Alcohol en Drugs Gerrit Hagendoorn en Bart Wiechers

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Alcohol en Drugs Wat gaan we doen? Welke kennis hebben we? Alcohol en Drugs in het uitgaanscircuit Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen Hasj en Marihuana zijn lichamelijk verslavend? Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 2. Alcohol is ook een drug Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 3. Heroïne is de drug die de meeste slachtoffers maakt in Nederland Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 4. Slaapmiddelen en kalmeringsmiddelen kunnen gen kwaad. Ze worden immers door een arts voorgeschreven. Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 5. Bier is minder sterk dan jenever of berenburg. Je kunt er dus meer glazen van drinken voor je onder invloed raakt. Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 6. Het toegestane alcoholpromillage in het bloed van bestuurders is 0,5 promille. Hoeveel glazen alcohol kan men drinken zonder deze grens te overschrijden? 0/1/2/3/4/5/6/7/8/9/10/11/12 Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen Na afloop van een feest wordt wel eens koffie geschonken. Koffie gaat de werking van alcohol tegen en ontnuchtert dus. Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 8. Hoeveel mensen zijn er in Nederland die door hun alcohol gebruik in problemen raken? 20.000 50.000 100.000 200.000 500.000 700.000 1.000.000 Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen Er doen zich bij het stoppen met gokken (denk eens aan het pokeren) geen ontwenningsverschijnselen voor. Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 10. Kan een gokker “winnen” van een gokautomaat? Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 11. Hasj en Marihuana zijn qua werking even sterk? Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 12. Als je XTC koopt is de kans groot dat……………… XTC is een goed middel om van te………………. Bij XTC gebruik ben je je eigen proefkonijn Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 13. Het gebruik van alle drugs brengt gezondheidsrisico’s met zich mee Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 14. Softdrugs gebruik leidt automatisch tot het gebruik van hard-drugs Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen Stelling: “Alle illegale drugs zijn gevaarlijk” Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 16. Dronken zijn en alcoholisme zijn dezelfde dingen. Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Kennisvragen 17. GHB (Gamma Hydroxy Butaan) en Alcohol kunnen het beste samen gebruikt worden. Juist Onjuist Weet het niet Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden B onjuist. Hasj en Marihuana zijn geestelijk verslavend A juist. Alcohol is zowel geestelijk als lichamelijk verslavend B onjuist. Alcohol eist de meeste slachtoffers per jaar. B onjuist. Ernstige lichamelijke en geestelijke verslaving kan optreden Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

cijfers schade (landelijk) Aantal cliënten ambulante verslavingszorg 26.874 (bron: IVZ 2003) Aantal opnames wegens alcoholziekten in ziekenhuizen 4239 (bron: LMR) Aantal personen die eerste hulp ontvangen in zieken- huis wegens letsel veroorzaakt door alcohol (ongeval, geweld) 13.000 Aantal personen die eerste hulp ontvangen in ziekenhuis wegens geweld in horeca- of uitgaansgelegenheid : 3700 Een kwart van hen is tussen de 20 en 24 jaar. Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Sterfte Aantal dodelijke slachtoffers in verkeer 135. Aantal gewonden 2600 1/4 van deze slachtoffers is tussen de 18 en 24 jaar. Aantal doden door ongevallen (verdrinking, van de trap vallen) zoals geteld bij spoedeisende hulp in ziekenhuizen: 30 per jaar Aantal doden door alcohol veroorzaakte kanker: 1500 tot 2300 Aantal doden door leverziekten: 594 per jaar. Aantal doden door verslaving en psychische stoornissen 1200. Totaal ongeveer 3700 doden per jaar. (bron: NDM 2005). Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden 5. B onjuist. 20 cl bier = 2 cl berenburg 6. Antwoord 2 1 glas is 0,2 promille B onjuist. Koffie ontnuchtert niet Antwoord f . 700.000 mensen B onjuist. Geestelijke verslaving. Ontwenningsverschijnselen: Slapeloosheid, trillen,diaree en maagproblemen Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden 10. B onjuist. Gokkasten ingesteld door fabrikant. IJkwezen doet controle. 11. A juist. Hasj en import marihuana even sterk. (5 % THC, THC is de psychoactieve stof in cannabis ) Nederwiet (Cannabis) is echter vele malen sterker door hoog THC gehalte.(20,4 %)bron Trimbos instituut Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Gokkasten De chip in de gokkast. De chip zorgt ervoor dat de gokkast zich gedraagt volgens de wettelijke eisen. Dat wil zeggen: uitkeringspercentage minimaal 60%, gemiddeld uurverlies niet meer dan 40 Euro en lengte van een spelletje niet korter dan 4 seconden. Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden Als je XTC koopt is de kans groot dat je niet weet wat je koopt. XTC is een drug en wordt verkocht in de vorm van pillen, poeders of capsules. Deze hebben verschillende kleuren en vormen en zijn vaak voorzien van een afbeelding. De werkzame stof die in XTC zit heet MDMA. Vaak worden pillen als XTC verkocht, terwijl ze het in werkelijkheid niet zijn. Dan zit er geen MDMA in, maar iets wat er op lijkt of soms ook totaal andere stoffen. Stoffen die heel anders en onvoorspelbaar kunnen werken. Of helemaal geen werking hebben. XTC is een goed middel om van wakker te blijven. XTC is oppeppend/bewustzijnsveranderend. Omgeving wordt anders waargenomen; versterking van gevoelens van intimiteit met anderen. Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden 12. A juist. Je bent proefkonijn. (De werkzame stof die in XTC zit heet MDMA. Vaak worden pillen als XTC verkocht, terwijl ze het in werkelijkheid niet zijn. Dan zit er geen MDMA in, maar iets wat er op lijkt of soms ook totaal andere stoffen. Stoffen die heel anders en onvoorspelbaar kunnen werken. Of helemaal geen werking hebben.) 13. A juist. Het gebruik van alle drugs brengt gezondheids risico’s met zich mee. 14. B onjuist. De zogenaamde “stepping stone theorie” is niet bewezen. Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden 15. Stelling: Alle illegale drugs zijn gevaarlijk. (Illegale drugs zijn drugs die verboden zijn in Nederland. Bovendien zijn een aantal illegale drugs erg krachtig en is de kans op verslaving groter. Dat wil niet altijd zeggen dat illegale drugs slechter zijn dan legale drugs. Legaal of illegaal gaat alleen om de indeling die de wet (overheid) voor deze drugs maakt.) Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Vijf soorten drugs. Door de werking op je hersenen en gedrag worden drugs in vijf soorten verdeeld: 1. Verdovende middelen: alcohol, slaapmiddelen, pijnstillers, morfine, methadon, heroïne. 2. Opwekkende middelen: Koffie, nicotine, speed, amfetamines, cocaïne en crack 3. Hallucinerende middelen: cannabis, LSD, bepaalde paddenstoelen 4. Middelen die zowel oppeppen als hallucinaties* veroorzaken zoals XTC 5. Middelen die verdoven en doen hallucineren zoals lijmen, verven en verdunners * Hallucineren betekent: dingen zien, horen of ruiken die er niet zijn! Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Wat zijn verslavende stoffen? Stoffen met een belonend karakter, d.w.z. stoffen die je een goed/aangenaam gevoel geven. (Euforie) Stoffen waar mensen als ze ze eenmaal hebben gehad bij voortduring aan moeten denken. (Craving) Stoffen waar sommige mensen als ze het eenmaal kennen niet meer vanaf kunnen blijven. (Controleverlies) Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden 16. B onjuist. Alcoholisme wil zeggen dat je verslaafd bent aan alcohol. Iedereen kan wel eens dronken worden. Gebruikte bronnen bij de kennisvragen: Landelijk Alcohol en Drugs InformatieSysteem (LADIS) Trimbos instituut Jellinek kliniek NDM IVZ LMR Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Kennisvragen de antwoorden 17. B onjuist. GHB en Alcohol versterken elkaar. (Door een overdosis van GHB (vooral in combinatie met alcohol) kan het centrale zenuwstelsel zo verdoofd raken dat ook het ademen stopt) Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Onderscheid tussen gebruik, misbruik en afhankelijkheid alcohol/druggebruik alcohol/drugmisbruik alcohol/drugafhankelijkheid Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Alcohol en drugs in de horeca in het nieuws Duitse jongen overleden na coma-zuipen (29/3) Onderzoek: doordrinken is cool onder jongeren (3/4) Dronken jeugd tuigt man af en steelt fiets (10/4) Moeders op de bres voor vroegere sluitingstijden (12/4) Cursus omgaan met drank en drugs in de horeca (17/4) Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 De buitenkant Gevolgen voor veiligheid in het uitgaanscircuit Invloed van het middel: drug/set/setting Jongeren en middelengebruik Gevolgen van middelengebruik Mogelijkheden voor preventie Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Alcohol, drugs en onveiligheid in het uitgaanscircuit jaarlijks 3700 slachtoffers bij de eerste hulp afdeling, opgelopen in horeca/uitgaanssetting 73% daders uitgaansgeweld onder invloed excessief alcoholgebruik verhoogt kans op dader- en slachtofferschap uitgaansgeweld Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Drugs, set, setting Norman Zinberg (1984) “Het effect van een middel is afhankelijk van het middel zelf (drug), de persoon die het gebruikt (set) en de omgeving waarin het wordt gebruikt (setting)”. Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Het effect van het middel (Drugs) alcohol heeft ontremmend, agressieverhogend effect middelen zoals cocaïne en speed (amfetamine) hebben een stimulerend effect combinatie stimulantia en alcohol bevordert agressie cocaïne vrijwel nooit zonder alcohol gebruikt Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

De invloed van de persoon (set) persoonskenmerken (frustratie) stemming fysieke status Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

De invloed van de omgeving (setting) hitte, drukte, ventilatie, muziek, geluidsniveau, beperkte bewegingsruimte, schofferend deurbeleid locatie (time out gevoel) tolerant klimaat De setting heeft impact op middelenconsumptie en op agressie Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Jongeren en Uitgaan 1,5 miljoen mensen bezoeken jaarlijks een discotheek, 3,4 miljoen mensen een poppodium, 750.000 een dance-evenement Meer dan een derde van de jongeren (15-24) bezoekt wekelijks een bar/café, de helft van de jongeren bezoekt maandelijks een discotheek Uitgaan belangrijke vrijetijdsbesteding, gemiddeld 5 uur per week Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Middelengebruik onder jongeren (Abraham e.a., 2002) Drug Ooit gebruikt Gebruik in de laatste maand 16-19 jaar 20-24 jaar Alcohol 91,7% 95,6% 78,3% 79,5% Cannabis 28,4% 41,9% 8,6% 11,2% XTC 5,5% 13,6% 1,6% 2,5% Cocaïne 2,7% 0,9% Amfetamine 3,9% 9,5% 0,7% Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Middelengebruik in het uitgaanscircuit (bron Trimbos Instituut en Ladis) Nationale representatieve cijfers ontbreken (nog) Antenne (Amsterdam, Jellinek kliniek): cocaïne en combinaties het meeste gebruik in hippe party-scene weinig drugs in horeca grote verschillen per setting Urban: veel zoete alcohol, cocaïne Dance: meer alcohol, cocaïne, XTC dalend Hip hop: veel cannabis Jonge partyscène: alleen daar amfetamine Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Problemen door middelengebruik Problemen door uitgaansdrugs (inclusief alcohol): Acute gezondheidsverstoringen Lange termijn gezondheidsschade Onveilig vrijen Agressie en geweld Rijden onder invloed Maatschappelijke overlast Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Ingrediënten voor preventie Goede probleemanalyse Integrale aanpak door inbedding in bestaand beleid en bestaande overleggen Voorlichting ter ondersteuning (verhogen zichtbaarheid) Lange adem Mix van maatregelen Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Preventie Regelgeving en naleving Handhaving Preventie Educatie en publiek draagvlak Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Preventieve interventies susteams (Het SUS-team is een initiatief van enkele horeca-ondernemers. Het bestaat uit professionele beveiligingsmedewerkers die erin getraind zijn om al vroegtijdig overlastsituaties te signaleren. Samen met de politie pakken zij die situaties dan gericht aan.) trainingen voor portiers trainingen voor barpersoneel (Safer Bars) sluitingstijden natte en droge horeca afstemmen boete- of kanskaart convenant veilig uitgaan KVU (Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan) Uitgaan en Drugs In het laatste kwartaal 2007 is een handleiding alcoholpreventie van VWA (Voedsel en Waren Autoriteit), verschenen. Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Uitgaan en Drugs - alcohol- en drugspreventie in het uitgaanscircuit- 3 pijlers Probleemanalyse (Scanner Uitgaan en Drugs) Samenwerking (Buitenstaander of bondgenoot) Interventies Cursus Barcode - EHBD-u* - Agressie Beleidsadvisering Voorlichting stappers *Eerste Hulp bij Drank– en Drugsincidenten in het uitgaanscircuit Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Eerste Hulp bij Drank– en Drugsincidenten in het uitgaanscircuit (Educare Groningen) Voor wie? Politiefunctionarissen, horecapersoneel, EHBO-ers op feesten en jongerenwerkers, en iedereen die regelmatig in contact komt met mensen die genotmiddelen hebben gebruikt. Waarom? Bij een verkeerde aanpak van mensen onder invloed kunnen de gevolgen soms ernstig zijn. Weet u bijvoorbeeld dat iemand die te zeer onder invloed van opwekkende middelen verkeert niet gefixeerd (vastgehouden) zou moeten worden, omdat hij zijn energie kwijt moet blijven kunnen? In de cursus EHBD-u leert u om te gaan met gezondheidsverstoringen door uitgaansdrugs. Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Wat is U en D: hulpmiddelen (1) Analyse: Scanner Uitgaan en Drugs Samenwerking: Handreiking Buitenstaander en Bondgenoot Factsheets, o.a. voor gemeente en GGD Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 U en D: hulpmiddelen (2) Mix van interventies: Cursus EHBDu Cursus Barcode Voorlichting stappers Regionale interventies & andere landelijke aanbieders Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Gerrit Hagendoorn 07 december 2008 Meer info www.steunpunt.uitgaanendrugs.nl www.trimbos.nl www.educaregroningen.nl (EHBD-u) www.ehbo.nl www.jellinek.nl www.vnn.nl Gerrit Hagendoorn 07 december 2008

Bijscholing Medische Eerstehulpverleners Stam Groningen en Drenthe Einde Gerrit Hagendoorn 07 december 2008