Iets zeggen over hoe wij de laatste drie jaar een obsessieve dwang hebben ontwikkeld om na te denken over vrije wil.

Het resultaat van de obsessie?

Opzet van de presentatie De structuur van het boek De vier hoofdstukken De primaire tekstfragmenten De website

Aansluiting bij leerlingen Concrete en realistische casussen Discussievragen Website

Hoofdstuk 1 Wat is vrije wil?

Hoofdstuk 1 Wat is vrije wil? Steelt de kleptomaan uit vrije wil? Nee, want hij heeft een stoornis! Ja, want hij had zich kunnen verzetten! Nee, want waarom zou hij tandenborstels willen stelen? Ja, want hij deed het toch bewust! Of niet? Hmm…

Hoofdstuk 1 Wat is vrije wil? Drie begrippen van vrije wil: Als voorwaarde voor verantwoordelijkheid Als zelfverwerkelijking Als bewuste aansturing Hierna ook de voorbeelden bespreken van verantwoordelijkheid voor nalatigheid in het verkeer (A zonder B en C), bewust bedenken om pizza te bestellen terwijl je eigenlijk wat vaker gezond zou willen koken (C zonder B), etc.

Hoofdstuk 2 Vrije wil en verantwoordelijkheid Met ‘vrije wil’ bedoelen we het soort controle over je eigen gedrag dat vereist is voor verantwoordelijkheid. Als je niet uit vrije wil handelt, dan ben je ook niet verantwoordelijk voor die handeling.

Hoofdstuk 2 Vrije wil en verantwoordelijkheid Vrije wil koppelen aan thema’s misdaad en straf(recht)

Hoofdstuk 2 Vrije wil en verantwoordelijkheid Principe van alternatieve mogelijkheden Determinisme (hard determinisme) Ultieme oorzaak principe Libertarisme Compatibilisme (11 april UvT) Voorbeelden van filosofen die in dit hoofdstuk aan bod komen: Kant, Hume, Strawson, Frankfurt, Nagel, Pereboom.

Hoofdstuk 3 Vrije wil als zelfverwerkelijking Met “vrije wil” bedoelen we het vermogen om op basis van je eigen mening beslissingen te nemen. Een handeling uit vrije wil is een handeling waarin tot uitdrukking komt wat de handelende persoon zelf belangrijk vindt.

Het woord “identiteit” laten vallen.

Hoofdstuk 3 Vrije wil als zelfverwerkelijking Voorbeeld Brenda: McDonald’s of wortelsalade? Hume: bundeltheorie Frankfurt Sartre

Hoofdstuk 4 Vrije wil als bewuste aansturing Met “vrije wil” bedoelen we het vermogen om bewust je eigen lichaam in beweging te brengen. Een handeling uit vrije wil is een handeling die wordt aangestuurd door een bewuste gedachte die je vlak voor de handeling hebt.

Hoofdstuk 4 Vrije wil als bewuste aansturing In hoeverre kunnen wij bewust ons eigen lichaam aansturen? • Opstaan van de bank (‘Oomph’) • Benjamin Libet

Veto noemen … Libet trok zelf niet de conclusie ten aanzien van het al dan niet bestaan van vrije wil (als bewuste aansturing) die velen na hem wel trokken.

Hoofdstuk 4 Vrije wil als bewuste aansturing Lichaam-geest probleem Substantiedualisme Identiteitstheorie Filosofische vragen die laten zien dat aan Libets conclusies impliciete en niet noodzakelijk evidente aannames over bijvoorbeeld de verhouding tussen lichaam en geest ten grondslag liggen. Bovendien is het zo dat het verwerpen van vrije wil als bewuste aansturing niet betekent dat bijvoorbeeld vrije wil in de betekenis van hoofdstuk 2 twee niet bestaat. Compatibilisme biedt hier bijvoorbeeld een uitweg. Bovendien is het zo dat zelfs al zou de bewuste intentie structureel wel vooraf gaan aan de RP dan zou identiteitstheorie de schijnbare weg naar een libertarische opvatting van vrije wil (H2) versperren.

Primaire teksten Kant Hume Nagel Pereboom Mill Sartre Taylor Descartes Dennett

Website www.vrijewil.info

20