Minder werken, beter verdeeld Expert meeting, 3 oktober 2012 Gerrit Stegehuis Platform Duurzame en Solidaire Economie

Opzet presentatie • Even voorstellen • Waarom dit voorstel • Soortgelijke geluiden elders • Wat betekent het? Platform Duurzame en Solidaire Economie

Even voorstellen • Gerrit Stegehuis (1952) • Toegepaste Wiskunde (Informatica), Twente • Gewerkt als informaticus: Softwarebureau, KNAW onderzoeksinstituut • Afgelopen voorjaar gestopt • Al lang betrokken bij milieu, vrede, OS • Lid Platform DSE sinds vorig jaar Platform Duurzame en Solidaire Economie

Waarom dit voorstel Platform Duurzame en Solidaire Economie • Financieel – Banken, schulden, speculatie, dominantie van de sector • Sociaal – Armoede, honger, ongelijkheid • Ecologisch – Vervuiling (CO 2 ), olie/grondstoffen, verlies biodiversiteit In elkaar grijpende crises:

Klimaat: IPCC te optimistisch? Platform Duurzame en Solidaire Economie Links: 70% van noordpoolijs verdwenen sinds 2000 Rechts: niveau van 2012 werd door IPCC-model verwacht in 2065

Olie: is de piek bereikt? Platform Duurzame en Solidaire Economie Fatih Birol (IEA): “The age of cheap oil is over”

Olie: is de piek bereikt? Platform Duurzame en Solidaire Economie Fatih Birol (IEA): “The age of cheap oil is over”

Dus verandering nodig: • Beleid niet meer richten op groei BBP • Uit cyclus – leven om te werken, – werken om te verdienen, – verdienen om te consumeren • Minder werken, beter verdeeld Platform Duurzame en Solidaire Economie

Soortgelijke geluiden elders • UK New Economics Foundation: 21 hours Robert en Edward Skidelsky: How much is enough? • USA Juliet Schor: Plenitude Herman Daly: VK 15-9 – minder productie, arbeid delen, meer vrije tijd, meer zelf produceren • Fr Serge Latouche: Farewell to Growth • Dld Carsten Stahmer: Halbtagsgesellschaft Niko Paech: Postwachstumsökonomie • ETUI Work less to pollute less? Platform Duurzame en Solidaire Economie

Wat betekent het? • Minder werken, beter verdeeld • Minder produceren, consumeren en verdienen • Voor een deel gebeurt dat al: minder consumptie, minder productie • Maar daar ligt geen beleid aan ten grondslag • Wordt als een probleem gezien, ‘consumentenvertrouwen’ moet terug • Zelfs naar 40 uur: dat is verder in de fuik Platform Duurzame en Solidaire Economie

Wat betekent het? • Betaald en onbetaald werk worden beter verdeeld • Werk en privé beter te combineren, minder stress • Meer zelf doen (‘decommodification’): opvoeding, (mantel)zorg, reparatie, verbouwen, ook vrijwilligerswerk • Minder koopkracht voor hogere inkomens • Pensioen kan later ingaan • Minder uitkeringen, zorgkosten wellicht lager • Goed te combineren met regionalisering en kringloopeconomie Platform Duurzame en Solidaire Economie

Wat zijn voorwaarden? • Inkomensongelijkheid moet kleiner • Consumptie en grondstoffen worden duurder • Arbeid moet goedkoper voor werkgever • Scholing belangrijk, vooral op MBO/ROC • Meer aandacht voor kwaliteit werk en betrokkenheid werknemer • Geen verschil in lonen man/vrouw • Geleidelijk proces, gestimuleerd door de overheid Platform Duurzame en Solidaire Economie

Nog een paar opmerkingen • Hoeveel uur voor hoeveel werk: moeilijk in te schatten • In sommige sectoren meer werk, in andere minder • Vertrekkende generatie heeft veel lagere arbeidsparticipatie dan de komende • Voer flankerend beleid: bijv. op actief gebruik vrije tijd, verminderen reclame • Basisinkomen: helpt arbeid goedkoop te maken, helpt bij minder werken Platform Duurzame en Solidaire Economie

Nog een paar opmerkingen • Hoeveel uur voor hoeveel werk: moeilijk in te schatten • In sommige sectoren meer werk, in andere minder • Vertrekkende generatie heeft veel lagere arbeidsparticipatie dan de komende • Voer flankerend beleid: bijv. op actief gebruik vrije tijd, verminderen reclame • Basisinkomen: helpt arbeid goedkoop te maken, helpt bij minder werken Platform Duurzame en Solidaire Economie Ons allen een productieve discussie gewenst!