Krimp en onderwijs: De sluiting van scholen is geen nieuw fenomeen Korrie Melis Onderzoeker Kenniscentrum Publieke Zaak 24 april 2013

Naar een leefbare regio: Regionale identiteiten en leefbaarheid in Noord-Groningen tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw  Proefschrift: economische en sociale geschiedenis, RuG  Historisch en geografisch onderzoek naar ontwikkelingen in Noord-Groningen en hoe daar op werd gereageerd en hoe dat werd ervaren.  Vanuit verschillende perspectieven:  Lokaal bestuur  Bewoners – vrouwen en jongeren

Voortgezet Onderwijs in Noord-Groningen Economische, sociaal-culturele en demografische ontwikkelingen Ontwikkelingen in het onderwijs, leerlingenaantallen, aantal scholen Ervaringen vanuit perspectief van de lokale school en jongeren

1959

1979

1989

1999

| 8 Demografische ontwikkeling Source: Zakboek van het Noorden ( ) and Statistisch Jaarboek voor het Noorden ( ).

Sluiting scholen Jaren vijftig bouw van enkele scholen. Vanaf jaren zeventig fuseren en sluiten scholen. Terwijl leerlingen aantallen niet dalen. Reden: strengere leerlingennormen vanuit het Rijk Maar hoe werd dit ervaren door de scholieren, docenten en bewoners van dorpen?

Twee typen reacties Het dorp als woondorp – Voorzieningen in het dorp zijn minder belangrijk. Als er regionaal maar voorzieningen zijn en die bereikbaar zijn. – Hechten vooral waarde aan de woonfunctie. Het dorp als autonoom dorp – Voorzieningen ‘horen’ in een dorp. Anders is een dorp niet leefbaar. – Minder voorzieningen -> minder bewoners. Gebaseerd op Frans Thissen

Reacties op de sluiting van scholen ‘Wat dat betreft hebben wij nooit geen krimp gehad, dat is pas van de laatste jaren. Eigenlijk is het gekomen toen de mavo en huishoudschool hier weg gegaan zijn. Toen is het hier achteruitgegaan met Middelstum, toen zijn ook de meeste voorzieningen beetje afgebroken, steeds een beetje meer.’ Uit een interview met een vrouw die in de vijftig is.

Reacties op de sluiting van scholen ‘Ze stapten in de bus in Middelstum, misschien ook wel op de fiets, maar zeg maar even de bus. En dan zeiden sommige ouders ook wel, ze zitten nu eenmaal in de bus en blijf maar zitten en ga maar naar Groningen,’ uit een interview met een oud-docent van een gesloten mavo.

Bereikbaarheid ‘Mijn ouders hebben wel een religieuze achtergrond en het liefst zouden ze me ook naar christelijk onderwijs sturen, maar dan zou je naar Groningen moeten. Ze zeiden toen: weet je wat, je hebt een hele goede school hier drie kilometer verderop en we vinden het nogal belastend als je dertig kilometer verderop naar school zou gaan’. Uit een interview met een dertig jarige

Bij sluiting rekening houden met: Verdwijnen van een voorziening met emotionele betrokkenheid ouders en dorpsbewoners. Ouders/leerlingen kiezen verschillend: – Praktisch: op basis van afstand – Ideologisch: op basis van identiteit – Etc. Overleg met ouders/betrokkenen/dorpsbewoners belangrijk

Leefbaarheid van een dorp Leefbaarheid is meer dan alleen de aanwezigheid van voorzieningen, ook bijvoorbeeld: – Sociale zekerheid (inkomen etc.) – Fysieke woonklimaat – Sociale klimaat (sociale contacten etc.) – Bereikbaarheid – Bestuurlijke klimaat (mogelijke betrokkenheid bij lokale besluitvorming)

Conclusie Een school alleen is niet noodzakelijk voor de leefbaarheid of vitaliteit van een dorp Krantenknipsel uit 1989

Bedankt voor uw aandacht Voor vragen opmerkingen: – /