3. Niet-werkenden Seminarie: de Belgische arbeidsmarkt 6 oktober 2010 Gepresenteerd door Jan De Mulder Departement Studiën Auteurs: Philippe Delhez Jan De Mulder Martine Druant Hélène Zimmer

3. Niet-werkenden Werkzoekenden en inactieven Inactieven Werklozen Armoede

Niet-werkenden in 2009 (duizenden personen en, tussen haakjes, procenten van de bevolking op arbeidsleeftijd, tenzij anders vermeld) Brussel Vlaanderen Wallonië België EU Werkzoekenden 75 141 163 379 21.201 (10,4) (3,4) (7,1) (5,3) (6,4) p.m. Werkloosheidsgraad1 (15,9) (5,0) (11,2) (8,0) (9,0) Inactieven 251 1.263 843 2.357 95.782 (34,5) (30,8) (36,7) (33,1) (28,9) Niet-werkenden 326 1.403 1.007 2.736 116.983 (44,9) (34,2) (43,8) (38,4) (35,4) p.m. Bevolking op arbeidsleeftijd 726 4.100 2.300 7.126 330.870 Bronnen: ADSEI, EC (EAK). 1 Procenten van de overeenstemmende beroepsbevolking op arbeidsleeftijd.

Niet-werkenden in 2009: opsplitsing volgens geslacht, leeftijd, scholingsniveau en nationaliteit (bevolking op arbeidsleeftijd; procenten van de overeenstemmende bevolking) Geslacht Leeftijd Scholingsniveau Nationaliteit Bron: EC (EAK).

Werkloosheid = niet-vervuld arbeidsaanbod (arbeidsaanbod > arbeidsvraag) praktijk: verschillende soorten werkloosheid frictiewerkloosheid conjuncturele werkloosheid structurele werkloosheid gelijktijdig ook openstaande vacatures (cf. knelpuntberoepen) = niet-vervulde arbeidsvraag mismatches op de arbeidsmarkt (geografisch, inzake kwalificaties) belangrijke factoren: onderwijs en opleiding mobiliteit zoekgedrag werklozen discriminatie

Werkloosheid (brutogegevens, veranderingen in duizenden personen t. o Werkloosheid (brutogegevens, veranderingen in duizenden personen t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar) Bronnen: INR, RVA.

Geharmoniseerde werkloosheidsgraden in 2009 (procenten van de overeenstemmende beroepsbevolking op arbeidsleeftijd) Brussel Vlaanderen Wallonië België EU Totaal 15,9 5,0 11,2 8,0 9,0 Mannen 10,7 7,8 9,1 Vrouwen 15,8 11,9 8,1 8,9 15-24 jaar 31,7 15,7 30,5 21,9 19,8 25-54 jaar 15,2 3,9 9,7 6,8 7,9 55-64 jaar 9,2 4,3 5,4 5,1 6,3 Laaggeschoolden 26,3 18,6 13,7 14,9 Middengeschoolden 18,4 11,8 8,4 Hooggeschoolden 8,6 3,1 5,6 4,5 Nationale onderdanen 15,1 10,5 7,1 Overige EU-onderdanen 10,3 13,8 11,1 11,6 Niet-EU-onderdanen 33,0 21,6 38,9 29,4 19,4 Texte Bronnen: ADSEI, EC (EAK).

Geharmoniseerde werkloosheidsgraden in 2009: opsplitsing volgens werkloosheidsduur (procenten van de overeenstemmende beroepsbevolking op arbeidsleeftijd) totaal = 9,0 totaal = 8,0 Bron: ADSEI (EAK). 8

Knelpuntberoepen in 2009 (aantal overeenstemmende vacatures, beheerd door de overheidsdienst voor arbeidsbemiddeling; tussen haakjes: vervullingsgraad) Brussel Vlaanderen Wallonië Totaal 5.445 (54,2) 55.790 (75,5) 24.666 (80,7) Kader- en communicatiefuncties 258 (49,2) 1.139 (63,0) 1.272 (81,2) Onderwijzend personeel1 681 (81,8) 5.189 (80,1) 1.076 (79,1) Beroepen van de medische en sociale sector en van de personenzorg 270 (51,1) 5.108 (80,1) 2.611 (70,9) Administratieve functies 1.454 (57,8) 2.198 (75,0) - Commerciële functies 976 (39,3) 3.015 (63,0) 6.301 (79,1) Beroepen in de informatica 554 (42,6) 1.242 (73,9) 1.316 (81,7) Technische beroepen 542 (48,2) 6.376 (69,5) 5.561 (83,2) Beroepen in de bouw 160 (62,5) 5.901 (76,4) 4.179 (85,3) Beroepen in het transport en de logistiek 82 (53,7) 2.345 (82,1) Beroepen in de horeca en het toerisme 373 (56,3) 3.213 (77,1) 1.160 (80,7) Ambachtelijke beroepen 24 (50,0) 1.524 (80,9) 1.120 (82,5) Schoonmaakpersoneel 15.315 (75,5) Land- en tuinbouw 2.218 (85,1) Andere2 71 (54,9) 1.007 (65,7) 70 (80,0) Bronnen: Actiris, FOREM, VDAB. 1 Een Besluit van de Regering van de Franse Gemeenschap bepaalt de lijst van de beroepen waarvoor een tekort bestaat voor het schooljaar 2008-2009. 2 Opticiens, monitoren voor rijscholen, dierenartsen, bewakers, enz.

Geharmoniseerde werkloosheidsgraden in 2009 (procenten van de overeenstemmende beroepsbevolking op arbeidsleeftijd) 5,8 4,3 4,2 5,5 5,0 6,9 12,1 13,3 9,5 15,9 7,5 5% en minder Meer dan 5 tot 8% Meer dan 8 tot 11% Meer dan 11 tot 14% Meer dan 14% Bron: ADSEI (EAK). 10

Regionale arbeidsmarktsituatie in 2008 (procenten van de overeenstemmende bevolking op arbeidsleeftijd op 1 januari 2008) 1 2 Bronnen: ADSEI, INR, RVA. 1 Aantal werkzame personen (loontrekkenden en zelfstandigen) in de beschouwde administratieve zone. 2 Aantal werklozen (RVA-definitie) per administratieve zone. 11

Maatregelen tegen de lage participatie van bepaalde bevolkingsgroepen activering van het zoekgedrag naar werk enerzijds: controle op de naleving van de criteria voor het verkrijgen van een uitkering anderzijds: begeleiding bij het zoeken naar werk of starten met een beroepsopleidingsproject gerichte maatregelen lastenverlagingen werkbonus ... strijd tegen discriminatie (diversiteit op de arbeidsmarkt)

Activering van het zoekgedrag naar werk: situatie van eind juni 2010 (duizenden eenheden, tenzij anders vermeld) België Brussel Vlaanderen Wallonië Aandeel van de werklozen die meteen voldoende inspanningen leverden (procenten) 55,9 54,6 52,0 57,9 Jonger dan 30 jaar 57,8 55,8 55,0 59,4 Van 30 tot 39 jaar 55,5 55,6 50,0 57,7 Van 40 tot 49 jaar 51,6 50,3 48,1 53,7 Aantal santies (t.e.m. augustus 2010)1 105 19 29 57 Beperkte schorsing voor vier maanden2 28 3 6 18 Uitsluiting3 2 5 11 Schorsing op grond van artikel 704 59 13 Bron: RVA. 1 Het aantal betrokken werklozen ligt lager, aangezien sommige werklozen in de loop van de procedure verschillende sancties kunnen hebben gekregen. 2 Samenwonenden of schoolverlaters die ofwel bij het eerste gesprek negatief geëvalueerd worden en het contract (waarmee ze zich ertoe verbinden een actieplan te volgen) niet willen tekenen, ofwel bij een tweede gesprek een negatieve evaluatie krijgen en daarna het contract tekenen. 3 Werklozen die bij het tweede gesprek een negatieve evaluatie krijgen en het contract niet willen tekenen of die bij het derde gesprek negatief geëvalueerd worden. 4 Schorsing nadat een werkloze ongewettigd afwezig was bij een gesprek of niet heeft gereageerd op een uitnodiging om een contract te sluiten. Deze schorsing kan worden opgeheven indien de betrokkene zich bij de RVA aanmeldt.

Armoedegraad in 2008 Opsplitsing volgens arbeidsmarktstatuut (percentage individuen van de betreffende groep waarvan het equivalent beschikbaar inkomen lager is dan 60% van het mediaan inkomen) Opsplitsing volgens arbeidsmarktstatuut (18 jaar en ouder) Opsplitsing volgens arbeidsintensiteit1 (personen van 18 tot 64 jaar; huishoudens met kinderen) Bron: EC (SILC). 1 De arbeidsintensiteit van het huishouden is de verhouding tussen het aantal maanden waarin de gezinsleden op arbeidsleeftijd gewerkt hebben en het theoretisch maximumaantal werkmaanden binnen het huishouden tijdens het referentiejaar. De categorieën inzake arbeidsintensiteit gaan van 0 (huishouden zonder werk) tot 1 (volledige arbeidsintensiteit).