Chronisch nierlijden in Nederland Prof.dr Jack F.M. Wetzels/ Jeroen Deegens Afdeling nierziekten UMC St Radboud Nijmegen 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Onderwerpen Prevalentie en kosten van nierinsufficiëntie Nierinsufficiëntie = risicofactor voor cardiovasculaire morbiditeit en mortaliteit “Nierfunctie” = Glomerulaire Filtratie (GFR) creatinine: geen goede maat formules voor berekening van GFR: Cockcroft-Gault MDRD 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie: kosten United States Renal Data System 14-9-2006 nierinsufficiëntie

USA: Incidentie en prevalentie van ESRD 14-9-2006 nierinsufficiëntie

USA: toename ESRD niet alleen door veroudering 14-9-2006 nierinsufficiëntie

ESRD: Nederland vs USA 14-9-2006 nierinsufficiëntie

ESRD: rol van diabetes 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Nierfunctievervangende behandeling in Nederland Aantal nieuwe patiënten aangewezen op nierfunctievervangende behandeling in Nederland ESRD = end stage renal disease Gansevoort Kidney Int 2004;66 (suppl 92) S-7 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Nierfunctievervangende behandeling: oorzaken afhankelijk van leeftijd Unknown IN Incidence of RRT in patients < 60 yrs, adjusted for age and sex per million people Gansevoort Kidney Int 2004;66 (suppl 92) S-7 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Nierfunctievervangende behandeling: oorzaken afhankelijk van leeftijd Unknown IN Incidence of RRT in patients > 60 yrs, adjusted for age and sex per million people Gansevoort Kidney Int 2004;66 (suppl 92) S-7 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Samenvatting Sterke toename van het aantal patiënten met ESRD en toename kosten Toename ESRD niet alleen door veroudering Belangrijke oorzaken zijn renovasculaire aandoeningen en diabetes mellitus type 2 14-9-2006 nierinsufficiëntie

De Nierfunctie als risicofactor Patiënten met nierinsufficiëntie hebben sterk verhoogd risico op mortaliteit en morbiditeit Het betreft met name cardiovasculaire events 14-9-2006 nierinsufficiëntie

De Nierfunctie als risicofactor Verhoogde cardiovasculaire mortaliteit bij dialysepatiënten ESRD population Foley AJKD 1998;32:S112 14-9-2006 nierinsufficiëntie

De Nierfunctie als risicofactor Patiënten met nierinsufficiëntie hebben sterk verhoogd risico op mortaliteit en morbiditeit Het betreft met name cardiovasculaire events Dit geldt niet alleen voor patiënten met eindstadium nierfalen maar ook voor patiënten met slechts licht gestoorde nierfunctie 14-9-2006 nierinsufficiëntie

De Nierfunctie als risicofactor Age-Standardized Rates of Death from Cardiovascular Event According to the Estimated GFR among 1,120,295 Ambulatory Adults Go, A. et al. N Engl J Med 2004;351:1296-1305 14-9-2006 nierinsufficiëntie

De Nierfunctie als risicofactor GFR: >90 ml/min GFR: 60-89 ml/min GFR: 16-59 ml/min Renal function is a risk marker for cardiovascular end-points: Results of the ARIC study Manjunath JACC 2003;41:47-55 14-9-2006 nierinsufficiëntie

De Nierfunctie als risicofactor Unadjusted adjusted Adjusted model: Age, sex, race, baseline CVD, hypertension, diabetes, cholesterol, LVH, smoking, BMI, albumin, fibrinogen Patients with CKD have many risk factors Renal function is a risk marker for cardiovascular end-points: clinical relevance of adjusted risk? Manjunath JACC 2003;41:47-55 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Indeling in stadia van nierschade Patiënten met beperkte nierschade hebben verhoogd risico op cardiovasculaire mortaliteit en morbiditeit Indeling in stadia van nierschade Op basis van albuminurie en nierfunctie (GFR) Voorgesteld door K/DOQI 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Stadia van nierschade 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie in Nederland Stadium GFR (ml/min/1,73m2) Albuminurie > 30 mg/24 hr Prevalentie VS (%) Prevalentie Nederland (%) 1 >90 Ja 3,3 1,3 2 60-89 3,0 3,8 3 30-59 Ja/nee 4,3 5,3 4 15-29 0,2 0,1 5 <15 <0,1 VS: Jones 1998; Nederland: de Zeeuw 2005 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie in Nederland Richtlijnen: Aggressief beleid bij patiënten met nierinsufficiëntie (GFR < 60 ml/min/1,73m2) Bloeddruk: < 130/85 mm Hg Lipiden: LDL chol < 2,6 Ca-P-PTH: P < 1,5 mmol/l Hb: Hb> 6,8 mmol/l Acidose: bicarbonaat > 22 mmol/l Leefstijl: bewegen/voeding/gewicht/roken 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Chronische nierinsufficiëntie: opsporing? Nierfunctie = glomerulaire filtratie snelheid (GFR) (Wat is normaal?)  voorlopig afkappunt < 60 ml/min/1.73m2 Hoe meten we het? 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Nadelen:Exogeen, intraveneus, duur Meten van klaring Klaringx = Ux * V Px Inuline Cr51-EDTA J125-thalamaat Nadelen:Exogeen, intraveneus, duur 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Creatinine als marker voor GFR Creatinine: actieve secretie in de tubuli, neemt toe bij afname GFR Creatinine productie en dus serum creatinine is mede afhankelijk van spiermassa Creatinineklaring: 24 uurs urine, lastig, grote variatie 14-9-2006 nierinsufficiëntie

ECC overschat de GFR Toename creatinine secretie bij afname GFR 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Formules voor schatting van GFR Klaringx = Ux * V Px Ux * V = constant Afhankelijk van spiermassa: geslacht, leeftijd, gewicht, ras 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Formules voor schatting van GFR Cockcroft & Gault = ECC (ml/min) (140 – leeftijd) x gewicht/(0,815 x creat) (x 0,85 vrouw) MDRD 1 = GFR ml/min/1,73 m2 170 x (creat x 0.0113)-0,999 x (leeftijd)-0,176 x (ureum x 2,8)-0,170 x (albumine/10)+0,318 x 0,762 (vrouw) x 1,18 (black) MDRD 2 = GFR ml/min/1,73 m2 186,3 x (creat x 0,0113)-1,154 x leeftijd-0,203 x (0,742 vrouw) x 1,212 (black) 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Schatting van GFR: MDRD formule beter bij nierinsufficiëntie 14-9-2006 nierinsufficiëntie

Conclusies Nierinsufficiëntie: incidentie neemt toe, hoge kosten, behandelbaar Vroege herkenning van nierinsufficiëntie is belangrijk Nodig is goede maat voor GFR Rapportage van berekende GFR door laboratorium 14-9-2006 nierinsufficiëntie