Persoonlijkheid Wat? Instrumenten Verschil tussen atleten en niet-atleten? Verschil tussen succesvolle en niet-succesvolle atleten? Persoonlijkheid en keuze van sport? Kritiek Situationele en interactionele visie

Persoonlijkheid = Individuele verschillen die verantwoordelijk zijn voor consistente gedragspatronen Genetische factor Vroegere leerervaringen Omgevingsfactoren Trektheorieën Persoonlijkheid bestaat uit een combinatie van trekken Trekken zijn genetisch bepaald

Meetinstrumenten Generische visies Eysenck Personality Inventory Neurotisme Extraversie (Psychoticisme) Minnesota Multiphasic Personality Inventory (MMPI) Hypochondrie Depressie Hysterie Psychopathie Big Five (McCae & Costa) (NEO-FFI, 60 items)

Openheid: Fantasie, Esthetiek, Gevoelens, Veranderingen, Ideeën Big Five (NEO-FFI) Neuroticisme: Angst, ergernis, depressie, schaamte, impulsiviteit, kwetsbaarheid “Ik voel me vaak gespannen en angstig” Extraversie: Hartelijkheid, Sociabiliteit, Domminantie, Energie, Avonturisme en Vrolijkheid “Ik houd er van veel mensen om me heen te hebben” Openheid: Fantasie, Esthetiek, Gevoelens, Veranderingen, Ideeën “Ik ben geïntrigeerd door patronen die ik vind in de kunst en natuur” Altruisme: Vertrouwen, Oprechtheid, Zorgzaamheid, Inschikkelijkheid, Medeleven, Bescheidenheid “Ik werk liever met anderen samen dan met ze te wedijveren” Consciëntieusheid: Doelmatigheid, ordelijkheid, betrouwbaarheid, ambitie, zelf-discipline, bedachtzaamheid “Ik probeer alle aan mij opgedragen taken gewetensvol uit te voeren”

Specifieke instrumenten Trekangst (STAI van Spielberger ) Sensation Seeking (Zuckerman) Telic dominance

Angst (STAI, Spielberger) Trekversie en toestandversie 20 items met 4-puntenschaal “Ik voel me prettig” “Ik kan en tegenslag maar heel moeilijk verwerken” “Ik voel me nerveus en onrustig” Robuuste relatie tussen Neuroticisme en vage lichamelijke klachten Bv.

Hoe vaak u last heeft van volgende symptomen -.nooit of bijna nooit -.minder dan 3 of 4 keer per jaar -.bijna elke maand -.bijna elke week jeukende of pijnlijke ogen hijgend of piepend ademhalen duizeligheid zenuwtrekking in het ooglid stijve gewrichten ….

Sensation seeking (Zuckerman, 1979) Vier componenten Opzoeken van spannende en avontuurlijke activiteiten Neiging om impulsief te reageren Zoeken naar nieuwe ervaringen Snel verveeld raken Gecorreleerd met Inname van drugs Experimenteren met seks Openbare dronkenschap Deelname aan activiteiten met hoge risico

Atleten versus niet-atleten Geen consistente relatie tussen persoonlijkheidstrekken en al of niet atleet zijn. Succesvol vs niet-succesvol Er is enige evidentie, maar Relatie is zwak Niet alle studies hebben relatie gevonden Wellicht weinig bruikbaar in praktijk Keuze van sport Groeps- en individuele sporten Lage-risico en hoge-risico sporten

Kritiek Conceptueel probleem Methodologisch probleem vooraf geen hypothesen Methodologisch probleem Representativiteit van steekproef Representativiteit van meetinstrumenten Cross-sectioneel ipv prospectief Interpretatieprobleem Fundamentele attributiefout Oorzaak-gevolg Praktisch probleem Hoe persoonlijkheid veranderen Eerder balans van sterke en zwakke kanten Theoretisch probleem Gedrag is afhankelijk van Persoon én Omgeving

Fundamentele attributiefout behulpzaam trouw listig koppig verantwoordelijk zelfverzekerd twijfelachtig inconsistent goedgehumeurd tactvol onvoorspelbaar dominant

Oorzaak-gevolg

Kritiek Conceptueel probleem Methodologisch probleem vooraf geen hypothesen Methodologisch probleem Representativiteit van steekproef Representativiteit van meetinstrumenten Cross-sectioneel ipv prospectief Interpretatieprobleem Fundamentele attributiefout Oorzaak-gevolg Praktisch probleem Hoe persoonlijkheid veranderen Eerder balans van sterke en zwakke kanten Theoretisch probleem Gedrag is afhankelijk van Persoon én Omgeving

Theoretisch probleem Trektheorie= gedrag consistent in verscheidene situaties Situationele benadering Interactie tussen Persoon en Situatie

Interactionisme

Sociale leertheorie Individuele verschillen in gedrag veroorzaakt door verschillen in leren Klassieke conditionering Operante conditionering Observationeel leren Aandacht Onthouden Reproduceren Bekrachtiging Rolmodellen Voorkeur voor sport en fysieke activiteit is verworven