Wat is nu eigenlijk het probleem? Vermoeidheid na NAH Wat is nu eigenlijk het probleem?

“Vermoeidheid is altijd een ongrijpbaar fenomeen geweest” Simon Wessely Niet zichtbaar Geen duidelijke definitie Moeilijk te meten, want subjectieve ervaring. Dus zelfrapportage of afname prestaties enige meetmethoden Niet eenduidig en multifactorieel Wat is vermoeidheid?

filmpje

Sneller moe Meer tijd nodig om te herstellen Vermoeidheid na NAH

Hoe vaak komt het voor? Hoge prevalentie na NAH Verschillende studies met verschillende resultaten CVA: 25-95%; 38-77% (Stulemeijer et al., 2005; Lerdal et al, 2009). Na 1 jaar: 70%, later:40% TBI: 21-73%; 50-80% (Elovic et al, 2005; Bushnick et al, 2007) Chronische fase ong 50% Tumoren: ± 40% (Pelletier et al, 2002; Struik et al, 2009) PD: 37-56% (Beiske & Svensson, 2010) MS: ≥ 75% (Braley et al, 2010) Hoe vaak komt het voor?

Vermoeidheid in zijn algemeenheid is een non-specifiek symptoom en kent vele oorzaken. Bij moe na NAH: primaire en secundaire (instandhoudende factoren) oorzaken Waar komt het door?

specifieke hersengebieden: ARAS, basale ganglia, witte stofletsels Hormonen: ontregelde HPA-as, cortisol, groeifactoren Copinghypothese: Automatische naar gecontroleerde informatieverwerking. Brein moet harder werken om te compenseren voor de afname in aandacht en verwerkingssnelheid. Ontstekingsreacties brein Primaire oorzaken

ARAS

HPA-as

Primaire en secundaire oorzaken Specifieke hersengebieden hormonen copinghypothese ontstekingsreacties MOE stemming conditie/parese angst pijn slapen activiteitenpatroon medicatie Persoonlijkheid/coping Primaire en secundaire oorzaken

Energieniveau kan niet meer hersteld worden tot het oude niveau. Dus: om leren gaan met vermoeidheid en vermoeidheid voorkomen Wat betekent dat?

Instandhoudende factoren Dus: Activiteitenpatroon verbeteren Plannen ontspannen Conditie verbeteren Slaaphygiëne verbeteren Stemming/angst/acceptatie bewerken m.b.v. Cognitieve gedragstherapie Belemmerende persoonlijkheidsfactoren kom je dan vanzelf tegen: aanpakken mbv cgt Persoonlijke overtuiging: motivatie voor verandering, eigen keuzes maken en systemische aanpak erg belangrijk Instandhoudende factoren

Hoe doe je dat?

Nog energie?