“Prostaatkanker, de behandeling en dan?” De dokter is ook maar een mens; zorgverleners rondom de patiënt Dr. Evert L. Koldewijn uroloog Catharina-ziekenhuis Eindhoven

Voor de diagnose PSA meting als screening PSA meting ivm klachten PSA meting ivm familievoorgeschiedenis PSA meting ivm ongerustheid Verwijzing uroloog

Voor de diagnose Gesprek met een arts: Uitleg prostaatbiopten uroloog of een uroloog in opleiding Uitleg prostaatbiopten Uroloog, uroloog in opleiding, nurse practitioner (=gespecialiseerde verpleegkundige met academische opleiding) Nemen van prostaatbiopten Patholoog

Het slecht nieuws gesprek: Met de uroloog, uroloog in opleiding De diagnose Het slecht nieuws gesprek: Met de uroloog, uroloog in opleiding Hoe vertel je als arts het slechte nieuws aan een patiënt? De “mokerslag”techniek: “U hebt prostaatkanker” Breng het slechte nieuws langzaam: “Ik vrees dat het ernstiger is dan eerst gedacht…….”

“Het slechtnieuws” gesprek De diagnose “Het slechtnieuws” gesprek De diagnose De eventuele behandeling Aanvullend onderzoek De complicaties van de evt. behandeling De prognose Tweede gesprek afspreken, na aanvullend onderzoek

Na de diagnose Controle patiënt: 5 minuten “Nieuwe” patiënt: 15 minuten Slecht nieuwsgesprek: 10-20-30 minuten? Benodigde tijd niet altijd te plannen

Na de diagnose Informatie-informatie –informatie De patiënt met een stapel uitdraaien van internet: tijd-tijd-tijd De patiënt die zegt: maakt u maar de keuze dokter. Inschakelen van oncologieverpleegkundigen

De behandeling Wait and see: waakzaam volgen Operatie: laparoscopisch (kijkoperatie) of via snee in de onderbuik Bestraling: uitwendige bestraling of brachytherapie (=inwendige bestraling) Hormonale therapie: invloed, gevolgen, partner Geen kookboek voor wie welke behandeling; afhankelijk van heel veel factoren

De behandeling Waakzaam volgen: Uroloog, uroloog in opleiding Regelmatig PSA controle Herhalen van biopten na 1,4 en 7 jaar Niet voor iedereen geschikt: leven met kanker zonder therapie!!

Operatie (=verwijderen van prostaat) De behandeling Operatie (=verwijderen van prostaat) Uroloog, anesthesist (= narcotiseur), verpleegkundigen op afdeling Kijkoperatie (= laparoscopie), kunnen ze dat wel of toch naar Frankrijk? Complicaties: incontinentie voor urine (5-10%); impotentie (90%); ziekenhuis opname; vernauwingen in de plasbuis (5%) Bekkenfysiotherapie bij incontinentieklachten

Uitwendige bestraling De behandeling Uitwendige bestraling Uroloog, uroloog in opleiding, radiotherapeut, laboranten, verpleegkundigen 36-40 keer naar ziekenhuis komen Controles bij radiotherapeut/uroloog Darmklachten (5-10%), impotentie (40%), plasklachten (20-30%), incontinentie (10%) Bekkenfysiotherapie of incontinentie-verpleegkundigen

Inwendige bestraling (=brachytherapie) De behandeling Inwendige bestraling (=brachytherapie) Uroloog, radiotherapeut, fysicus, laboranten, ziekenhuisopname, verpleegkundigen Anesthesist, narcose 1-2 dagen opname Impotentie (ong. 40%), plasklachten (40-50%) 6 maanden niet fietsen Bekkenfysiotherapie of incontinentie-verpleegkundigen

De behandeling Hifu (hoog intensiteit geluidsgolven, soort warmte behandeling) en cyrotherapie zijn op dit moment nog geen standaard behandelingen (resultaten bekend over vele jaren) Voor mensen die niet geschikt zijn voor operatie of bestraling

De behandeling Hormonale therapie Tijdelijk (bij radiotherapie inwendig en uitwendig) of blijvend (bij bot uitzaaiingen) Uroloog, uroloog in opleiding, nurse practitioner, radiotherapeut Bijwerkingen: borstgroei, verlies in seks, impotentie, moe, verlies van energie, maagdarmklachten, sterkte van bot verminderd

De behandeling Hormonale therapie bij botuitzaaiingen Urologen, urologen in opleiding Wanneer PSA gaat stijgen, bij gebruik van hormonale therapie Chemotherapie Internist-oncologen Alleen chemotherapie als er klachten zijn van pijn, algemeen ziekte gevoel, NIET bij PSA stijging alleen

De behandeling Chemotherapie: Internist-oncoloog, dagverpleging, oncologie-verpleegkundigen Kuren van 3 weken, soms 10 weken achter elkaar Minimale levensverlenging Vooral verbetering van de “kwaliteit van het leven”, minder pijn, meer energie Psycholoog

Chemotherapie: wel of niet doorgaan met hormonale therapie De behandeling Chemotherapie: wel of niet doorgaan met hormonale therapie Chemotherapie en behandeling met bifosfanaten en APD Zinvol bij sterke botafbraak, botpijn en hoogkalkgehalte in bloed, risico op bijwerkingen, nog onduidelijk wanneer en wie meest baat heeft bij deze behandeling

Botpijn bij botmetastasen De behandeling Botpijn bij botmetastasen Urologen, urologen in opleiding: pijnstillers pijnspecialisten: anesthesisten Bestraling van botuitzaaiing: radiotherapeuten Inwendige bestraling van botuitzaaiingen: nucleair geneeskundigen

Nieuwe ontwikkelingen zijn onderweg De toekomst Nieuwe ontwikkelingen zijn onderweg Targeted (=gerichte) therapie Gentherapie biochemici

Conclusie

Conclusie Veel hulpverleners rondom prostaatkanker patiënt Allemaal hebben ze kun eigen verhaal Soms is dat verwarrend: verhalen kunnen soms tegenstrijdig zijn De dokter is ook maar een mens…