AARDWARMTE VOOR GORINCHEM Vorderingen geologische haalbaarheidsstudie Nieuwe inzichten De weg vooruit Titelpagina Team Milieu Stichting Platform Geothermie IF Technology 9-9-2008

INHOUD Resultaten geologische haalbaarheidsstudie Nieuwe concepten voor aardwarmtewinning Benodigde budgetten Aangepaste planning Tekstpagina met titelbalk versie 3

TARGET: BUNTSANDSTEIN

WAT KAN NIET? Water van hoge temperatuur (> 100ºC) in voldoende mate produceren Electriciteit opwekken Procesindustrie bedienen 10 a 11 MW energie produceren

OPTIES VOOR AARDWARMTE Nieuwerkerk Formatie Buntsandstein Boven Rotliegend Limburg Groep

NIEUWERKERK FORMATIE Rivierafzettingen Zand in klei 0 tot > 1000 meter dik Zanden hebben zeer goede porositeit (25 tot 35 % is vastgesteld) Tussen de 700 meter en 2.200 meter diepte Watertemperaturen tussen 30 en 75 ºC

BASIS NIEUWERKERK FORMATIE

UITGEWERKTE VARIANTEN Voor Noord: twee gescheiden verticale putten voor injectie en winning Voor Avelingen-Oost: verticale injectieput en winningsput van zelfde locatie die ver naar het zuiden “uitgetakt” is

KAARTBEELD CONCEPTEN Noord: Avelingen-Oost: Putten op hoeken industrieterrein; Beide verticaal tot ongeveer 1.300 meter diepte Avelingen-Oost: Verticale injectieput (1.600 meter diep) Winning vanaf zelfde punt, water komt van grote afstand (2,5 of 3,3 km, op ongeveer 2.000 meter diepte)

Warmtewinning op Noord/Groote Haar: 150 of 200 m3/uur Water 47ºC aan oppervlakte Verder ophogen met warmtepomp tot 70ºC Retourtemperatuur 35ºC Warmtelevering 87-115 TeraJoule, vermogen 6-8 MegaWatt Aandeel warmtepomp in energielevering 69% Kostprijs warmte 9,95 tot 11,09 €/GigaJoule (uitgaande van 4.000 vollasturen per jaar) Tekstpagina met titelbalk versie 3 GAS: 12,68 €/GigaJoule

Warmtewinning op Avelingen-Oost 150 of 200 m3/uur Water 64 of 66ºC aan oppervlakte Zo toepassen of verder ophogen met warmtepomp tot 70ºC of verlaging infiltratietemperatuur met warmtepomp Retourtemperatuur 35ºC Warmtelevering 58-129 TeraJoule, vermogen 4-8 MegaWatt Aandeel warmtepomp in energielevering 0 tot 17% Kostprijs warmte 7,26 tot 12,44 €/GigaJoule (uitgaande van 4.000 vollasturen per jaar) Tekstpagina met titelbalk versie 3 GAS: 12,68 €/GigaJoule

WAT KOST DAT? Noord: Investering bronnenpaar: 6 tot 6,5 miljoen € (exclusief grondprijs) Investering warmtepomp: 1,9 tot 2,5 miljoen € Onderhoud/beheer per jaar: 132.000 tot 149.000 € Toe te voegen energie (warmtepomp) per jaar: 317.000 tot 423.000 € Financieringskosten per jaar: 480.000 tot 540.000 €

WAT KOST DAT? Avelingen-Oost: Investering bronnenpaar: 7,1 tot 9,2 miljoen € (exclusief grondprijs) Investering warmtepomp: 0 tot 1,3 miljoen € Onderhoud/beheer per jaar: 113.000 tot 143.000 € Toe te voegen energie (warmtepomp) per jaar: 100.000 tot 293.000 € Financieringskosten per jaar: 504.000 tot 552.000 €

WORDT DIT WAT? Ja, mits: Gunstige uitkomsten geofysisch onderzoek Afname van energie geconcentreerd op kleine oppervlakte Zo mogelijk combinatie met stookketel derden voor procesverwarming Zo continu mogelijke vraag Ook inzet lage temperatuurtoepassingen Inzet subsidies (EIA, EG, Garantiefonds EZ) Keep it simple

PARTNERS Deelname energiebedrijf zeer wenselijk Bedrijven: zuidelijke strook gemeente meest gunstig, maar Noord niet uit de race Groeninvesteerders Ook levering aan huishoudens?

HAALBAARHEIDSSTUDIE 1e fase Inzet geologische expertise 2e fase Benaderen interessante partijen Opzetten werkgroep Keuzes locatie/partners/techniek Vervolgstudie geofysica Opstellen investeringsplan Raadsvoorstel Realisatiefase AFGEROND Tekstpagina met titelbalk versie 3

PLANNING 2E FASE Tekstpagina met titelbalk versie 3 2008 2009 SEP OKT   2008 2009 SEP OKT NOV DEC JAN FEB MRT APR MEI JUN JUL AUG Raadsbesluit X Tweede fase nader onderzoek; opstellen investeringsplan - Benaderen partners/opzet werkgroep - Geofysisch onderzoek, putontwerp en eerste ontwerp installatie - Samenstellen investeringsplan door werkgroep en externe adviseurs Raadsbesluit realisatie fase Realisatiefase (zie planning vergunningen, bijlage 4) Tekstpagina met titelbalk versie 3

Voorlopige planning vergunningentraject en uitvoering maand 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 opstellen aanvraag   ontvangst/notificatie bezwaren opsporingsvergunning mb milieuvergunning aanvraag locale vergunningen boorcontract boring 1 well test winningsvergunning boring 2 aansluiting installaties proefbedrijf Tekstpagina met titelbalk versie 3

BUDGETAANVRAAG 2E FASE € 167.000,- voor: Helft kosten geofysische studie € 46.100,- (excl. BTW) Een kwart van de kosten van een project/businessplan € 180.000,- (excl. BTW) Interne uren € 64.000,- Organisatie/onvoorzien € 35.000,- Tekstpagina met titelbalk versie 3

KENGETALLEN AARDWARMTEPROJECT Levering uit Nieuwerkerk Formatie, T = 47, 62 of 64 ºC Opties zonder en met warmtepomp (voor levering op 70 ºC) Debiet 150 of 200 m3/uur Onderhoud en beheer 1,5% COP (Coefficient of Performance) geothermie systeem 20 COP warmtepomp 5,7-6,0 Aantal vollast uren 4000 Retourtemperatuur 35 ºC Looptijd 30 jaar Levensduur warmtepomp 15 jaar Energiekosten (elektriciteit) 0,10 €/kWhe Energie-inhoud aardgas 31,65 MJ/m³ Aardgas prijs 0,40 €/m³ Rendementseis 6 % Inflatie 2 % Indexering 2 %