Masterclass curriculum design: inleiding Harrie Eijkelhof Freudenthal Instituut voor Didactiek van Wiskunde en Natuurwetenschappen Faculteit Bètawetenschappen Universiteit Utrecht

Topics Masterclass Curriculum Kennismaken met: Raamwerk curriculumontwikkeling: basics Perspectieven van stakeholders Succes en faalfactoren Issues in de schoolvakken Mogelijkheden op schoolniveau: Monovak Interdisciplinair Relevante bronnen 7 maart 2014 OTS Curriculum

Drie bijeenkomsten 7 maart: 14 maart: 28 maart: Raamwerk Perspectieven Ontwikkelingen Literatuur 14 maart: 2 sprekers: talenonderwijs en betaonderwijs Faal- en succesfactoren Voorbereiden op case study 28 maart: Schoolleiders aan het woord Presentaties van case studies 7 maart 2014 OTS Curriculum

Term curriculum Welke woorden/begrippen komen het eerst in je op als je denkt aan de term curriculum? Noteer voor jezelf Wissel uit en bespreek Probeer de woorden/begrippen te categoriseren 7 maart 2014 OTS Curriculum

Term curriculum Afgeleid van Latijn: ‘currere’: hard lopen, snellen, rennen ‘curriculum’: (om)loop, (ren)wagen 7 maart 2014 OTS Curriculum

Term curriculum Afgeleid van Latijn: ‘currere’: hard lopen, snellen, rennen ‘curriculum’: (om)loop, (ren)wagen Samenhangend geheel van studieonderdelen die samen een opleiding vormen. Een curriculum omvat een plan voor onderwijzen en leren, dat bestaat uit schoolboeken, modules, cursussen, lespakketten, leerplannen en lijsten met eindtermen. Deze plannen kunnen worden opgesteld voor een enkele les, een bepaald leerjaar of voor een schooltype/onderwijsvorm. 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumniveaus Aan welke niveaus van curriculum kun je denken? (van groot naar klein) Wie zijn daarbij betrokken? Wat zijn de relevante instrumenten op elk niveau? 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumniveaus niveau bereik betrokkenen producten supra internationaal de Europese Commissie EC-afspraken m.b.t. voortijdig schoolverlaten en levenslang leren het Europees Referentiekader voor de moderne vreemde talen macro het nationale onderwijsstelsel het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen kerndoelen eindtermen examenprogramma's eindexamenopgaven meso de school de opleiding het vak op school de schoolleiding het onderwijsteam de vaksectie het schoolbeleidsplan het opleidingsprogramma het vakleerplan het programma van toetsing en afsluiting (PTA) micro het leerjaar de projecten de lessen de sectie de docent de klas/groep het onderwijsprogramma de methode lessen onderwijsmaterialen toetsen nano de individuele leerling het onderwijs/zorgteam de leerling het persoonlijke leerplan het individuele leer(werk)traject 7 maart 2014 OTS Curriculum

Verschijningsvormen curriculum (Goodlad 1979) 7 maart 2014 OTS Curriculum

Discrepanties curriculum Kies met vakgenoten een onderwerp uit de syllabus Concretiseer discrepanties tussen beoogd, uitgevoerd en bereikt curriculum Wat zijn mogelijke oorzaken van deze discrepanties? 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumcomponenten 7 maart 2014 OTS Curriculum

Belangen van stakeholders (1) Leerlingen Docenten Schoolleiding 7 maart 2014 OTS Curriculum

Belangen bij curriculumcomponenten Breng (in vakgroepen) de belangen van leerlingen, docenten en schoolleiding in kaart voor de 10 curriculum-componenten 7 maart 2014 OTS Curriculum

Belangen van stakeholders (2) Leerlingen Docenten Schoolleiding Ouders Overheid Bedrijfsleven OECD Anderen? 7 maart 2014 OTS Curriculum

Perspectief van de overheid Rapport commissie Dijsselbloem (2008) enkele conclusies: Het gaat niet goed met ons onderwijs Een aantal vernieuwingen is (nog) niet geslaagd De overheid heeft gefaald Er is teveel opgelegd aan scholen Er was niet voldoende tijd voor invoering Er waren niet voldoende middelen beschikbaar Er is te weinig rekening gehouden met verschillen tussen leerlingen Overheid moet bepalen ‘wat’, de scholen ‘hoe’ 7 maart 2014 OTS Curriculum

Botsende belangen Casus ANW Doel Voorgeschiedenis: voorbereiding, invoering Huidige situatie Wens schoolleiders Voornemen staatssecretaris Verzet docenten Kamerdiscussie De uitkomst 7 maart 2014 OTS Curriculum

Synthese van belangen? Casus NLT Doelen Voorgeschiedenis Examenprogramma en lesmodules Huidige situatie Belangen van leerlingen, docenten, schoolleiding, overheid, bedrijfsleven Knelpunten: Status Eisen vooropleidingen in HO Hoeders Dynamiek 7 maart 2014 OTS Curriculum

Internationale ontwikkelingen EU-Rapport Commissie Rocard: Science Education NOW: A Renewed Pedagogy for the Future of Europe [IBL] Vergelijkende studies: PIRLS: Progress in International Reading Literacy Study [reading, grade 4] TIMSS: Trends in International Mathematics and Science Studies [math/science, grades 4 and 8] PISA: Programme for International Student assessment [reading/math/science, age 15] http://www.youtube.com/watch?feature=player_embedded&v=q1I9tuScLUA Gevolgen op nationaal niveau: Positie op de ranglijsten Meer aandacht voor toetsing Curriculumontwikkeling, bijv. Kennisbasis NW&T Talentontwikkeling: prestatiebox 7 maart 2014 OTS Curriculum

Activiteiten bij curriculumontwikkeling Analyse: doelgroep, context, voorbeelden Ontwerpen: ontwerpeisen Ontwikkelen: prototype Implementeren: pilot, iteratief Evalueren: op basis van criteria zoals relevantie, consistentie, bruikbaarheid, effectiviteit, leeropbrengst 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumbronnen (1) Algemeen Akker, J. van den (2003). Curriculum perspectives: An introduction. In: J. van den Akker, W. Kuiper & U. Hameyer (Eds.), Curriculum landscapes and trends (pp. 1-10). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers. Huizinga, T. et al. (2014). Teacher involvement in curriculum design: need for support to enhance teachers’ design expertise. Journal of Curriculum Studies, 46, 1, 33-57. Nieveen, N. , & Paus, H. (eds.) (2008). Curriculair leiderschap: over curriculaire samenhang, samenwerking en leiderschap in het onderwijs. Enschede: SLO. Thijs, A., & Akker, J. van den (2009). Leerplan in ontwikkeling. Enschede: SLO. http://www.slo.nl/voortgezet/tweedefase/vakken/ 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumbronnen (2) Internationale vergelijkingen: http://timss.bc.edu/ (TIMSS & PIRLS) http://www.oecd.org/pisa/ (PISA) STEM http://www.eesc.europa.eu/resources/docs/rapportrocardfinal.pdf (EU) http://www.betanova.nl (NL) http://www.nationalstemcentre.org.uk/elibrary (UK) http://www.ase.org.uk/resources (UK) http://www.project2061.org (USA) http://www.nsta.org/standards (USA) 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumbronnen (3) Over het Europees Referentiekader voor taalvaardigheid (ERK): http://www.erk.nl/docent/materialen. Moonen, M., Stoutjesdijk, E., de Graaff, R., & Corda, A (2010). Het ERK in het voortgezet onderwijs: ervaringen van docenten moderne vreemde talen. Levende Talen Tijdschrift, 11 (4), 34-44. http://lt-tijdschriften.nl/ojs/index.php/ltt/article/view/89. Moonen, M., Stoutjesdijk, E., de Graaff, R., & Corda, A (2013). Implementing CEFR in secondary education: impact on FL teachers' educational and assessment practice. International Journal of Applied Linguistics, 23 (2), 226-246. http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/ijal.12000/full. Til, A. van, Beeker, A., Fasoglio, D., & Trimbos, B. (2011). Toetsen en beoordelen met het ERK. Arnhem / Enschede: Cito / SLO. http://www.slo.nl/organisatie/recentepublicaties/toetsenERK/ 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumbronnen (4) Over tweetalig onderwijs: De Graaff, R. (2013). Taal om te leren: didactiek en effecten van tweetalig onderwijs. (oratie). Utrecht: Universiteit Utrecht. http://www2.hum.uu.nl/onderzoek/lezingenreeks/pdf/Graaff_Rick_de_oratie.pdf http://www.europeesplatform.nl/tto/   Over de referentieniveaus Taal: http://www.taalenrekenen.nl/ref_niveaus_taal/ http://www.taalenrekenen.nl/referentiekader/rel_doc/referentiekader/ Zie ‘Referentiekader Taal en rekenen’ en ‘Taalrapport Over de drempel met Taal’. 7 maart 2014 OTS Curriculum

Curriculumbronnen (5) Over taalgericht vakonderwijs: http://www.taalgerichtvakonderwijs.nl/Literatuur/ http://www.taalgerichtvakonderwijs.nl/producten/ Kijkwijzer voor taalgericht vakonderwijs: http://www.taalgerichtvakonderwijs.nl/producten/00004/00001/ www.leoned.nl www.expertisecentrumnederlands.nl 7 maart 2014 OTS Curriculum