Depressie bij kinderen en jeugdigen Prof.dr. Frits Boer

Rogier

Depressie bij kinderen en jeugdigen Depressief syndroom: Affectief Lichamelijk Cognitief

Depressie bij kinderen en jeugdigen Affectief (‘kernsymptomen’) Depressieve stemming Verlies interesse/ plezier DSM-IV kinderen/adolescenten: Óók prikkelbare stemming 1 jaar i.p.v. 2 jaar voor dysthyme stoornis

Depressie bij kinderen en jeugdigen Lichamelijk Gewicht > of < Slaap > of < Agitatie of remming Moeheid Cognitief Gevoelens waardeloosheid/ schuld Niet kunnen concentreren Denken aan dood/ suïcide

Depressie bij kinderen en jeugdigen Leeftijdsspecifieke differentiële depressiemanifestaties (de Wit, 2000) Kernsymptomen in alle fasen aanwezig: Depressieve of prikkelbare stemming Verlies van interesse of plezier Overige symptomen kunnen in loop ontwikkeling verschillen

Depressie bij peuters en kleuters Affectief Angst Agressie Lichamelijk Buikpijn Cognitief Minder symbolisch spel Gedrag Huilerig, zeurderig Overaangepast

Depressie in schoolleeftijd Affectief Angst Lichamelijk Buikpijn, hoofdpijn Cognitief Concentratieproblemen Leerremming Verminderde eigenwaarde Gedrag Ongehoorzaam

Jenny

Depressie in adolescentie - 1 Affectief Stemmingsschommelingen Schuldgevoel Hypochondrie Piekeren Lichamelijk Vermoeidheid (slaapwaakritme stoornissen) Hoofdpijn, buikpijn

Depressie in adolescentie - 2 Cognitief Verminderde eigenwaarde Suïcidale gedachten Gedrag Terugtrekken uit groep leeftijdgenoten Anti-sociaal gedrag Middelen misbruik Seksueel promiscu

Depressie bij kinderen en jeugdigen Voorkomen: Kinderen: 2-4% (meisjes = jongens) Adolescentie: 4-8% (meisjes > jongens) Oorzaak toename adolescentie: Hormonale veranderingen? Schoolverandering? Cognitieve verandering Ander soort depressie?

Thirza

Depressie bij kinderen óf jeugdigen? Kinderdepressie: leidt minder tot volwassen depressie minder genetisch bepaald sterker geassocieerd met dysfunctioneren in gezin Nota bene: gemiddeld gesproken!

Behandeling Vooral ontwikkeld voor adolescenten Veelal ‘downward extensions’ van protocollen voor volwassenen

Behandeling Park & Goodyer, 2000: Lichte depressie Matige depressie 4 weken: psychoeducatie & steun Bij succes: vervolgen gedurende 3-6 maanden, anders naar: Matige depressie 8 weken: psychologische behandeling (individueel + ouderbegeleiding) Bij onvoldoende reactie: SSRI toevoegen

Behandeling Matige depressie Ernstige depressie Bij succes: vervolgen gedurende 3-6 maanden, anders naar: Ernstige depressie SSRI Psychologische behandeling

Behandeling Vervolgbehandeling, na 3-6 maanden staken indien slechts één depressieve episode Bij 2 of meer episoden, nog 1 á 2 jaar onderhoudsbehandeling

Behandeling – specifieke aspecten Psychofarmacologische behandeling: SSRI (fluoxetine ‘Prozac’): Pas op voor (licht verhoogde kans) op zelfmoordgedachten en/of zelfbeschadiging Overweeg dat er mogelijk schadelijke effecten zijn voor het zich ontwikkelende brein

Behandeling – specifieke aspecten Psychologische behandeling: Interpersoonlijke therapie alleen voor adolescenten (IPT-A; Mufson) Cognitieve gedragstherapie ook voor kinderen

Cognitieve gedragstherapie Taking Action (Stark & Kendall, 1996) Pak Aan (Braet e.a., 1997) Geschikt voor kinderen 9 tot 13 jaar

Cognitieve gedragstherapie Probeer er altijd iets aan te doen om je beter te voelen Alleen het positieve zien Kijk er naar als een probleem opgelost moet worden

Cognitieve gedragstherapie Anders denken Analyseer het probleem en zoek het positieve Nooit in een sombere bui blijven hangen

Cognitieve gedragstherapie Affectieve educatie gevoelens herkennen, relatie gedachten-gevoelens, relatie gevoelens-problemen Actie opkikkertjes Probleemoplossend denken gebeurtenissen analyseren, stappenplan, realistischer doelen stellen, positieve zelfevaluaties Cognitieve herstructurering

Cognitieve gedragstherapie Cognitieve herstructurering opsporen en uitdagen van negatieve gedachten, oefenen met helpende gedachten, oefenen in anders denken, bewijzen zoeken

Parallel aan cgt kind Oudercontact Schoolcontact cognitieve denkstijl beïnvloeden positieve ondersteunen stressfactoren opsporen realistische doelen stellen Schoolcontact positieve feedback remedial teaching