Dr. T. Daenekindt Neurochirurgie ZOL Genk Microchirurgische neurovasculaire decompressie bij trigeminusneuralgie: Jannetta Dr. T. Daenekindt Neurochirurgie ZOL Genk

Overzicht Inleiding Anatomie brughoek & nV Chirurgische procedure - geschiedenis - radiologie - techniek - peroperatieve bevindingen Outcome Take home Literatuur

Inleiding = geen ZN beschadiging door secundaire oorzaak Primaire trigeminusneuralgie (tic douloureux) = geen ZN beschadiging door secundaire oorzaak -> neurovasculair conflict Secundaire trigeminusneuralgie = tgv neuropathie door oa MS, postherpetisch

Anatomie - osteologie clivus pars petrosum os temporale os occipitale

Anatomie – veneus

Anatomie - arterieel

Anatomie – craniale zenuwen

Anatomie – n Trigeminus

Anatomie – cisterna pontocerebellaris

Chirurgische procedure - geschiedenis 1756 Nicholas Andre “trigeminusneuralgie” 1891 Victor Horsley: sectie distale (pre-gln) takken 1925 Walter Dandy: partiële sectie nV fossa posterior  vaatloops tegen zenuw  1932: theorie neurovasculaire compressie 1967: Peter Jannetta: bevestigt theorie  plaatsing “sponsjes”

Chirurgische procedure - radiologie Bij primaire trigeminusneuralgie ziet men op MRI: - aanwezigheid neurovasculaire compressie - graad van compressie - soort bloedvat dat compressie geeft - locatie van het conflict op het verloop van n V Deze bevindingen konden bevestigd worden tijdens neurovasculaire decompressie

Chirurgische procedure - radiologie Right Trigeminal Nerve Right Trigeminal Nerve Compressing vessel Compressing vessel

Chirurgische procedure - techniek Positionering Huidincisie Aanduiden sinus transversus - sigmoideus ¾ - ¼ regel Retromastoidale craniectomie Vrijleggen sinus junctie Cave mastoidale cellen Voldoende anterieure decompressie om cerebellaire retractie te reduceren T-vormige durale opening Vrijleggen meest superieure en laterale hoek

Chirurgische procedure - techniek Vrijleggen brughoek “Turning the corner is the most dangerous stage of the operation and must be executed with patience and the utmost care” (Peter Jannetta) CSV drainage Voorzichtige retractie van het cerebellum Identificiëren en vrijleggen vena petrosa Visualisatie nervus trigeminus “Visualize the ENTIRE nerve from it’s exit from the pons to it’s exit laterally from the CPA” (Peter Jannetta) Decompressie Mobiliseren arteries en plaatsen “sponsje” Coaguleren en splitsen van venen

Chirurgische procedure - bevindingen Arteriële compressie Superior cerebellar artery (SCA) – meestal AICA PICA Vertebrobasilaire arterie Veneuze compressie Meer gezien bij atypische TN Gecombineerde arteriële en veneuze compressie

Chirurgische procedure - bevindingen

Outcome – Voordelen Niet-destructieve behandeling Laag risico op sensiebele stoornissen of neuropathische pijn Enige oorzakelijke behandeling Meest effectieve behandeling op korte –en langetermijn - 75-90% totaal verdwijnen van de pijn, 7-10% partieel - na 3 j nog 75% - na 20j nog 64 % => jonge ptn met lange levensverwachting !

Outcome – Voordelen 96% tevreden, 78% wilde vroegere operatie <-> rhizotomieën 75% en 65% Nog altijd effectief om uit te voeren na falen van andere invasieve behandelingen (STX radiochirurgie, rhizotomieën)

Outcome - Nadelen Majeure chirurgie => cave comorbiditeit en leeftijd (hoewel leeftijd geen exclusiecriterium is, effectiviteit blijft hoog op hoge leeftijd) Hoger risico: 0,4-1% belangrijke complicatie zoals ischemie, hersenbloeding, mortaliteit => Ervaring chirurg en centrum !! Duurder dan percutane behandelingen Negatieve prognostische factor: - duur TN>7j - aantal vorige ablatieve procedures

Take home microvasculaire decompressie Microvasculaire decompressie is de meest effectieve behandeling voor primaire trigeminusneuralgie Ieder geval van trigeminusneuralgie moet individueel bekeken worden, waarbij vooral rekening gehouden moet worden met leeftijd, comorbiditeit en vorige behandelingen

Literatuur Bendtsen L, Birk S, Kasch H, Aegidius K, Schmidt Sorensen P, Lykke Thomsen L, et al. Reference programme: Diagnosis and treatment of headache disorders and facial pain. Danish Headache Society, 2nd Edition, 2012. J Headache Pain 2012; 13: S1‐29. Beydoun A. Safety and efficacy of oxcarbazepine: results of randomized, double‐blind trials. Pharmacother 2000; 20: S152‐8. Beydoun A, Schmidt D, D’Souza J. Oxcarbazepine versus carbamazepine in trigeminal neuralgia: a meta‐analysis of three double‐blind comparative trials. Neurology 2002; 58(suppl3): 02.083. Campbell FG, Graham JG, Zilkha KJ. Clinical trial of carbamazepine in trigeminal neuralgia. J Neurol Neurosurg Psychiatry 1966; 29: 265‐7. Cruccu G, Gronseth G, Alksne J, Argoff C, Brainin M, Burchiel K, Nurmikko T, Zakrzewska JM. AAN‐ EFNS guidelines on trigeminal neuralgia management. Eur J Neurol 2008; 15: 1013‐28. Galer BS, Jensen MP. Development and preliminary validation of a pain measure specific to neuro‐ pathic pain: the Neuropathic Pain Scale. Neurology 1997; 48: 332‐8. Gomez‐Arguelles JM, Dorado R, Sepulveda JM, Herrera A, Arrojo FG, Aragón E, et al. Oxcarbazepine monotherapy in carbamazepine‐unresponsive trigeminal neuralgia. J Clin Neurosci 2008; 15: 516‐9. Gronseth G, Cruccu G, Alksne J, Argoff C, Brainin M, Burchiel K, et al. Practice parameter: the diagnostic evaluation and treatment of trigeminal neuralgia (an evidence‐based review): report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the European Federation of Neurological Societies. Neurology 2008; 71: 1183–90. ‐ 69 ‐ He L, Wu B, Zhou M. Non‐antiepileptic drugs for trigeminal neuralgia. Cochrane Database Syst Rev 2006; 3: CD004029. Multidisciplinaire richtlijn ‘Chronische aangezichtspijn’ Jorns TP, Zakrzewska JM. Evidence‐based approach to the medical management of trigeminal neuralgia. Br J Neurosurg 2007; 21: 253‐61.

Literatuur Killian JM, Fromm GH. Carbamazepine in the treatment of neuralgia. Arch Neurol 1968; 19: 129‐36. McQuay H, Carroll D, Jadad AR, Wiffen P, Moore A. Anticonvulsant drugs for management of pain: a systematic review. Brit Med J1995; 311: 1047‐52. Nasreddine W, Beydoun A. Oxcarbazepine in neuropathic pain. Expert Opin Investig Drugs 2007; 16: 1615‐25. Nicol CF. A four year double blind study of tegretol in facial pain. Headache 1969; 9: 54‐7. Parekh S, Shah K, Kotdawalla H, Gandhi I. Baclofen in carbamazepine resistant trigeminal neuralgia ‐ A double blind clinical trial. Cephalalgia 1989; 9: 392–3. Rasmussen P, Riishede J. Facial pain treated with carbamazepin (Tegretol). Acta Neurol Scand 1970; 46: 385‐408. Sindrup SH, Jensen TS. Pharmacotherapy of trigeminal neuralgia. Clin J Pain 2002; 18: 22‐7. Taylor JC, Brauer S, Espri ML. Long‐term treatment of trigeminal neuralgia with carbamazepine. Postgrad Med J 1981; 57: 16‐8. Wiffen P, Collins S, McQuay H, Carroll D, Jadad A, Moore A. Anticonvulsant drugs for acute and chronic pain. Cochrane Database Syst Rev 2005; 3: CD001133. Wiffen PJ, McQuay HJ, Moore RA. Carbamazepine for acute and chronic pain. Cochrane Database Syst Rev 2011; 3: CD005451. Zakrzewska JM, Patsalos PN. Long‐term cohort study comparing medical (oxcarbazepine) and surgical treatment of intractable trigeminal neuralgia. Pain 2002; 95: 259‐66. Zakrzewska JM, Linskey M. BMJ Clinical Evidence: Trigeminal Neuralgia. BMJ Publishing Group Ltd. Clinical Evidence 2009; 03: 1‐13.