Mira - Grimbergen, VVS – Werkgroep Veranderlijke Sterren - Patrick Wils Flare Stars

Vlamsterren?

Flare stars Prototype: UV Cet Kunnen op enkele minuten tot 5 mag (of meer) verhelderen Oorzaak: “zonnevlam” op een rode dwerg (K-M) 100x (of meer) helderder dan de ster zelf 3

: Flare-star-actie Oorspronkelijk opzet: –Dave Whitehouse, Jodrell Bank –Simultaan visueel/radio –YZ CMi Dec 1980, feb 1982 –Bewolking maart 1982 –Kris Deman, Serge Hoste, Patrick Poitevin, Paul Van Cauteren, Frans Van Loo, Patrick Wils –3 en 4 uur waarnemingen: geen flare

5 1984: Flare-star-actie EV Lac

6 1984: Flare-star-actie Gedeeltelijk bewolkt Geen flares Niet de meest actieve ster?

7 Meer dan 25 jaar later... Visueel weinig kans om flares te zien En CCD?

Flare stars en CCD 8 Tijdreeksen! Toevallige ontdekkingen Hier: Russische amateurs

9 Catalina Real-time Transient Survey (CRTS) Zoekt elke heldere nacht naar “transients” –Supernovae, quasars, dwergnovae,... Worden onmiddellijk on-line gemeld Ook via Twitter

CRTS vindt ook flare stars 10 4 waarnemingen op een half uur Maar (voorlopig) geen mogelijkheid om zelf te zoeken

SuperWASP Wide Angle Search for Planets Zoekt naar exoplaneten (transits) –met succes! Cannon 200 mm f/1.8 Beeldveld 8° x 8° 2 sites: –La Palma –Zuid-Afrika Tijdreeksen! Data is publiek 11

Flares in SuperWASP Data bekijken van gekende flare-sterren Data van rode dwergen –o.a. lijsten van Stephenson van K-M dwergen 12

Flares in SuperWASP Grote amplitude 13

Flares in SuperWASP 14 Ook kleine amplitude Meerdere flares Flares duren vaak toch ongeveer een half uur of meer (misvatting tijdens de visuele campagne)

Flare-activiteit (“work in progress”) Frequentie/amplitude van flares? Relatie met spectraaltype? Relatie met rotatieperiode? 15

Rotatie van flare stars Zonneflares -> zonnevlekken Ook voor rode dwergen (prototype: BY Dra): –Grotere vlekken + grotere temperatuursverschillen: grotere amplitude 16

17 Rotatieperiode Te bepalen uit stervlekken Algemeen: kleine amplitude

Stercyclus Analogie van zonnecyclus van 11 jaar Meer vlekken: –Ster wordt zwakker –Grotere amplitude (als vlekken verspreid zitten op het oppervlak) 18

Relatie amplitude-rotatieperiode? 19

Relatie amplitude-rotatieperiode? Amplitude is een maat voor activiteit –Meer vlekken = meer activiteit Niet altijd: –Heel het oppervlak bedekt met vlekken: amplitude = 0 –Activiteit kan variëren (zonnecyclus) –Dubbelsterren (ellipsoïdaal)? Hoe korter de rotatieperiode -> grotere activiteit is mogelijk Verband met dynamotheorie Messina et al.: X-stralen 20

Nog meer af te leiden? Differentiële rotatie –Vlekken op verschillende breedte: andere periode –Is te zien in SuperWASP data (“onstabiele” periode) “Butterfly” diagram –Gemiddelde breedte afhankelijk van activiteit -> Verandering in gemiddelde periode 21

Kepler Micromag-fotometrie 22

Oproep aan CCD-waarnemers Controleer steeds tijdreeksen op mogelijke (nieuwe) veranderlijken 23