De basis voor gezonde groei Bodem & Bouwplan De basis voor gezonde groei

Inhoud Duurzaam bodem en nutrientenbeheer Verruiming vruchtwisseling

Verruiming vruchtwisseling Verruiming vruchtwisseling in relatie tot mineralenbenutting, bodemkwaliteit en bedrijfseconomie op akkerbouwbedrijven

Onderzoek Verruiming vruchtwisseling in relatie tot mineralenbenutting, bodemkwaliteit en bedrijfseconomie op akkerbouwbedrijven Wim van Dijk , Joanneke Spruijt ,Willemien Runia, Willem van Geel Praktijkonderzoek Plant & Omgeving, onderdeel van Wageningen UR Business Unit AGV PPO nr. 527 December 2012

Probleemstelling bouwplan Specialisatie op één of enkele gewassen Hoog salderende gewassen Nauwere vruchtwisselingen Lagere nutriënten efficiëntie Hogere druk van ziekten en plagen Verslechterende bodemkwaliteit Opbrengst en kwaliteit hoog salderende gewassen onder druk

Optimale vruchtwisseling Slimme rotaties : Goede combinatie van economisch rendement, behoud van bodemkwaliteit en minimale emissies. Ruimere vruchtwisseling of bij nauwere vruchtwisseling kijken naar: - goede gewascombinaties - een slimme gewas volgorde - groenbemesters in het bouwplan.

Huidige situatie Noordelijke en zuidwestelijk kleigebied en het lössgebied 40-50% graan Zuidoostelijk zandgebied nauwelijks graan C.aardappelen 1:5/1:4, pootaardappelen 1:3 en zetmeel 1:2 Eos aanvoer van 1100 tot 1800 kg per ha/jaar Stikstofoverschot 35-80 kg N, P 0-15 kg per ha

Bouwplan vergelijkingen Gegevens uit Kwin Regio’s: - Noordelijk zeekleigebied - Centraal zeekleigebied - Zuidwestelijk zeekleigebied - Noordoostelijk zand- en dalgebied - Zuidoostelijk zandgebied - Lössgebied

Verruiming met meer graan (1) Pootaardappelen 1:3 -> 1:4 / 1:5 = saldodaling 580 € / 1.250 € per ha. Ter compensatie opbrengstverhoging van 12% en 28 % over alle bouwplangewassen Bij landhuur voor gelijkblijven pootgoedareaal saldodaling van 365 € / 770 € per ha C. aardappelen 1:4->1:5 is daling van 320 € Opbrengstverhoging van 7% nodig

Verruiming met meer graan (2) Bij zetmeelaardappelen 1:2 -> 1:3 ten gunste van zomergerst is saldodaling van 100 €/ha Opbrengstverhoging van 5% ter compensatie Snijmais in bouwplan met 25% aandeel vervangen door zomergerst is saldodaling van € 85

Stikstofoverschot Pootgoedbouwplannen door graan weinig verschil, overschot tarwe vergelijkbaar met pootaardappelen Bij zetmeel vervanging door gerst daling van 15 kg N/ha

Organische stof aanvoer Graan: verhoging organische stoftoevoer met 100-350 kg EOS ha. Meer eos stoppel en betere mogelijkheden inzaai groenbemesters Gewas: e.o.s Zaaiuien 300 Snijmaïs 675 Aardappelen 875 Zomergerst (excl. stro) 1310 Suikerbieten 1275 Wintertarwe (excl. stro) 1640 Graszaad 1e jaar (excl. stro) 1650

Verruiming met hoger renderende gewassen Saldoverlies door inkrimping aardappelen compenseren met vollegrondsgroente of verhuur bloembolgewassen Bloembolgewassen stijging stikstof en fosfaat overschot met 10-20 kg N en 10 kg P Verlaging EOS aanvoer 150-200 kg Tulp gunstiger dan lelie ivm inzaai groenbemester

Landruil met veehouder Rotatie verruimen met hoger aandeel hoog renderende gewassen Bij meer ui en aardappelen ipv graan in dit bouwplan stijging saldo akkerbouw € 1250/ha Extra aardappelen ipv verhuur lelies € 370/ha (zuidoostelijk zandgebied)

Landruil en N&P overschot Afname stikstof overschot op akkerbouwareaal door nalevering N graszode Toename fosfaatoverschot op klei door minder tarwe Op zand daling fosfaatoverschot door meer aardappelen ipv lelies

Landruil en organische stof Minder eos bij kunstweide ipv graan in kleivoorbeeld Wintertarwe+groenbemester 2500 kg EOS, bij kunstweide 1300 kg EOS per ha/jaar Kunstweide levert meer EOS dan snijmais in situatie zuidoostelijk zandgebied Sterke verbetering EOS bij akkerbouw indien gebruik rundveemest

Rustgewassen Noordoostelijk zandgebied 1/6 grasgroenbemester ipv aardappelen Zuidoostelijk zandgebied 1/8 groenbemester ipv stamslaboon 250 en 50 kg extra EOS / ha Daling saldo 200 € en 100 € /ha Daling stikstofoverschot met 10 kg N/ha

Vroege oogst Vroegere rassen bij aardappelen en snijmais bieden meer mogelijkheden voor N vanggewas Extra organische stof aanvoer van 250 kg EOS Stikstofoverschot daalde met ca. 15 kg N /ha Fosfaatoverschot steeg met 5 kg Daling bouwplansaldo 20 € door lagere opbrengst en kosten groenbemester

Lange termijn effecten EOS Bij stijging EOS aanvoer beperkte stijging na 20 jaar van 0,01 tot 0,04 % Verandering mestsoort groter dan bouwplanverandering Bij vervanging varkensmest door rundveemest stijging EOS aanvoer van 1250 kg/ha Na 20 jaar absolute stijging van circa 0,25%

Conclusie (1) Graan economisch ongunstig Bodemkwaliteit verbeteren door: Vroege rassen Hakselen stro Organische mestkeuze Juiste gewasvolgorde ivm bodemgezondheid belangrijker dan teeltfrequentie

Conclusie (2) Verruiming met bloembollen en groentegewassen interressant Vroegruimende gewassen belangrijk voor mineralenbenutting en bodemkwaliteit Landruil akkerbouw en melkvee biedt perspectief Belangrijk afspraken over mest en aandeel gras/mais ipv graan

Bodem & Bouwplan De basis voor gezonde groei

Bedankt voor uw aandacht