Een Gen voor Homoseksualiteit? Geert Verschuren Tijdschrift: Streven, Maart 1994

Structuur artikel De oorsprong van de seksualiteit Een Tweedeling Herkenbaarheid Zwart/wit denken Een andere vraagstelling Aangeleerd of aangepraat? Het Blijft behelpen Terug bij homoseksualiteit Een speld in de hooiberg Enkele kanttekeningen Goed of kwaad? literatuur

Opmerkingen vooraf Structuur: Artikel kan in 2 grote delen opgedeeld worden Inhoud: Zeer kritische blik op onderwerp, kan verklaard worden vanuit de achtergrond van de schrijver (wetenschapsfilosofie) Deel 1 Deel 2 Algemeen, inleidend over geslacht en genen Specifiek over Homoseksualiteit

Deel 1 1.1 Oorsprong van de seksualiteit Tweedeling man/vrouw voor de meesten vanzelfsprekend Voor wetenschappers helemaal niet zo vanzelfsprekend, voortplanting kan namelijk ook ONgeslachtelijk en zelfs in minder tijd,minder kostbaar en met minder risico’s

1.1 Oorsprong van de seksualiteit Waarom heeft geslachtelijke voortplanting het dan toch gemaakt in de evolutie? Variatie in milieu: Nieuwe genetische combinaties leiden tot betere producten in een milieu met veel variatie. Variatie in tijd: voortdurende veranderingen in het milieu zorgen voor een voortdurende concurrentiestrijd, hierbij kan geslachtelijke voortplanting onvoorspelbare verassingstechnieken in de strijd werpen Reparatie-hypothese: Erfelijke informatie dubbel, minder gevoelig voor fouten in het erfelijk materiaal en dus minder kans op mutaties. Combinatie van meerdere factoren …

1.2 Een tweedeling

1.2 Een tweedeling Een soort werd ooit in tweeën gesplitst door geslacht. Voordelen: Zaadcel en eicel van zelfde soort herkennen elkaar, gaan geen erfelijk materiaal verspillen aan cellen van een andere soort. Effect: geslachtelijke differentiatie in Mannelijk: veel zaadcelletjes Vrouwelijk: beperkt aantal grotere eicellen

1.3 Herkenbaarheid Ontwikkeling van geslachtsorganen + van organen voor ontwikkeling en verzorging van nageslacht Ook bij de mens: Vrouw:1 eicel per maand Man: Onbeperkt zaadcellen: 50% met Y-chromosoom, 50% met X chromosoom Y-chromosoom: invloed op embryo Geslachtsverschil of sekseverschil?

1.4 Zwart/wit denken Oorzaak van verschil in seksen = Y chromosoom 2 visies: Beïnvloedt ook zenuwstelsel, en dus de ontwikkeling tot man Beïnvloedt enkel de geslachtsorganen, de rest is opvoeding Aangepraat of aangeboren? Erfelijk? DNA? Niet zwart/wit!!!

1.5 Andere vraagstelling Sekseverschil door verschillen in erfelijkheid of door verschillen in milieu? Hoe milieu en erfelijkheidsfactoren onderzoeken?

1.6 Aangeleerd of aangepraat? Verschillende onderzoeken: Combinatie adoptie/tweelingenonderzoek: Verschillen zijn gevolg van milieu Gelijkenissen zijn gevolg van erfelijkheid Fout: 9 maanden in zelfde baarmoeder, en te weinig cases! Adoptieonderzoek: lijken adoptiekinderen meer op biologische dan op adoptie-ouders?

1.7 Het blijft behelpen Tweelingen onderzoek: identieke versus niet identieke. Gelijke eigenschappen bij identieke tweeling gevolg van erfelijkheid? Neen, want worden op zelfde manier benaderd! Conclusie: Invloed van milieu en erfelijkheid niet uit elkaar te halen Erfelijkheid vaak overschat, milieu vaak onderschat

2.1 Terug bij homoseksualiteit Kwestie van erfelijkheid? Kwestie van milieu? Identieke tweelingen vaker zelfde seksuele geaardheid! = geslachtelijke differentiatie? Neen, zowel mannelijke als vrouwelijke homoseksuelen Begrip sekse=? Dimensie vrouwelijkheid en dimensie mannelijkheid Homoseksualiteit via moederszijde: een GEN

2.2 Een speld in een hooiberg Een GEN bij de moeder? Hoe te vinden? Op welk deel van het X-chromosoom? Genetic markers X-chromosomen verstrengelen en splitsen soms Richting gevonden, gen zelf nog niet

2.3 Enkele kanttekeningen ‘vondst’ gebaseerd op vooronderstellingen: Homoseksualiteit is genetisch bepaald Magere statistische gegevens Aantal genen zitten dicht bij gen van homoseksualiteit Misschien wel genetische bijdrage, geen genetisch monopolie! Er zijn mogelijk andere, niet onderzochte oorzaken. Meer onderzoek nodig!

2.4 Goed of kwaad? Eenmaal gen gevonden: mogelijkheid tot misbruik: Prenataal screenen Dienstplichtigen screenen … !Dus ethische reflectie blijft noodzakelijk!

Bronnen Afbeelding 1: Afbeelding 2: http://www.designdragons.nl/images/dna.gif Afbeelding 2: http://nl.dreamstime.com Artikel:‘Een gen voor homoseksualiteit’