BIOTECHNOLOGIE Biotechnologie omvat technieken en productieprocessen waarbij gebruik wordt gemaakt van levende organismen of delen van organismen

TOEPASSINGSGEBIEDEN -Agrarische industrie (bestrijding plagen) -Voedingsindustrie (gewasveredeling) -Chemische industrie (enzymproductie) -Medische industrie (ziektebestrijding)

KLASSIEKE BIOTECHNOLOGIE Het produceren van voedsel of medicijnen met behulp van micro-organismen -        kaas bereiden m.b.v. schimmels -        zuurkool bereiden m.b.v. bacteriën -        bier brouwen (wijn, jenever, etc.) m.b.v. gist -        brood bakken m.b.v. gist -        antibiotica maken m.b.v. schimmels

MODERNE BIOTECHNOLOGIE Genetische manipulatie / modificatie (genetic engineering): het gericht en direct aanbrengen van veranderingen in het erfelijk materiaal

MODERNE BIOTECHNOLOGIE MONOKLONALE ANTILICHAAM TECHNIEK (VOORLOPER VAN DE CEL FUSIE TECHNIEK) RECOMBINANT DNA TECHNIEK transgenese cisgenese CEL FUSIE TECHNIEK KLONEN

recombinant DNA techniek

Recombinant DNA techniek a) Bacterie met plasmide. b) Het plasmide wordt uit de bacterie gehaald. c) Het plasmide wordt opengeknipt. d) Bacterie met een gen dat planten beschermt tegen een onkruidbestrijdingsmiddel. e) Het DNA wordt uit de bacterie gehaald. f) Het beschermende gen wordt uit het DNA geknipt. g) Het beschermende gen wordt in het plasmide gezet.h) Plasmide met beschermend gen.

Recombinant DNA techniek a) Het plasmide met beschermend gen wordt gekopieerd. b) De beschermende genen worden op minuscule gouddeeltjes geplakt. c) De gouddeeltjes worden onder hoge druk in plantencellen geschoten. d) Bij een aantal cellen komt het beschermende gen in het DNA van de celkern terecht

RECOMBINANT DNA TECHNIEK TOEPASSINGEN IN DE LANDBOUW VRAATBESTRIJDING ZIEKTEBESTRIJDING TOLERANTIEVERHOGING BESTRIJDING ONDERVOEDING

ZIEKTEBESTRIJDING PAPAJA (PAPAJA RINGSPOTVIRUS) -VIRUS VERSPREID DOOR BLADLUIZEN -KRUISINGSTECHNIEKEN WEINIG EFFECT -MODIFICATIE SUCCES: OPBRENGST 33% + -CONSUMENT NIET ENTHOUSIAST -IN VEEL LANDEN GMO’S VERBODEN -ZADEN VERVUILD MET GENTECH ZADEN IN THAILAND

TOLERANTIEVERHOGING SOJA (ONGEVOELIG VOOR BESTREIDINGSMIDDEL) GLYFOSFAAT BELEMMERT DE GROEI VAN PLANTEN GLYFOSFAAT WORDT DUS GEBRUIKT ALS HERBICIDE BACTERIËEL GEN BESCHERMT TEGEN GLYFOSFAAT GEN WORDT INGEBOUWD IN SOJAPLANT SOJAPLANT NU ONGEVOELIG VOOR HERBICIDE BOER KAN MAKKELIJK ONKRUID BESTRIJDEN

VRAATBESTRIJDING Bt-MAÏS (BEHANDELD TEGEN VRAAT DOOR RUPS)

BESTRIJDING ONDERVOEDING GOLDEN RICE (VERRIJKT MET PROVITAMINE A) Vitamine A gebrek probleem in arme landen Veroorzaakt blindheid bij kinderen Gen uit narcis + gen uit bacterie ingebouwd in rijstplant m.b.v. virus: gele rijst bevat extra beta-caroteen (pro-vit. A) in het endosperm

MONOCLONALE ANTLICHAAM TECHNIEK TOEPASSINGEN IN DE GENEESKUNDE

RECOMBINANT DNA TECHNIEK TOEPASSING IN DE GENEESKUNDE Adeninosinedeaminase-(ADA)-deficiëntie (voorbeeld) ADA-patiënt maakt geen witte bloedcellen ADA-gen wordt geplaatst in “kreupel” retrovirus Dit virus infecteert stamcellen beenmerg patiënt Met ADA-gen geïnfecteerde beenmergcellen worden teruggeplaatst en zullen daar een voortdurende stroom witte bloedcellen leveren

RECOMBINANT DNA TECHNIEK TOEPASSING IN DE GENEESKUNDE Genen repareren m.b.v. virus (GENTEHERAPIE) DNA uit virus halen DNA uit menselijke celkern halen Gezond gen uit DNA knippen Menselijk gen wordt in virus-DNA ingebouwd Kweekcel wordt met virus geïnfecteerd Kweekcel maakt virussen met menselijke genen

RECOMBINANT DNA TECHNIEK TOEPASSING IN DE GENEESKUNDE GENTHERAPIE POSTNATAAL IN-VITRO-GENTHERAPIE IN-VIVO-GENTHERAPIE PRENATAAL

IN-VITRO-GENTHERAPIE Bij patiënt worden cellen weggenomen Virussen met goede menselijke genen worden uit kweekcellen gehaald Cellen patiënt worden geïnfecteerd met virussen Behandelde cellen worden terug in lichaam gespoten

IN-VIVO-GENTHERAPIE Virussen met gezonde gen worden uit kweekcellen gehaald Virussen worden ingespoten waardoor zieke cellen gezonde genen krijgen

Prenatale gentherapie H-JEB is dodelijke erfelijke ziekte veroorzaakt door het ontbreken van eiwit laminin-5 De ziekte uit zich vooral door het afbladeren van de huid Kinderen met deze ziekte sterven jong (voorbeeld)

CEL FUSIE TECHNIEKEN HYBRIDISEREN VAN GOEDE EIGENSCHAPPEN

KLONEN (THERAPEUTISCH)

REPRODUCTIEF KLONEN “Dolly”

De toekomst??? De toekomst??

BEZWAREN DIERENLEED

BEZWAREN Moedermelk uit koeien

Nutricia

Frankensteinvoedsel

HUGO

BEZWAREN HUGO HUGO zeer kostbaar en tijdrovend Wat mag wel en wat mag niet en wie bepaalt dat?? Voor wie toegankelijke kennis? Jijzelf Werkgevers Verzekeringmaatschappijen

VOOR- EN NADELEN GENTHERAPIE PRENATAAL voor tegen : groot effect groot risico eenmalig misschien onnodig POSTNATAAL alleen als nodig steeds opnieuw inspraak kostbaar