VFO – studiedag 22 november 2007 I. Nicaise (HIVA – K.U.Leuven)

1. Streaming (waterval) versus comprehensief onderwijs

Durchschnittliche Schülerleistungen im Bereich Mathematik Hoge gemiddelde score op wiskunde Vlaanderen Durchschnittliche Schülerleistungen im Bereich Mathematik Hong Kong-China Hoog gemiddelde sterke sociale ongelijkheid Finland Hoog gemiddelde grote gelijkheid Korea 540 Netherlands Liechtenstein Japan Canada Belgium Switzerland Australia New Zealand 520 Czech Republic Iceland Denmark France Sweden Sterke invloed van sociale afkomst op toetsresultaat Austria Beperkte invloed van sociale afkomst op toetsresultaat Germany Ireland 500 Slovak Republic Norway Luxembourg Hungary Poland Spain United States Latvia 480 © A. Schleicher, OECD Russian Federation Portugal Italy Laag gemiddelde sterke sociale ongelijkheid 460 Laag gemiddelde grote gelijkheid Lage gemiddelde score op wiskunde Greece 26 440 16 6

Durchschnittliche Schülerleistungen im Bereich Mathematik Hoge gemidd. score wiskunde Vlaanderen Durchschnittliche Schülerleistungen im Bereich Mathematik Hong Kong-China Finland Korea 540 Netherlands Liechtenstein Japan Canada Belgium Switzerland Australia New Zealand 520 Czech Republic Iceland Denmark France Sweden Austria Sterke sociale ongelijkheid Germany Ireland Sterke sociale gelijkheid 500 Slovak Republic Norway Luxembourg Hungary Poland Spain United States Latvia 480 Russian Federation © A. Schleicher, OECD Portugal Italy Vroege selectie & segregatie hoge mate van stratificatie lage mate van stratificatie 460 Lage gemidd. score Greece 26 440 16 6

Sociale ongelijkheid en duur van de gemeenschappelijke stam © Hirtt e.a. (2007)

Studieoriëntering naar socio-economisch deciel © Hirtt e.a. (2007)

Ander onderzoek over verband streaming – ongelijke uitkomsten Multivariaat, macroniveau, transnationaal: Duru-Bellat & Suchaut (2005) Multivariaat, microniveau, transnationaal: Hanushek & Woessmann (2006) Pseudo-panel, macroniveau, transnationaal (PIRLS + PISA): Woessmann (2005) Longitudinaal, microniveau: Zweden: experiment comprehensive school (Meghir & Palme, 2003) Vlaanderen: SOHO onderzoek (Stinissen e.a., 1987)

Besluit i.v.m. streaming volledige eensgezindheid over superioriteit van comprehensief onderwijs in termen van gelijkheid, zonder negatieve effecten op gemiddelde prestaties prestaties van kopgroep

2. Vermarkting

Segregatie, vrijheid van onderwijs en schoolkeuze Quasimarkten: Vrije schoolkeuze Vrijheid v. onderwijs Overheid = 3e betaler subsidie / leerling Concurrentie op basis van ‘reputatie’ Aantal leerlingen Kwaliteit van de instroom ⇒ prestaties ↗  ongelijkheid ↗ Zwakke scholen: initieel ‘natuurlijk’ nadeel ⇒ zwakke vraag ⇒ weinig lln / geen mglh tot selectie instroom ⇒ zwakke reputatie ⇒ neerwaartse spriaal Sterke scholen: initieel ‘natuurlijk’ voordeel ⇒ grote vraag ⇒ veel lln / mglh tot selectie van instroom ⇒ sterke reputatie ⇒ opwaartse spiraal

Vermarkting en achterstand van armste leerlingen

Ander onderzoek over verband vermarkting – ongelijke uitkomsten Interregionaal: BE: Vandenberghe (1996) BRAZ: Sprietsma (2007) Internationaal: Woessmann e.a. (nog niet gepubliceerd) Intertemporeel: VK: Bradley & Taylor (2000) SE: Björklund e.a. (2006)

Besluiten i.v.m. marktwerking Hoger gemiddeld prestatieniveau Verhoogde segregatie Verhoogde ongelijkheid in uitkomsten ‘a tide that lifts all boats’? Of enkel goed voor de sterksten? Resterende onderzoeksvragen: gaan meest achtergestelde leerlingen erop vooruit? onderscheid tussen verschillende kenmerken van liberalisering: bv. vrije schoolkeuze (vraagzijde) versus vrijheid van onderwijs