijn te kleuren

Wetenschappelijke naam: Vaccinium myrtillus L. Familie: Ericaceae (Heifamilie) Volksnaam: Blauwbes, Heidelbeeren, Klokkebei, Kraakbes, Krakelbes Nederlands: Blauwe bes Engels: Billbery, Worthleberry, Black Whortles, Whinberry, Trackleberry, huckleberry, hurts, bleaberry, Hurtleberry, Airelle, Vaccinium Frondosum, Blueberris, Shinberry Frans: Myrtille Duits: Heidelbeere, Blaubeere

Botanie Plaats: oorspronkelijk in de europeese bossen, maar blijkt ook goed te overleven in de matig-warme gebieden van de VS Bloeitijd: mei-juli Rijpe vruchten: juli-september Dwergstruik van 15 tot 60 cm hoog Terug te vinden op: kalkloze, zure bodemgrond, ruwe humus, heiden en uitdrogende venen Woekerend ondergronds wortelstelsel Verticale, groene stengel

bladeren 1 tot 2,5 cm ovaal, fijn, getand, zeer kort gesteeld, duidelijke nerven in herfst: groen → rood-geel-groen → rood vallen in winter af

bloemen zachtroze kleine bolronde klokjes in paren of apart in bladoksels

bessen Flavonoïden geven de paars-blauwe kleur aan de bessen

Inhoudsstoffen bessen Carotenoïden: zeaxanthine en luteïne Flavonoïden ovv anthocyaniden (geven kleur) Alkaloïde Myrtine Verschillende oliën Al, Mg, K, Se, Mn, P Thiamine, vit A, vit C Ijzer, zink en tin Anorganische zouten Appelzuur,citroenzuur Suikers (glucose, galactose, fructose en arabinose) Pectine

Inhoudsstoffen bladeren Flavonoïden: hyperine en isoquercetrine Organische zuren Looistoffen Glucokinine Mangaan Anthocyanosiden vb.myrtilline Vit A en C Arbutine en hydrochinon Chroom (9 ppm)

Therapeutische toepassingen Onderzoek gestart na WO II Piloten-nachtblindheid Opmerkelijke goede gezondheid van Britse piloten na WO II

Toepassingen Cardiovasculaire, circulatoire en hormonale stoornissen: atherosclerose cardio-protectie cholesterol en lipidenmetabolisme: diabetes Infectie (o.a. urineweginfectie) Inflammatie Maag-darmstoornissen Kanker Aften en zweertjes in de mond Anti-oxidans en collageen-stabilisator Cosmetisch (adstringerend, heelt (brand)wonden, tegen cellulitis)

Atherosclerose In een studie werd aan het dieet van proefdieren 1% cholesterol supplement toegevoegd Groep 1: + 100 mg/kg anthocyanosiden uit de blauwe bes ip toegediend Groep 2: niets werd toegediend. → Men kon hieruit waarnemen dat er in groep 1: een dunnere intima was geen calcium afzettingen waren de serum cholesterolspiegels 2 x lager waren …

Cardio-protectie Anthocyaanverbindingen : zorgen voor een stijgende methacholine-geïnduceerde relaxatie van de geïsoleerde coronaire vaten hebben vit P-eigenschappen

Diabetes blad bevat: bloedsuikerverlagende eigenschappen neomyrtilline speelt hier een belangrijke rol ! Enkel beperkt gebruik bij milde diabetesvormen, vb. ouderdomsdiabetes ! Opletten!! Geen overdadig en langdurig gebruik  hydrochinonintoxicatie

Infecties sap van plant: is in staat om escherichia coli adhesies te inhiberen ! E.coli bezit nl. haarachtige pili die uit het oppervlak puilen. Met deze hechten ze zich vast aan de wanden van de urinaire banen of in andere organen.

Urinaire infecties arbutine (in bladeren): werkt in alkalisch milieu → hydrochinon hydrochinon (kleurt urine bruin) is desinfecterend en bacteriedodend

Inflammatie Anthocyaanverbindingen en andere flavonoïden: inhiberen de plaatjesaggregatie door: stijging van AMP daling van thromboxaaan A2

Maag-darmstoornissen looistoffen (in bessen): gedroogde vrucht :adsringens bij diarree, toegepast bij zuigelingendyspepsie verse vrucht (bevat 80% water): laxativum bij chronische obstipatie anthocyaanverbinding beïnvloed de maagsecretie niet, maar zorgt wel voor een stijging van de productie van de maagmucosa (zowel preventief als curatief effect op maagzweer)

Kanker pro-anthocyaanverbindingen: remmen de groei van borstkanker-cellijnen zorgen voor detoxificatie van potentiele carcinogen in het lichaam

Aften en zweertje in de mond vit C (in bessen en bladeren): heeft genezende activiteit

Anti-oxidans en collageen stabiliserende activiteit anthocyaanverbindingen (in bessen) hebben: collageen-stabiliserende effecten via cross-linking met de collageenvezels inhiberen de collageen-vernietigende enzymen

Nachtblindheid,glaucoom, cataract,retinopathie antocyaanverbindingen (in bessen): verhogen de gevoeligheid van de retina aan licht verhogen de bloeddoorstroming in het oog (O2 stijgt) interfereren met prostaglandine synthese hebben collageen beschermend effect ! gerandomiseerde, placebo gecontroleerde, dubbelblind studie met bilberry extrakt (180 mg) resultaat na 4 maanden: troebel worden van de lens stopt in 97% van de gevallen bij milde cataract

Toxiciteit Fructus Myrtilli Toxicitietstest op ratten en muizen Folia Myrtilli Langdurig en overdadig gebruik van bosbesblad  hydrochinonintoxicaties. ! Dit kan leiden tot gewichtsverlies, methemoglobinevorming, icterus gevolgd door cachexie en in extreme gevallen de dood Het gebruik van therapeutische doseringen is veilig Fructus Myrtilli De literatuur vermeld geen toxische nevenwerkingen Toxicitietstest op ratten en muizen met bilberry extract (36 % anthocyaniden)  LD50 = 720 mg/kg

Zwangerschap en lactatie Mag gebruikt worden tijdens: zwangerschap (niet teratogeen) lactatieperiode

Contra-indicaties Geen contra-indicaties gekend voor de droge, rijpe vrucht Hoge dosissen Bilberry zijn gecontraindiceerd bij personen die coumarine-derivaten innemen

Drug interactie De anti-aggregatie-activiteit van Bilberry wordt gepotentialiseerd door hoge dosissen ascorbinezuur (1g, 3x per dag)

Preparaten Capsules (25 % anthocyanosiden): 80-160 mg, 3 x/dag Gelyofiliseerde blueberries: ½ kop ‘s morgens Bij acute diarree: gedroogde rijpe vruchten: 20-60 g/ dag Aftreksel bij diabetes Aftreksel bij diarree Aftreksel bij keelpijn Tinctuur bij keelpijn Bosbessenwijn bij zwakte

Specialiteiten Gebruikt als: voedingssupplement voor de ogen

Dank u voor de aandacht