NAH-Circuit Huize Padua GRIP OP GEDRAG De vertaalslag van neuropsychologisch onderzoek naar het dagelijks leven Climmy Pouwels- van den Nieuwenhof, Gezondheidszorgpsycholoog Ellen Janssen, Gezondheidszorgpsycholoog/neuropsycholoog

Doel neuropsychologisch onderzoek (NPO) van het cognitief functioneren In kaart brengen van het cognitief functioneren GGZ Oost Brabant 2 2

Anamnese en hetero-anamnese Testonderzoek en observaties Onderdelen NPO Dossieronderzoek Anamnese en hetero-anamnese Testonderzoek en observaties Verslaglegging met integratie en conclusies GGZ Oost Brabant 3 3

Dus we hebben een npo gedaan…. En dan? GGZ Oost Brabant 4 4

Casus A, 45 jaar Situatie bij verwijzing Contusio cerebri op 18- jarige leeftijd als gevolg van een brommerongeval. Woont in een appartement met 24-uurs zorg van een voorziening in de lichamelijk gehandicaptenzorg, is rolstoelgebonden en gaat naar dagbesteding. GGZ Oost Brabant 5

Casus A, 45 jaar Problemen Beperkte frustratietolerantie Agressie Impulsiviteit Ontremd gedrag op gebied van alcoholgebruik en seksualiteit Zeer grote behoefte aan autonomie Weigert steeds vaker naar dagbesteding te gaan, meer op zijn kamer, meer probleemgedrag. Financiën overgenomen, waardoor toename gedragsproblemen. GGZ Oost Brabant 6

Casus A, 45 jaar Neuropsychologisch onderzoek Testresultaten Traagheid Geen overzicht kunnen bewaren, moeite met plannen Geheugenprobleem, vooral moeite met leren en herinneren Beperkte mentale belastbaarheid Beperkt ziekte-inzicht Observaties Baat sturing en cues Betrokkene is sociaal aangepast in het contact Geen tekenen van impulsiviteit of beperkte frustratietolerantie Moeite om eigen grenzen aan te geven (bijvoorbeeld wat betreft vermoeidheid) GGZ Oost Brabant 7

Casus A, 45 jaar Analyse van het probleemgedrag In het dagelijks leven binnen de woonvorm wordt er onvoldoende rekening gehouden met zijn cognitieve beperkingen… overvraging toename van gedragsproblemen meer afremmen zonder rekening te houden met zijn behoefte aan autonomie verdere toename van gedragsproblemen. GGZ Oost Brabant 8

Casus A, 45 jaar Vertaalslag I: financiën in eigen beheer? Uit npo: - Moeite om zaken te overzien - Niet in staat te plannen en te organiseren - Niet in staat keuzemogelijkheden op een rij te zetten Niet doen Financiën in eigen beheer Financiën in zijn geheel overnemen zonder dit met hem te bespreken Wel doen Betrokkene betrekken bij de overname van zijn financiën Kijken of betrokkene deeltaken op zich kan nemen Hem laten meedenken, keuzes laten maken tussen twee opties GGZ Oost Brabant 9

Casus A, 45 jaar Vertaalslag II: mate van sturing en structuur? Uit npo: - Moeite met overzicht en plannen - Traagheid - Geheugenproblemen - Beperkt ziekte-inzicht - Niet in staat zijn eigen grenzen aan te geven - Baat bij sturing door de omgeving Niet doen Praten over hoe hij zijn gedrag zelf moet veranderen Meer ruimte geven en minder sturing Wel doen Kort en duidelijk sturen en afremmen Beschermen GGZ Oost Brabant 10

Casus A, 45 jaar Hoe het verder ging… Afname agressie en seksueel overschrijdend gedrag naar medebewoners en begeleiding Laat zich op de afdeling sturen, voegt zich in de structuur van de afdeling en is sociaal aangepast aanwezig Dagbesteding werd hervat, functioneert daar aangepast Overplaatsing naar zijn eigen woonvorm, waar hij wel een ander appartement heeft gekregen met meer mogelijkheden tot sturing en afgrenzing, waarbij benaderingsadviezen vanuit revalidatieafdeling door nazorg verder zijn geïmplementeerd GGZ Oost Brabant 11

Casus B, 44 jaar Situatie bij verwijzing Lange geschiedenis van alcohol- en drugsmisbruik met crimineel gedrag en dakloosheid Lastige persoonlijkheid, zeer eigengereid De laatste jaren meerdere CVA’s (laatste meer dan een jaar geleden), o.a. in de rechterhersenhelft, uitgebreide schade GGZ Oost Brabant 12 12

Casus B, 44 jaar Problemen verlamming links, rolstoelafhankelijk incontinentie van urine en faeces zeer slecht zien, hemianopsie, hemineglect ernstig agressief gedrag (lichamelijk en verbaal) sederende medicatie in poging gedrag te dempen, maar breekt daar doorheen en cognitief functioneren verslechtert Groot probleem in de zorg: niet revalideerbaar, moeilijk verpleegbaar, woonprobleem GGZ Oost Brabant 13 13

Casus B, 44 jaar Neuropsychologisch onderzoek Testresultaten Zeer trage informatieverwerking Gestoorde oriëntatie in tijd Stoornissen in richten, verdelen, volhouden van de aandacht Neglect, hemianopsie en visusproblemen Stoornissen in het geheugen: opslaan, herinneren en herkennen Communicatieve stoornissen Observaties Werkt voldoende mee Begrijpt instructies mits veel tijd wordt gegeven om deze te verwerken Stellig in wat hij wel en niet wil proberen Onderzoek wordt max. 15 min. per keer volgehouden Gevoelig voor humor en op die manier in contact te houden GGZ Oost Brabant 14 14

Casus B, 44 jaar Analyse van het probleemgedrag onvoldoende rekening houden met grote traagheid eigengereide persoonlijkheid en andere cognitieve problemen gedragsproblemen GGZ Oost Brabant 15 15

Casus B, 44 jaar Vertaalslag I: hoe wordt zorg en revalidatie mogelijk? Uit NPO: -traagheid -aandachtsstoornissen -neglect -communicatieve stoornissen -grote autonomiebehoefte Wel doen zeg/vraag maar 1 ding tegelijk en wacht op reactie (ga uit van 7 sec.) spreek niet met elkaar 1 persoon spreekt met cliënt benader hem niet aan de aangedane zijde geen omgevingsruis weggaan en later terugkomen wanneer je ziet dat de spanning oploopt niet autoritair, maar wel duidelijk zijn GGZ Oost Brabant 16 16

Casus B, 44 jaar Vertaalslag II: verbieden om te drinken? Uit NPO: -traagheid -communicatieve stoornissen -geheugenstoornissen -grote autonomiebehoefte Niet doen Het hem verbieden of stelselmatig controleren op gebruik Hem maar zijn gang laten gaan Wel doen kort, duidelijk en neutraal consequenties van gedrag benoemen doen wat je zegt GGZ Oost Brabant 17 17

Casus B, 44 jaar Hoe het verder ging…. Sterke daling van agressieve incidenten Maximale revalidatie vond alsnog plaats Uitplaatsing naar een woonafdeling in de GGZ met benaderingsadviezen en nazorg werd mogelijk, gezien de sterk gedaalde prikkelbaarheid en agressie en de toegenomen verzorgbaarheid GGZ Oost Brabant 18 18

Casus C, 48 jaar Situatie bij verwijzing CVA links Nadien werk als onderwijzer weer opgepakt, 1 dag minder gaan werken. Getrouwd, twee uit huis wonende dochters, hobby paarden. GGZ Oost Brabant 19

Casus C, 48 jaar Problemen Sneller emotioneel Verhoogde prikkelbaarheid Vermoeidheid Op einde van de week hoofdpijn GGZ Oost Brabant 20

Casus C, 48 jaar Neuropsychologisch onderzoek Testresultaten Lager dan verwachte snelheid van informatieverwerking Alhoewel er geen sprake is van een cognitieve stoornis op gebied van planning en organisatie blijkt wel dat betrokkene meer moeite heeft met mentale flexibiliteit en planning/organisatie Rekenen verloopt op voldoende niveau, maar lijkt meer moeite te kosten dan voorheen Observaties Vermoeidheid Bij toename van complexiteit kost een taak hem meer moeite en moet hij zichzelf vaker corrigeren GGZ Oost Brabant 21

Casus C, 48 jaar Analyse van probleemgedrag Betrokkene is zich niet bewust geweest van de gevolgen van het CVA… door blijven gaan op de oude weg; overvraging vermoeidheid toename cognitieve problemen en prikkelbaarheid GGZ Oost Brabant 22

Casus C, 48 jaar Vertaalslag I: werkzaamheden aanpassen? Uit npo: - Lagere verwerkingssnelheid - Moeite met plannen en organiseren - Minder flexibel - Meer problemen met rekenen Wel doen Meer tijd nemen om les voor te bereiden, vooraf plan te maken Vragen van kinderen in een aparte ruimte beantwoorden wanneer de andere kinderen zelfstandig werken Kinderen met ingewikkelde vragen na de les terug laten komen Meer met rekenmachine doen Na lessen pauze of minder “neventaken” GGZ Oost Brabant 23

Casus C, 48 jaar Vertaalslag II: taken overnemen? Uit npo: - Snel vermoeid - Wel in staat om situaties te overzien, informatie voldoende te verwerken en mee te denken Niet doen Activiteiten overnemen zonder overleg Wel doen In gesprek gaan, je zorgen uitspreken en samen met betrokkene een plan maken Betrokkene zelf tegen zijn grenzen laten lopen GGZ Oost Brabant 24

Casus C, 48 jaar Hoe het verder ging…. Betrokkene heeft meer rustmomenten ingebouwd en het lukt hem beter in te schatten wat vermoeiend voor hem is, waar hij op anticipeert. Dit zorgt voor minder vermoeidheid. Zijn omgeving laat hem meer ruimte om zelf te ontdekken wat zijn grenzen zijn. Wanneer ze hem toch willen ontlasten doen ze dit in overleg met betrokkene. Betrokkene heeft minder taken op zijn werk. Minder vermoeidheid Minder prikkelbaarheid GGZ Oost Brabant 25

Doel neuropsychologisch onderzoek (NPO) van het cognitief functioneren In kaart brengen van het cognitief functioneren GGZ Oost Brabant 26 26

Er is een vertaalslag nodig: naar de individuele situatie Conclusie Er is een vertaalslag nodig: naar de individuele situatie in samenspraak met cliënt in samenspraak met de omgeving vanuit begrip van de gedragsproblemen GGZ Oost Brabant 27 27